Πριν από μερικές ημέρες κάλεσα τους φοιτητές μου να δούμε το «Βαλς με τον Μπασίρ». Θυμάμαι το πρωτοείδα το 2009 με τους τότε φοιτητές μου στο σινεμά, λίγο αφότου είχε κυκλοφορήσει. Βγαίνοντας από τον κινηματογράφο, φύλαξα το πρόγραμμα με τον τίτλο της ταινίας μαζί με τα βιβλία μου. 13 χρόνια μετά, τα βλέματα ήταν πιο παγωμένα, η σιωπή πιο δυνατή και η φρίκη πιο μεγάλη μπροστά στον ζωντανό εφιάλτη του πολέμου.
Ολον αυτόν τον καιρό, βλέπω φίλους μου από την Ουκρανία να πηγαίνουν στην πρώτη γραμμή, νέα παιδιά που πριν από μερικά χρόνια οργανώναμε μαζί δράσεις πολιτισμού για την ειρήνη. Και τώρα οδηγούνται στον πόλεμο μετά από μια άθλια εισβολή. Φανταζόταν κανείς ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο στα χρόνια της κορύφωσης της διεθνούς διπλωματίας; Στ’ αλήθεια όμως, πότε έπαψαν οι πόλεμοι; Γι’ αυτό τα βλέμματα πιο παγωμένα και η σιωπή πιο δυνατή.
Θυμάμαι τη φράση «η φαντασία στην εξουσία» και προσπαθώ να τη χωρέσω στις άδικες αποφάσεις για τον Ζακ και στα χρόνια που πέρασαν μέχρι τη δικαίωση του Παύλου. Σε έναν διάχυτο παγκόσμιο συντηρητισμό, με τον κίνδυνο της ανόδου της Ακροδεξιάς ξανά ορατό, υπάρχει η ανάγκη προοδευτικής συγκρότησης όλου του πλανήτη που έχει ακόμα πολλά να μάθει για τον σεβασμό, την οικολογία, την προσβασιμότητα, για έναν κόσμο δίκαιο, χωρίς ανισότητες.
Υπάρχει αριστερή και δεξιά πολιτική, προοδευτική και συντηρητική και, ακόμα και όταν η πρώτη στην εφαρμογή της έχει λάθη ή αστοχίες, παραμένει πάντα η πολιτική του ανθρωπισμού, της συλλογικότητας, η πολιτική που νοιάζεται για εκείνους που έχουν πρώτα ανάγκη, που αγωνίζεται για τα εργασιακά, που προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους πέρα από εθνικότητα και φύλο. Ο,τι και να γίνει, αυτές είναι οι θεμελιώδεις αξίες της Αριστεράς, δεν αλλάζουν, είναι βαθιά ριζωμένες σε κάθε της έκφανση και, επομένως, και στη διακυβέρνησή της.
Οσο για εμάς, ακόμα και όταν διαφωνούμε, για το καλό παλεύουμε όλοι, για το δίκαιο. Ο Χέγκελ μας λέει πως «το δίκαιο του ενός μπορεί να είναι το άδικο του άλλου». Την ίδια στιγμή, ας αναλογιστούμε τον Σοφοκλή που, κάνοντας τη σύνθεση της διαφωνίας, μας χάρισε ίσως τη σπουδαιότερη τραγωδία των αιώνων, την «Αντιγόνη». Ας δούμε πώς και εμείς μπορούμε να φέρουμε το ωραίο και το αληθινό μέσα από τον διάλογο που ενώνει και δεν χωρίζει.
Είναι σημαντικό η επόμενη ημέρα να μας βρει να διεκδικούμε τα θεμελιώδη για ένα δίκαιο κοινωνικό κράτος, για μια δίκαιη για όλους ζωή – να μας βρει όμως όλους μαζί. Θέλει πάθος, συλλογικότητα, διεκδικήσεις, αγώνα – και θάρρος, από όλους μας. Αυτή είναι η Αριστερά που με μεγάλωσε, αυτή την Αριστερά ονειρεύομαι να εμπνεύσω στους νεότερους αλλά να συνεχίζει να εμπνέει και εμένα, με την ελπίδα, μερικά χρόνια μετά, τα βλέμματα να παγώνουν στην ταινία για το τότε και όχι πλέον για το τώρα.
Η Τζένη Αρσένη είναι σκηνοθέτις, διδάκτωρ Αισθητικής Φιλοσοφίας, υποψήφια για την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
