Εν αρχή ήσαν οι υδρογονάνθρακες. Αυτοί που -υποτίθεται ότι, υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στα βάθη της ανατολικής Μεσογείου. Σε μια εποχή που -υποτίθεται ότι- η ανθρωπότητα είναι αποφασισμένη να γυρίσει την πλάτη στα ορυκτά καύσιμα, για να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση. Παρ’ όλα αυτά οι ανταγωνισμοί για τους υδρογονάνθρακες -το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο- ζουν και βασιλεύουν, άλλοτε με τη βοήθεια των όπλων κι άλλοτε χωρίς. Επίσης ζουν και βασιλεύουν, τα τελευταία χρόνια, οι αυταρχικοί -συνήθως δημοκρατικά εκλεγμένοι- ηγέτες, άλλοι απρόβλεπτοι κι άλλοι όχι, οι οποίοι εντός και εκτός των συνόρων τους προσπαθούν να διατηρήσουν και να διευρύνουν την εξουσία τους με βρυχηθμούς. Ενίοτε και με επιθετικές πράξεις, εκτός από τις δηλώσεις.
Μέσα -και- σ’ αυτό το κάδρο μπορεί να δει κανείς τη νέα ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία πυροδοτήθηκε από τη συμφωνία της Τουρκίας με την κυβέρνηση της -μισής- Λιβύης να οριοθετήσουν τα θαλάσσια σύνορά τους, σβήνοντας ουσιαστικά από τη Μεσόγειο την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα.
Η Τουρκία πρώτα έβγαλε τα πλωτά γεωτρύπανά της έξω από τις ακτές της Κύπρου, αρχικά σε περιοχές που δεν είχε εκχωρήσει για έρευνες σε γαλλικές και ιταλικές εταιρίες η Κυπριακή Δημοκρατία και στη συνέχεια και εκεί – με… παρενόχληση. Το τουρκικό επιχείρημα ήταν “υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων” – και “δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας βγάλει έξω από το ενεργειακό παιχνίδι στην ανατολική Μεσόγειο”.
Η Ελλάδα ανέλαβε να στηρίξει την Κύπρο, πείθοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση -στη σύνοδο του Ιουνίου, επί Τσίπρα- να αποφασίσει κυρώσεις σε βάρος όσων συμμετέχουν σε παράνομες δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ.
Το επόμενο τουρκικό βήμα ήταν η συμφωνία με τη Λιβύη – κι αυτό διότι η Άγκυρα μπορούσε να πιέσει την κυβέρνηση της Τρίπολης να υπογράψει αγνοώντας όχι μόνο το Διεθνές Δίκαιο, αλλά και τη γεωγραφία. Μοχλός πίεσης ήταν τα όπλα, που δίνει η Τουρκία ίσως στο πιο αδύναμο μέρος του λιβυκού εμφυλίου. Όπλα για τα οποία λέγεται ότι έχει αποδείξεις η ελληνική κυβέρνηση, αλλά τα ξέρει και ο ΟΗΕ. Μάλιστα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε κι ένα βήμα παραπάνω και δήλωσε ότι θα στείλει και στρατό στη Λιβύη, εάν του το ζητήσει, την ώρα που -υποτίθεται- ο διεθνής παράγοντας καταβάλλει νέες προσπάθειες για την ειρήνευση στη Λιβύη.
Η αδυναμία στο “γκρι”
Ποιο είναι το αποτέλεσμα της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης; Νομικά, κανένα. Ωστόσο, η Άγκυρα επιχειρεί για μια ακόμη φορά να “γκριζάρει” μια θαλάσσια περιοχή, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν. Υπενθυμίζεται ότι στη σύγχρονη ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων τα “γκριζαρίσματα” παρήγαγαν αποτελέσματα, με την έννοια ότι οι γκρίζες ζώνες δεν ξανάσπρισαν ποτέ.
Επιπλέον, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας δηλώνει ότι “μόνο με άδεια” μπορούν να γίνουν έρευνες για αέριο στις περιοχές που συμφώνησαν με τη Λιβύη – πλην των τουρκικών ερευνών εννοείται. Η πιο εκρηκτική ερμηνεία αυτής της δήλωσης είναι ότι η Τουρκία κάποια στιγμή θα στείλει πλωτό γεωτρύπανο κάτω από την Κρήτη. Εάν και εφόσον γίνει κάτι τέτοιο, τελειώνουν τα αστεία.
