Η Αθήνα είναι μια βρόμικη πόλη. Το ξέρω καλά αυτό, όπως το ξέρει κάθε άνθρωπος που ζει και περπατάει την Αθήνα. Το ίδιο άκουσα και στις εφτά δημοτικές κοινότητες που επισκέφτηκα με την «Ανοιχτή Πόλη».
Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν ο Δήμος Αθηναίων είναι ένας πλούσιος δήμος με φτωχή διαχείριση; Στον προϋπολογισμό καταγράφεται ότι ο δήμος απορρόφησε λιγότερο από το 40% των κονδυλίων που είχαν προγραμματιστεί για τις υπηρεσίες καθαριότητας. Υπάρχει όμως και άλλο ένα κρίσιμο στοιχείο που μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να απασχολεί τον δημόσιο διάλογο. Το μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων που ακολουθεί η Αθήνα έχει φτάσει στα όριά του.
Η λογική μέχρι σήμερα ήταν: όλα τα σκουπίδια στον ΧΥΤΑ Φυλής -όλα τα σκουπίδια κάτω από τη γη-, όλο το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Η Αθήνα εδώ, αντί να είναι κομμάτι της λύσης, είναι κομμάτι του προβλήματος.
Η Αθήνα δεν θα είναι μια καθαρή πόλη αν δεν κερδίσουμε το στοίχημα της ανακύκλωσης. Ο Δήμος Αθηναίων δεν κατάρτισε ποτέ ένα σύγχρονο, ουσιαστικό και αποτελεσματικό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων.
Το αποτέλεσμα; Ανακυκλώνει μόλις το 5% των απορριμμάτων και στέλνει για ταφή το 92%. Επιπρόσθετα τα απορρίμματα που στέλνει ο Δήμος Αθηναίων για ταφή αυξάνονται. Πρόκειται για μια λανθασμένη επιλογή. Επιλογή που οι καταστροφικές διαστάσεις της θα γίνουν ορατές όταν, μέσα στο 2020, κλείσει ο ΧΥΤΑ Φυλής.
Κατά συνέπεια οι Αθηναίοι και οι Αθηναίες καλούμαστε να αναμετρηθούμε με ένα άμεσο πρόβλημα που συνδέεται με μια σημαντική πρόσκληση της εποχής μας: την προστασία του περιβάλλοντος. Οφείλουμε να δράσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά, έχοντας στόχο τη ριζική αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης που επικρατεί έως τώρα. Πρέπει να σκεφτούμε τη διαχείριση των απορριμμάτων από την αρχή. Και για να γίνει αυτό, το πρώτο βήμα είναι η άμεση κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σύγχρονου τοπικού σχεδίου διαχείρισης.
Το σχέδιο αυτό πρέπει να περιλαμβάνει τη σύγκρουση με την πολιτική της ταφής των απορριμμάτων. Είναι περιβαλλοντικά προβληματική και αναποτελεσματική. Η δική μας πρόταση, η πρόταση της «Ανοιχτής Πόλης», περιλαμβάνει ενίσχυση των πολιτικών της ανακύκλωσης, της διαλογής στην πηγή, της κομποστοποίησης και της επανάχρησης.
Η Αθήνα να αποκτήσει μικρά και μεγάλα πράσινα σημεία. Τέτοιες διεσπαρμένες δομές παρουσιάζουν μια σειρά από πλεονεκτήματα: παράγουν ανακυκλώσιμα προϊόντα υψηλότερης ποιότητας και αξίας ενισχύοντας έτσι τον τομέα της κυκλικής οικονομίας, ενώ δημιουργούν και θέσεις εργασίας. Προκαλούν μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση και εξοικονομούν πόρους και ενέργεια. Ετσι θα έχουμε μια πιο καθαρή πόλη με φτηνότερες υπηρεσίες και άρα χαμηλότερα δημοτικά τέλη. Τέλος, ένα τέτοιο σχέδιο προϋποθέτει αλλά και ενισχύει την ενεργοποίηση και συμμετοχή των πολιτών βελτιώνοντας έτσι τον κοινωνικό έλεγχο του κυκλώματος διαχείρισης των απορριμμάτων και την αντιμετώπιση φαινομένων παράνομης διάθεσης.
Καλούμαστε να δράσουμε καινοτόμα και ριζοσπαστικά. Με μια εκτεταμένη εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών για την ανακύκλωση και σχετικά προγράμματα εκπαίδευσης στα σχολεία. Με αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων και διασύνδεση των τεχνολογιών αυτών για τη συλλογή δεδομένων. Με αξιοποίηση καλών πρακτικών όπως το waste4think, που υλοποιεί ο Δήμος Χαλανδρίου.
Για εμάς κάθε στοιχείο αυτού του σχεδίου έχει μια κοινή βάση: τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης των απορριμμάτων και την ενίσχυση της υπηρεσίας καθαριότητας του δήμου. Γνωρίζουμε ότι αυτός είναι ο σύγχρονος και αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων.
Στη μάχη για μια Αθήνα από την αρχή, πρωταγωνιστές είναι οι άνθρωποι που κάθε μέρα εργάζονται στην καθαριότητα. Πρέπει να τους διασφαλίσουμε όρους αξιοπρέπειας στην εργασία. Αδυνατώ να κατανοήσω την ιδεοληψία που οδηγεί τον κ. Μπακογιάννη να υπερασπίζεται ότι το ζήτημα της καθαριότητας στην Αθήνα θα λυθεί με τη συμμετοχή εργολάβων. Εκτός και αν δεν είναι ιδεοληψία, αλλά εξυπηρέτηση συμφερόντων. Η Αθήνα όμως δεν μπορεί να εξυπηρετεί ιδιωτικά συμφέροντα στον τομέα της καθαριότητας. Πρέπει να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των κατοίκων της.
Νάσος Ηλιόπουλος
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
