Η κυβέρνηση πανηγυρίζει για τις καλές επιδόσεις στον φετινό τουρισμό. Οι αφίξεις αναμένεται σε κάποιες περιοχές να ξεπεράσουν τη χρονιά ρεκόρ του 2019 και σε άλλες να προσεγγίσουν αυτά τα νούμερα. Εάν αυτό μεταφραστεί σε περισσότερα έσοδα, θα περίμενε κάποιος πως η βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων των επιχειρήσεων θα μεταφραζόταν και σε βελτίωση των οικονομικών απολαβών των εργαζομένων. Όμως, τα στοιχεία από την αγορά εργασίας αποδεικνύουν το ακριβώς αντίθετο.
Τη χρονιά που η «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού καταγράφει καλές επιδόσεις, οι εργαζόμενοι βιώνουν -και φέτος- συνθήκες εργασιακής γαλέρας που τους ωθούν σε μαζικές παραιτήσεις.
Αντίστοιχη κατάσταση παρουσιάζεται -εδώ και χρόνια- και σε άλλους βασικούς τομείς ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας, όπως η γεωργία και οι κατασκευές.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το πρώτο τρίμηνο του 2022, οι κενές θέσεις εργασίας σημείωσαν αύξηση 148,4% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2021, σημειώνοντας ρεκόρ εξαετίας.
Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων μιλά για περισσότερες από 50 χιλιάδες κενές θέσεις μόνο στον επισιτισμό, ενώ άλλες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερες από 100 χιλιάδες, συνολικά στον τουριστικό κλάδο.
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού Τουρισμού, Γιώργος Χότζογλου, ανέφερε στον τηλεοπτικό σταθμό Κontra πως τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου παραιτήθηκαν πέντε χιλιάδες εργαζόμενοι του κλάδου, μετά από ένα μήνα εργασίας, εξαιτίας των εξαντλητικών συνθηκών.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη σχεδίαζε με εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας να καταργήσει αιφνιδιαστικά την πενθήμερη 40ωρη εργασία στις επιχειρήσεις επισιτισμού και τουρισμού, κόντρα στις κλαδικές συμβάσεις. Μετά τις αντιδράσεις, η εγκύκλιος προσωρινά «πάγωσε».
Ο εργατολόγος Απόστολος Καψάλης τόνισε στην Εποχή πως «μετά την πανδημία εξακολουθούν να φεύγουν Έλληνες στο εξωτερικό. Και οι μετανάστες επίσης φεύγουν, αλλά και να μην έφευγαν δεν επαρκούν ούτε αυτοί. Η ανεργία μειώθηκε, αλλά μισό εκατομμύριο εργάτες έφυγαν σε άλλη χώρα. Στους κλάδους αγροτικού τομέα, επισιτισμού, τουρισμού, βιοτεχνίας και κατασκευών έχουμε έξαρση οικονομικής δραστηριότητας, δηλαδή πάρα πολλές νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται, αλλά δεν φτάνει ποσοτικά το εργατικό δυναμικό της χώρας είτε είναι Έλληνες είτε μετανάστες. Προτιμάνε να κάθονται από το να πάνε να δουλέψουν σεζόν με 700 ευρώ, δεκαέξι ώρες τη μέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα και να κάνει μπάνιο στην ντουζιέρα της παραλίας. Ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι ελκυστικός. Δεν συμβαδίζουν οι αμοιβές με το κόστος ζωής και δεν παρέχουν προοπτική», σχολίασε ο Α. Καψάλης. «Ο τουρισμός είναι πολύ επιρρεπής σε εμπόλεμες καταστάσεις, φυσικά φαινόμενα, σε θέματα πανδημιών. Δεν μπορεί μια οικονομία να στηρίζεται σε αυτό, είναι επισφαλές και δεν μπορεί να απορροφήσει όλο το εργατικό δυναμικό», πρόσθεσε.
