Το πολιτικό κέντρο στο ελληνικό κομματικό σύστημα συνεχίζει να μη μπορεί να σταθεροποιηθεί από τις πρώτες εκλογές του 2012. Η καταρχάς ρευστοποίησή του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 2012 ήταν απλώς η αρχή μιας πορείας που εφτά χρόνια μετά, δηλαδή στις επερχόμενες εκλογές του 2019, είναι πιθανόν να καταλήξει στην οριακή κοινοβουλευτική εκπροσώπηση από ένα μόνο κόμμα. Ήταν νομοτελειακό ότι θα πάνε κάπως έτσι τα πράγματα; Όποιος δοκιμάσει μια θετική απάντηση κάνει λάθος.
Ο χώρος του κέντρου και της κεντροαριστεράς μονοπωλούταν με άνεση από το ΠΑΣΟΚ για δεκαετίες, ακόμα και την περίοδο Σημίτη, όπου το κόμμα εφάρμοζε νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Έπειτα από την ψήφιση του πρώτου μνημονίου το ελληνικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα συμμαχεί για πρώτη φορά με τη δεξιά Νέα Δημοκρατία, αλλάζει ονόματα, διασπάται, αλλάζει ηγεσίες, τακτική και αφήγημα αλλά δεν καταφέρνει να αποσοβήσει τη στρατηγική του ήττα. Μάλιστα, μερίδα της ηγεσίας του θεωρούσε πως η εκλογική υποχώρηση και η μειωμένη κοινωνική του εμβέλεια θα ήταν προσωρινή και πως η βάση θα κατανοήσει τις θυσίες που έγιναν για το καλό της πατρίδας. Η τότε ηγεσία του ΠΑΣΟΚ πολιτευόταν με οδηγό το θυμικό της, διαδικασία που στην πολιτική δεν βγαίνει συχνά σε καλό.
Ωστόσο, αν και η λάθος αυτή εκτίμηση διαψεύστηκε από την πραγματικότητα, το κόμμα συνέχισε με την εξίσου λαθεμένη: η στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι στρατηγική νίκη του ΠΑΣΟΚ. Εισηγητής αυτής της άποψης ήταν ο κ. Βενιζέλος, αν και ποτέ δεν φάνηκε να συναντά ισχυρό αντεπιχείρημα στο εσωτερικό του κόμματος. Είχε ήδη προηγηθεί η τρίχρονη συγκυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία, περίοδος την οποία η ηγεσία του υπερασπίζεται, χωρίς ιδιαίτερη αυτοκριτική. Φαίνεται πως η πορεία όλων αυτών των λαθών θα συνεχιστεί απρόσκοπτα.
ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ
Έπειτα από την αποχώρηση του Ποταμιού από τον πολυκομματικό φορέα ήρθε η ώρα του δεύτερου μεγαλύτερου εταίρου να αποχωρήσει. Παρόλο που η κα Γεννηματά δεν έθεσε ζήτημα κομματικής πειθαρχίας, εντούτοις διέγραψε τον κ. Θεοχαρόπουλο. Το κόμμα που ίδρυσε ο Φώτης Κουβέλης το 2010 δεν μπορούσε παρά να διασπάσει τη συμμαχία, για δεύτερη φορά. Είχε προηγηθεί η συνέντευξη του κ. Παπανδρέου στην ΕΦΣΥΝ το προηγούμενο Σάββατο, όπου και εκείνος τάχθηκε υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών. Στα μέσα της εβδομάδας ανακοίνωσε την παραίτησή του από το ΠΑΣΟΚ και το ΚΙΝΑΛ ο Λάμπρος Ρώσσης, γραμματέας Μεταφορών και Δικτύων του κινήματος, δίνοντας στη δημοσιότητα μια επιστολή στην οποία καταγγέλλει ότι «το εγχείρημα του ΚΙΝΑΛ απέτυχε γιατί ταυτίστηκε με τον δεξιό κατήφορο».
