Τα σύνορα στη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας καθορίστηκαν, εν πολλοίς, μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων. Η συνύπαρξη των λαών όπου απλώνεται γεωγραφικά η περιοχή είναι ως επί το πλείστον ειρηνική, ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις και τα πολιτικά συστήματα που είχαν τα κράτη αυτά.
Ο διακαής πόθος της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ να ενταχθεί σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ αναδεικνύει την ανάγκη της για σταθερότητα στη γειτονική χώρα. Στην ΠΓΔΜ, όπως και στις περισσότερες χώρες στην περιοχή μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, αναβίωσαν εθνικισμοί που δημιουργούν συνεχείς εντάσεις και ένοπλες συρράξεις.
Το ΝΑΤΟ, γνωρίζοντας τη σχέση που είχε η Βαλκανική με τη Ρωσία μέχρι πρόσφατα, επιχειρεί να εντάξει τις περισσότερες από αυτές τις χώρες στη δική του σφαίρα επιρροής. Από την άλλη μεριά, η Ε.Ε., μη μπορώντας να κλείσει τα μάτια σε κραυγαλέες περιπτώσεις διαφθοράς, λαθρεμπορίας ή παράνομης διακίνησης ανθρώπων, κρατά προς το παρόν αυστηρότερη στάση.
Οι κρίκοι στις αιτιακές αλυσίδες που παράγουν κάθε είδους αποτελέσματα δεν πρέπει να αποκρύπτονται. Η ΠΓΔΜ, το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο συγκροτούνται και σε εθνικιστικές βάσεις έτσι ώστε ένα συμπαγές εθνικό αφήγημα να υπερέχει των διαχρονικών κοινωνικών αδικιών για τις χειμαζόμενες εργατικές τους τάξεις.
Τα Δυτικά Βαλκάνια είναι από τις πιο ασταθείς περιοχές της Ευρώπης. Μεγάλες αλλά και μικρές διαφορές πρέπει να επιλυθούν. Οι θρησκευτικές και συνοριακές διαμάχες είναι οι πιο προφανείς. Μολαταύτα, για να επουλωθούν οι πληγές του προ 25ετίας εμφυλίου απαιτείται μια γενικότερη αλλαγή πολιτικής κουλτούρας στα εκάστοτε κομματικά και πολιτικά συστήματα.
Οι ΗΠΑ, η Ρωσία και δευτερευόντως η Ευρώπη έχουν ιμπεριαλιστική τους πρόνοια την αύξηση της επιρροής τους στην ταλαιπωρημένη Βαλκανική, παράγοντας που επενεργεί κομβικά στη διαμόρφωση αυτής της κουλτούρας.
Πιο συγκεκριμένα, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη η κατάσταση είναι τόσο δύσκολη, που είναι μεγάλη η πιθανότητα χωρίς εξωτερική οικονομική βοήθεια να μην είναι βιώσιμο αυτό το κράτος. Τούτου δοθέντος ως υποδείγματος, και για να γίνει ακόμα πιο καταφανές το πρόβλημα, οι εξαρτήσεις της Ομοσπονδίας Βοσνίας και Ερζεγοβίνης αφορούν την Τουρκία και τις αραβικές χώρες. Οταν όμως αναφερόμαστε στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας (την έτερη πολιτική οντότητα του ίδιου κράτους) η εξάρτηση έχει να κάνει με τη Ρωσία. Και, συγχρόνως, η χώρα τελεί σε προενταξιακό καθεστώς για την είσοδό της στο ΝΑΤΟ.
Κι αν τα παραπάνω φαντάζουν εξόχως αντιφατικά, δεν τελειώσαμε. Η Σερβία, ο ισχυρότερος παίκτης στην περιοχή, έχει φιλικές -έως πολύ φιλικές- σχέσεις με τη Ρωσία την ίδια στιγμή που έχουν ξεκινήσει διαδικασίες ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. και στέλνονται αντιπρόσωποί της στη διακοινοβουλευτική σύνοδο του ΝΑΤΟ. Παράλληλα, η κόντρα μεταξύ Κοσόβου-Σερβίας δεν φαίνεται να καταλαγιάζει.
Η Ε.Ε., όσο κι αν διαστέλλει τα κριτήρια για ένταξη, αναγνωρίζει πως δεν πληρούνται σε μεγάλο βαθμό. Τι γίνεται όμως όταν μόνο το 2015 τουλάχιστον 120 χιλιάδες Κοσοβάροι μετανάστευσαν προς την Κεντρική Ευρώπη, διαδικασία ιδιαίτερα «ενοχλητική» για τους Ευρωπαίους αυτών των χωρών;
Η απάντηση της Ε.Ε. ήταν να αναπτύξει τη μεγαλύτερη μη στρατιωτική αποστολή στο Κόσοβο με στόχο την ενίσχυση των αρχών του κρατιδίου στον τομέα του κράτους δικαίου. Αποκαλύψεις όμως χρηματισμού των ευρωπαϊκών δικαστικών αρχών που βρίσκονται στη χώρα (EULEX) έπληξαν το κύρος και την προσπάθεια αυτής της αποστολής. Και έχει κι άλλο. Στη χώρα δραστηριοποιούνται εξτρεμιστικές ισλαμιστικές ομάδες και η συμμετοχή των Κοσοβάρων στον πόλεμο σε Συρία-Ιράκ είναι η μεγαλύτερη κατ’ αναλογία πληθυσμού σε όλη την Ευρώπη.
Αυτά αποτελούν ψηφίδες μόνο της βαλκανικής ιμπεριαλιστικής σαλάτας. Καθήκον της Αριστεράς, συγκαιρινό και διαχρονικό, είναι η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων μεταξύ των λαών της περιοχής. Οι εργατικές τάξεις των χωρών των Βαλκανίων δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα. Το αντίθετο ισχύει: αν υπερισχύσει το πνεύμα συνεργασίας και καλής γειτονίας η απόδραση από ιμπεριαλιστικές εξαρτήσεις καθίσταται μια όχι μόνο ελκτική προοπτική, αλλά ένα εφικτό μεσοπρόθεσμο μέλλον.
Σε αυτή τη βάση, η επίλυση του ονοματολογικού ζητήματος, που καθυστερεί αδικαιολόγητα εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες μεταξύ των δύο χωρών, περνά αφ’ ενός από την άρση του θεσμικού αλυτρωτισμού της γειτονικής χώρας, αφ’ ετέρου από την κατανόηση από την πλευρά του δικού μας πολιτικού κόσμου πως η σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό ή χρονικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις είναι καλύτερη συνθήκη από τη σημερινή.
Ο Χρήστος Καραγιαννίδης είναι βουλευτής Δράμας του ΣΥΡΙΖΑ
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