Η έλλειψη εργατικών χεριών στη γεωργία παραμένει ουσιαστικό, διαρκές πρόβλημα για τον αγροτικό κόσμο. Τεράστιες ελλείψεις τα τελευταία δύο χρόνια της πανδημίας, αλλά το φαινόμενο ξεκίνησε τα χρόνια της κρίσης, όταν δηλαδή υπονομεύθηκαν όλα τα εργασιακά δικαιώματα και τα φαινόμενα «Μανωλάδας» κυριάρχησαν.
«Πέρυσι θυμάμαι τους αγρότες να πηγαίνουν οι ίδιοι στην Αλβανία και να παρακαλάνε την αλβανική κυβέρνηση να παρακαλέσει την ελληνική να αλλάξει νομοθεσία για μετακλήσεις. Πέρασε η περυσινή χρονιά και επειδή το 2022 φαινόταν πως θα είναι εκλογικό έτος, ο Ν. Μηταράκης πάνω στον πανικό και την πίεση που δεχόταν από τοπικούς βουλευτές και εργοδότες, πήγε στο Μπαγκλαντές να κάνει διμερή συμφωνία, κατόπιν εορτής, η οποία είναι κατάπτυστη πολιτικά και προβληματική νομικά. Διότι, κάνει νομιμοποιήσεις για πρώτη φορά με εθνικό πρόσημο, υπό την προϋπόθεση να θεωρήσουν οι μετανάστες τον εαυτό τους ότι είναι εποχικά εργαζόμενοι και νεοεισερχόμενοι. Δεν τους νομιμοποιεί, τους λέει θα σας βαφτίσω “εποχικά εργαζόμενους και νεοεισερχόμενους”, θα σας νομιμοποιώ για 9 μήνες τον χρόνο για πέντε χρόνια και μετά σηκωθείτε και φύγετε. Και οι άνθρωποι εδώ είναι 10 χρόνια. Άρα για αυτούς που είναι εδώ είναι προβληματικό, θα τους αντιμετωπίσει ως μετακλητούς. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, υποτίθεται θα φέρνει μέχρι τέσσερις χιλιάδες το χρόνο, για πέντε χρόνια. Αυτά τα νούμερα είναι αστεία», σημείωσε ο Α. Καψάλης.
Μια προβληματική συμφωνία που υπεγράφη με ένα κράτος αφορά μικρό αριθμό ανθρώπων, δεν έχει επικυρωθεί ακόμα από το ελληνικό κοινοβούλιο -υπό το φόβο μισαλλόδοξων αντιδράσεων στη δεξιά παράταξη-, δεν λύνει προβλήματα στην αγορά εργασίας και θέτει και εξαιρετικά σημαντικά ηθικά και πολιτικά θέματα εκμετάλλευσης μεταναστευτικών πληθυσμών.
Πόσο βιώσιμο και αναπτυξιακό μπορεί να θεωρηθεί ένα παραγωγικό μοντέλο που δεν παρέχει αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και προοπτικές; Που δεν ελκύει εργαζόμενους, αλλά διώχνει. Που «η βαριά βιομηχανία», μετά από δύο χρόνια υπολειτουργίας λόγω πανδημίας, φέτος θα πανηγυρίσει σε συνθήκες εξοντωτικές για την εργατική τάξη. Η κυβέρνηση προσπαθεί να «μπαλώσει» προβλήματα με διακρατικές συμφωνίες πρόσκαιρης εκμετάλλευσης παρά ουσιαστικής οικονομικής ένταξης πληθυσμών και υπεράσπισης όλων των εργαζομένων, ενώ έχει υπονομεύσει από το 2019 το ΣΕΠΕ. Οι μισαλλόδοξες, ξενοφοβικές πολιτικές έχουν βλάψει, μεταξύ πολλών άλλων, και την οικονομία της χώρας. Μήπως αντί για επικλήσεις στην «αυτορρυθμιζόμενη αγορά εργασίας», χρειάζεται εκ θεμελίων αμφισβήτηση του παραγωγικού μοντέλου;
Στρατής Ηλιάκης
