Για την Αριστερά, το ζήτημα της πληρωμής των μισθών των κληρικών από το κράτος, αν και δεν αποτέλεσε (σε αντίθεση με τον πολιτικό χώρο του κέντρου) την προμετωπίδα των επιχειρημάτων της, είναι όντως ένα κομμάτι των θέσεών της. Λίγοι και λίγες, όμως, θα υποστηρίξουν πως το μισθολογικό είναι η μόνη οικονομική -ή άλλη- εξάρτηση που πρέπει να σπάσει. Πολλοί και πολλές, δικαίως, θα ενοχληθούν που έμεινε απ’ έξω.
Η σημερινή, αιφνιδιαστική για τους περισσότερους, αλλά για μήνες διαβουλευόμενη συμφωνία Τσίπρα – Ιερώνυμου σχετικά με τον διαχωρισμό κράτους-Εκκλησίας, είναι πέρα από σεμινάριο πολιτικής και ένα μεγάλης συμβολικής και ιδεολογικής σημασίας πρώτο βήμα. Κι αυτό γιατί, παρά τη σημαντική αυτή υποχώρηση, αναφορικά με την επιδότηση για μισθολογικούς λόγους, φέρνει στο κατώφλι της λύσης, και μάλιστα χωρίς να ανοίξει ρουθούνι, αυτό που πιστεύαμε πως θα αποτελούσε τη μητέρα των μαχών.
Για τα «σπασμένα»
Το ποσό που δαπανάται για τον εν λόγω σκοπό (200 εκατ. Ευρώ) αντιστοιχεί σε ένα μικρό ποσοστό του ΑΕΠ (0.3%). Ποσό που το κράτος μπορεί να βρει τρόπους να το καλύψει χωρίς μεγάλες προσπάθειες. Η Εκκλησία παραιτείται από τις διαμάχες που έχει από το 1952 για ένα σημαντικό κομμάτι περιουσίας με το Δημόσιο, ενώ η αξιοποίησή της μέσω του Νέου Ταμείου θα έχει σημαντικά κέρδη για το κράτος. Ένα εύλογο αίτημα θα είναι αυτή η περιουσία να μην αντιμετωπιστεί ως φιλέτο, αλλά να αξιοποιηθεί με κοινωνικό πρόσημο.
Ζητήματα προς διευκρίνιση
Μένει να δούμε τι παραμέτρους έχει η διαγραφή των κληρικών από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών και τη μεταφορά του (σημερινού, όπως ορίζει η Συμφωνία) κόστους της μισθοδοσίας, ως επίδομα πλέον, στις δαπάνες του κράτους. Μένει να δούμε εάν σε αυτό συμπεριλαμβάνονται οι συντάξεις. Μένει να δούμε τι χώρο αφήνουν οι 9.000 κληρικοί για πρόσληψη νέου προσωπικού από το κράτος, δεδομένης της πρόσφατη αποδοχής εκ μέρους των θεσμών της ελληνικής θέσης για αναλογία μιας πρόσληψης ανά μία αποχώρηση στο Δημόσιο. Υπάρχουν και κάποια προβλήματα. Η ανεξάρτητη σχέση των περιφερειακών επισκοπών, οι οικονομικές συναλλαγές χωρίς τη διαμεσολάβηση κράτους ή αρχιεπισκοπής, το καθεστώς των μονών, η σχέσεις αυτών με το Φανάρι κ.ά.
Συναίνεση, λοιπόν, για διακριτούς ρόλους, με την ηγεσία της Εκκλησίας μάλιστα να το θεωρεί μια καλή ιδέα. Δεν είναι μικρή υπόθεση, όσο έτοιμοι και έτοιμες αν νιώθαμε για μια κατά μέτωπο σύγκρουση.
