Macro

Θωμάς Μπιζάς: Το ειδικό τέλος ταφής είναι το τυράκι για τη φάκα της καύσης

Με την απόφαση σκάνδαλο του ΕΔΣΝΑ, οι δήμοι της Αττικής καλούνται να καταβάλλουν μέσα στο 2025, 204 εκατομμύρια ευρώ, όταν τα προηγούμενα χρόνια πλήρωναν γύρω στα 93 εκατομμύρια ευρώ.
 
Αυτό συμβαίνει γιατί πέρα από το ετήσιο κόστος διαχείρισης του ΕΔΣΝΑ, που είναι 93 εκατ. ευρώ, τώρα απαιτούν από τους δήμους να πληρώσουν και το υπόλοιπο της διαχείρισης του 2024 (23,26 εκατ. ευρώ του δ΄ τριμήνου) και, για πρώτη φορά, το ειδικό τέλος ταφής (87,64 εκατ., του β΄ εξαμήνου του 2024 και του 2025).
 
Όπως ήταν αναμενόμενο αυτή η απόφαση εξόργισε τους δήμους, γιατί προκειμένου να ανταποκριθούν, ή θα υποχρεωθούν να απολύσουν προσωπικό ή θα αυξήσουν τα δημοτικά τέλη που πληρώνουν οι δημότες.
 
Ο λόγος είναι ότι τα χρήματα που αφορούν την διαχείριση των απορριμμάτων μπορούν να πληρωθούν αποκλειστικά και μόνο μέσα από τους κωδικούς των ανταποδοτικών τελών των δήμων και από πουθενά αλλού.
 
Το τέλος ταφής (ν. 4819/2021) επιβάλλεται στους δήμους για τις ποσότητες σύμμεικτων αποβλήτων που θάβονται στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) χωρίς επεξεργασία.
 
Τα ποσά είναι τεράστια. Το τέλος ταφής ορίζεται σε 20 ευρώ/τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ/τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ/τόνο. Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε 45 ευρώ/τόνο και αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ/τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
 
Ουσιαστικά είναι ένα τιμωρητικό μέτρο για τους δήμους που δεν μειώνουν τα ανεπεξέργαστα – σύμμεικτα σκουπίδια που στέλνουν για θάψιμο στη χωματερή. Στη θεωρία είναι ένα κίνητρο για τους δήμους να μειώσουν τα σύμμεικτα σκουπίδια τους με επεξεργασία και ανακύκλωση. Μόνο που οι δήμοι δεν διαθέτουν υποδομές επεξεργασίας κι ανακύκλωσης.
 
Με δεδομένο πως την αρμοδιότητα για τις υποδομές επεξεργασίας και ανακύκλωσης την έχει ο ΕΔΣΝΑ, οι δήμοι έχουν πολύ περιορισμένες δυνατότητες να μειώσουν τα σύμμεικτα απορρίμματα τους.
 
 
Τα στοιχεία για τα «κατορθώματα» του ΕΔΣΝΑ είναι συνταρακτικά:
 
-Το 98%, περίπου, των ΑΣΑ κατέληξε για επεξεργασία ή διάθεση στη Δυτική Αττική.
-Το 95,21% πέρασε την πύλη της εγκατάστασης της Φυλής.
-Τα σύμμεικτα (μη διαχωρισμένα) του πράσινου κάδου αποτελούν το 92,26%.
-Τα υλικά που προδιαλέχθηκαν είναι μόνο 7,74%.
-Η πραγματική συνολική ανάκτηση είναι 6,06%.
-Από τα περιορισμένα σύμμεικτα και τα προδιαλεγμένα, που οδηγήθηκαν για επεξεργασία και περαιτέρω ανάκτηση στο εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ), ανακτήθηκε μόνο το 8,53%, ενώ το 78,2% οδηγήθηκε για ταφή στο ΧΥΤΑ.
Συνολικά, οδηγήθηκε για ταφή στο ΧΥΤΑ το 92% του συνόλου των ΑΣΑ της Αττικής.
 
 
Το παράδοξο είναι πως όλα αυτά τα χρόνια σπαταλιούνται αμύθητα ποσά, χωρίς κανένα ουσιαστικό αντίκρισμα, για τη συντήρηση ενός τρομερά κοστοβόρου και αποτυχημένου συστήματος διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων.
 