Ο χάρτης που κατέθεσε η Τουρκία στον ΟΗΕ
Η ασπίδα της διεθνοποίησης…
Η Αθήνα επέλεξε ως γραμμή άμυνας τη διεθνοποίηση της “παράνομης και άκυρης” συμφωνίας. Ζήτησε την καταδίκη της από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπερ και εγένετο στη σύνοδο κορυφής. Έστειλε επιστολές στον ΟΗΕ επισημαίνοντας τις παρανομίες και ζητώντας να μην αναρτηθούν οι συμφωνίες που έστειλαν η Τουρκία και η Λιβύη. Στέλνει τον υπουργό Εξωτερικών περιοδεία στον αραβικό κόσμο (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, μετά την πρώτη επίσκεψή του στην Αίγυπτο) ποντάροντας στη στήριξη αυτών που στηρίζουν τους αντιπάλους της κυβέρνησης της Τρίπολης που υπέγραψε την παράνομη συμφωνία – πολύπλοκες και ασταθείς οι διεθνείς συμμαχίες των πολέμαρχων του λιβυκού εμφυλίου. Και ελπίζει ότι “η ασπίδα της διεθνοποίησης” θα είναι αρκετή για να ξεπεραστεί αυτή η ελληνοτουρκική κρίση.
…και η ακροβασία
Επιπλέον, η Αθήνα επιχειρεί και μια ακροβασία στο θέμα της Λιβύης. Απελαύνει τον πρέσβη τής -διεθνώς αναγνωρισμένης- κυβέρνησης της Τρίπολης, αλλά δηλώνει ευθαρσώς ότι αυτό δεν σημαίνει διακοπή των διπλωματικών σχέσεων. Προσκαλεί τον πρόεδρο της -διεθνώς αναγνωρισμένης- Βουλής του Τομπρούκ, που δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία -έστειλε και τη σχετική επιστολή στον ΟΗΕ- αλλά ούτε και την κυβέρνηση της Τρίπολης. Ορίζει ειδικό απεσταλμένο του υπουργείου Εξωτερικών για θέματα Λιβύης – το τι ακριβώς θα κάνει, είναι άγνωστο.
Η Αθήνα δεν εκφράζεται -επισήμως, τουλάχιστον- υπέρ του στρατηγού Χάφταρ, του αφεντικού της άλλης μισής Λιβύης, που έχει σαλπίσει πάλι την εφόρμηση ενάντια στην Τρίπολη. Αντιθέτως, τονίζει όψιμα ότι “θέλουμε να συμβάλουμε στην ειρήνευση στη Λιβύη”, αλλά δεν συμμετέχει στις σχετικές διαδικασίες – δεν έχει προσκληθεί.
Η επίσημη γραμμή της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι δεν σκοπεύει να επιλέξει πλευρά στον λιβυκό εμφύλιο – κι ότι αποδέχεται, ακολουθώντας τον ΟΗΕ και την Ε.Ε., την κυβέρνηση και τη Βουλή που έχουν αναγνωριστεί διεθνώς.
Πού οδεύομεν;
Για την ώρα, η κυβέρνηση προβάλλει τις διεθνείς καταδίκες της συμφωνίας και τη στήριξη των εταίρων – κυρίως της Γαλλίας και της Ιταλίας- και δηλώνει ότι η χώρα διαθέτει συμμάχους, αυτοπεποίθηση και αποτρεπτική δύναμη εάν χρειαστεί. Περιμένει ότι θα πέσουν οι τόνοι και θα επιστρέψει στις business as usual. Το ένα βήμα παραπάνω που πρότεινε η αξιωματική αντιπολίτευση, διά στόματος Τσίπρα από το βήμα της Βουλής, να ζητήσει δηλαδή από την Ε.Ε., πέρα από την καταδίκη, και την επέκταση των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας, στην περίπτωση που δραστηριοποιηθεί μετά την κυπριακή ΑΟΖ και νοτίως της Κρήτης, δεν το έκανε. Ελπίζει, αφενός να μην κάνει άλλη μια κίνηση ο “απομονωμένος” Ερντογάν -που έχει ανοιχτή γραμμή με τον Τραμπ και τον Πούτιν, για να αναφέρουμε τους δύο ισχυρότερους συνομιλητές του-, αφετέρου να μην… ξεφύγουν στο εσωτερικό οι λαλίστατοι “υπερπατριώτες”, που τους τάισε δυο χρόνια με το Μακεδονικό για να κερδίσει τις εκλογές και είναι δύσκολο να τους κόψει την όρεξη. Και δεν έχει προγραμματίσει επόμενα βήματα. Όσο για τον δρόμο προς το δικαστήριο της Χάγης, το υπουργείο Εξωτερικών ξεκαθαρίζει ότι δεν είναι ώρα να τον ακολουθήσει. “Όχι υπό το κράτος πιέσεων”.
Κάκη Μπαλή
Πηγή: Η Αυγή