Η κα Γεννηματά προανήγγειλε έκτακτο καταστατικό συνέδριο: «Συγκαλείται έκτακτο πολιτικό και καταστατικό Συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής για το τέλος Μαρτίου, μετά από εκλογή συνέδρων από τη βάση. Το Συνέδριο θα εκλέξει τα συλλογικά όργανα του Κινήματος Αλλαγής, ολοκληρώνοντας άμεσα τον ενιαίο φορέα», ανακοίνωσε η συμμαχία. Στο συνέδριο αυτό δεν θα υπάρχουν ποσοστώσεις υπέρ των συνιστωσών. Η κα Γεννηματά επιδιώκει να «μπετονάρει» το κόμμα οργανωτικά έτσι ώστε να οδηγηθεί στις εκλογές αφήνοντας πίσω την πολυφωνία.
Τέλος, στη ΔΗΜΑΡ φαίνεται πως 19 στελέχη της διαφωνούν με την αποχώρηση από τον ενιαίο φορέα, ζητούν σύγκληση της ΚΕ και φαίνεται να προσανατολίζονται σε διάσπαση (και) της ΔΗΜΑΡ. Ανάμεσά τους οι κύριοι Σαμπατακάκης, Μαργαρίτης και Μαλέλης.
Το Ποτάμι
Το Ποτάμι από 10 βουλευτές που εξέλεξε στις δεύτερες εκλογές του 2015, πλέον έχει απομείνει με 3 και ως εκ τούτου δεν μπορεί να συγκροτεί κοινοβουλευτική ομάδα. Οι κύριοι Ψαριανός και Αμυράς, με διαφορά μερικών ωρών, αποφάσισαν την αποχώρηση τους από την ΚΟ του Ποταμιού. Ο κ. Θεοδωράκης, στην ομιλία του για τη συμφωνία των Πρεσπών, απευθυνόμενος στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ χαρακτήρισε «προσβλητική για τους εκσυγχρονιστές, για τους μεταρρυθμιστές, για τους κεντρώους, τη στάση του ΠΑΣΟΚ και του ΚΙΝΑΛ». Όπως είπε: «Δεκάδες στελέχη δεν μετέχουν στο σιωπητήριο που έχει επιβάλει η κυρία Γεννηματά. Τολμούν και μιλούν υπέρ της λύσης του Μακεδονικού, όπως όλα αυτά τα χρόνια υποστήριζαν ο Κώστας Σημίτης και ο Γιώργος Παπανδρέου, που θα θέλαμε και αυτή την ύστατη στιγμή την ξεκάθαρη τοποθέτησή τους». Τέλος, 30 προσωπικότητες που έχουν αναφορά κυρίως στο Ποτάμι (ανάμεσά τους οι Αλιβιζάτος, Τριανταφύλλου, Κωνσταντινίδης) υπέγραψαν κείμενο υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών.
Αναδιάταξη πολιτικού σκηνικού;
Η συμφωνία των Πρεσπών, λοιπόν, τέμνει το κομματικό σύστημα. Δεκάδες προσωπικότητες της κεντροαριστεράς, που όχι δεν είχαν ποτέ σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κατά καιρούς έχουν αποτελέσει και τους πιο σφοδρούς πολέμιούς του, συνηγορούν υπέρ της λύσης.
Το βέβαιο είναι πως η Συμφωνία δεν μπορεί να αποτελέσει την κύρια πολιτική διαιρετική τομή ως τις εκλογές, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα παίζει ρόλο. Εκείνο, όμως, που όντως συμβαίνει πολιτικά με τη Συμφωνία είναι πως ξεχωρίζει ένα φιλελεύθερο, δημοκρατικό κέντρο από το ΠΑΣΟΚ της κας Γεννηματά που στοιχίζεται με τη Νέα Δημοκρατία. Αν υπάρχει δυνατότητα δημιουργίας νέου κόμματος με προσανατολισμό φιλοευρωπαϊκό και κεντροαριστερό και με πιθανότητα εκπροσώπησής του στο κοινοβούλιο, είναι πρώιμο κανείς να το μαντέψει. Πάντως ο δρόμος για κάτι τέτοιο τώρα είναι περισσότερο ανοιχτός από ποτέ. Απλώς, ας λάβουμε υπόψη πως νέες κομματικές συλλογικότητες δεν ευημερούν όταν στη δημιουργία τους συμβάλλουν είτε τα ΜΜΕ, είτε άλλα κόμματα.
Βασίλης Ρόγγας
Πηγή: Η Εποχή