Αν δει κανείς το πώς διαχειρίζονται από τον ΕΔΣΝΑ τα χρήματα των δήμων θα σοκαριστεί. Από τα 93 εκατ. ευρώ που είναι οι εισφορές των δήμων, το 80,6% χρησιμοποιούνται για τη διαιώνιση της λειτουργίας της εγκατάστασης στη Φυλή, η οποία πέρα από μνημείο περιβαλλοντικού μακελειού αποτελεί και μνημείο διαφθοράς. Για αντισταθμιστικά στους οχλούμενους δήμους (τα 9/10 στον δήμο Φυλής), δίνονται 43 εκατ. Για αμοιβές σε εργολάβους για μελέτες και κατασκευή νέων έργων (κατά κόρον στην εγκατάσταση στη Φυλή) 32 εκατ. Για το κόστος λειτουργίας ΕΔΣΝΑ 32 εκατ.
 
Ειδικά για τα αντισταθμιστικά, που είναι μηχανισμός εξαγοράς συνειδήσεων, τα ποσά είναι ασύλληπτα. Ο δήμος Άνω Λιοσίων, από το 1993 έως το 2001, εισέπραξε ως αντισταθμιστικά 51,15 δισεκατομμύρια δραχμές, ενώ από το 2002 έως σήμερα, ο ενιαίος δήμος Φυλής εισέπραξε το εξωπραγματικό ποσό των 820 εκατ. ευρώ, χωρίς να διαθέσει ούτε ένα ευρώ για τον σκοπό που τα εισέπραξε.
 
Τώρα η κυβέρνηση και το λόμπυ των σκουπιδιών −συμπεριλαμβανομένου του ΕΔΣΝΑ− αξιοποιούν το αδιέξοδο που οι ίδιοι δημιούργησαν για να επιβάλουν ως σωτήρια λύση την καύση. Παρουσιάζουν την καύση σαν τη μοναδική λύση απέναντι στο άθλιο φαινόμενο της χωματερής της Φυλής, αποφεύγοντας συστηματικά να μιλούν για το τεράστιο περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος. Προσπαθούν να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι θα μειωθεί το κόστος διαχείρισης των ΑΣΑ. Μόνο που με την καύση, το κόστος κατασκευής και διαχείρισης θα είναι τόσο υψηλό, που τα σημερινά μεγέθη θα φαντάζουν πενταροδεκάρες.
 
Το Δυτικό Μέτωπο επανειλημμένα έχει τονίσει πως με την καύση θα έρθει −σύντομα− η ώρα που τα δημοτικά τέλη θα είναι ακριβότερα από το ηλεκτρικό ρεύμα. Τα περί αεριοποίησης πλάσματος που λέει ο κ. Χαρδαλιάς, μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να το εκλάβει κανείς. Η ανάκτηση ενέργειας από ρεύματα αποβλήτων που χρησιμοποιούν αεριοποίηση πλάσματος υλοποιείται επί του παρόντος σε συνολικά μία (πιθανώς δύο) εγκαταστάσεις στον κόσμο, που αντιπροσωπεύουν ικανότητα επεξεργασίας 25-30 τόνων απορριμμάτων ανά ημέρα, ενώ εμείς στην Αττική παράγουμε 5.000 τόνους ανά ημέρα.
 
Το συγκεντρωτικό μοντέλο διαχείρισης −είτε με ταφή, είτε με καύση− είναι μη βιώσιμο και περιβαλλοντικά και οικονομικά και κοινωνικά. Έχει έρθει η ώρα, οι δήμοι της Αττικής να λάβουν σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της διαχείρισης των απορριμμάτων τους, προχωρώντας άμεσα και χωρίς χρονοτριβή στις αναγκαίες δομικές – θεσμικές αλλαγές, από τις οποίες δεν θα πρέπει να εξαιρεθεί η επανεξέταση του ρόλου του ΕΔΣΝΑ και του τρόπου χρηματοδότησής του.
 
Ο Θωμάς Μπιζάς είναι μέλος του Δυτικού Μετώπου