Αυτοί
Μην ξεχνάμε πως αυτή η συμφωνία είναι μέχρι και την κύρωσή της από τις δύο πλευρές ευλόγως εύθραυστη. Ο Αρχιεπίσκοπος θα αντιμετωπίσει τα δικά του ρήγματα στο δικό του στρατόπεδο. Ήδη ο Σύνδεσμος Κληρικών Ελλάδας έχει κηρύξει ανένδοτο στη συμφωνία. Φαίνεται ο μεσαίος κλήρος να μη συμφωνεί με την ηγεσία.
Ο Ιερώνυμος φαίνεται, όμως, πως δεν ακολουθεί την παράδοση Χριστόδουλου. Φαίνεται να προτιμάει την εξυγίανση των οικονομικών της Εκκλησίας, από το να τζογάρει τη συγκρότηση ενός αντιδραστικού σώματος που θα παίξει αποσταθερεοποιητικό ρόλο στην παρούσα συγκυρία. Ένα σώμα που μάλλον δεν θα καταφέρει να αποκτήσει τα τότε μαζικά χαρακτηριστικά του και που στη διαδικασία της γρήγορης διάλυσής του δεν θα μπορεί να ελεγχθεί η κατεύθυνση της πολιτικής του εκπροσώπησης. Μια συγκυρία που, ακόμα κι αν πούμε πως δεν έχει ως κοινή παραδοχή την ανάκαμψη της οικονομίας με τον τρόπο που το εννοεί η κυβέρνηση, σίγουρα διακατέχεται από ένα κλίμα ομολοποίησης και μια αφηρημένη συλλογική επιθυμία για κοινωνική ηρεμία.
Συν τοις άλλοις, ο Ιερώνυμος δεν θα ήθελε να πάρει την ευθύνη να αποτελέσει η Εκκλησία επί δικής του θητείας μπροστάρη σε νέο μπάχαλο. Ας ελπίσουμε πως θα εκπλαγούμε κι εμείς οι δύσπιστοι. Προτρέχουμε όμως.
Εμείς
Σε κάθε περίπτωση έχουμε μια συμφωνία ιστορικών διαστάσεων, που ακόμα κι αν δεν αφορά το σύνολο του πλαισίου, όπως τίθεται από το αίτημα για πλήρη διαχωρισμό, ώστόσο διατηρεί το κέντρο βάρους στα ταυτοτικό επίπεδο του ελληνικού κράτους κι όχι στο οικονομικό. Τα «σπασμένα» δεν φτάνουν να επικαλύψουν ούτε το έδαφος που κερδίζεται, ούτε τη νέα θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη σε περίπτωση πλήρους εφαρμογής της συμφωνίας. Όλο αυτό χωρίς πόλεμο χαρακωμάτων, αλλά, αντίθετα, με το αναμενόμενο, έχοντας να κάνουμε πλέον με το συντηρητικό κοινό που έχουμε ξανασυναντήσει σε προηγούμενες μάχες, ειδικά για θέματα δικαιωμάτων.
Καταλήγοντας, θα πρέπει να συμφωνήσουμε πως τέτοιες ευκαιρίες δεν παρουσιάζονται κάθε μέρα. Σε παγκόσμιο πεδίο, η αριστερή αντίληψη για το μέλλον του πλανήτη δεν είναι η ηγεμονική και τα κράτη κουβαλούν μια δομική ιστορία πολιτικών συσχετισμών που δεν μας ευνοεί. Έτσι και σε εθνικό επίπεδο, το κράτος παραμένει ένα πιο πολύπλοκο στοίχημα. Η τακτική και η διάρκεια αποτελούν τα κλειδιά σε έναν αγώνα που δεν έχει κριθεί. Κλειδιά επίσης, ο χαρακτήρας και η ένταση των αιτημάτων που θα παράγονται από τα κάτω. Των φωνών που θα βγουν απέναντι στη διαφαινόμενη δυστοπία. Των φωνών που θα μιλήσουν για δίκαιη κοινωνία, έξω από τη θλιβερή επικράτηση του οικονομικού,. Ειδικά με τον σκοτεινό τρόπο που συμβαίνει σήμερα.
Κωστής Λιερός
Πηγή: Left
