Όταν ανακοινώθηκε ότι το Εργαστήρι Επιμελητών δεν θα γίνει, με πρωτοβουλία της συναδέλφου Μαρίας Γαργαρώνη, οι απόφοιτοι μαζευτήκαμε για να υψώσουμε μια φωνή διαμαρτυρίας.. Στα όσα γράφουμε στο κείμενό μας, θα προσθέσω εδώ μερικές προσωπικές μου σκέψεις.
Το Εργαστήρι ήταν μια διεξοδική γνωριμία με την τέχνη της επιμέλειας κειμένων (επάγγελμα εν πολλοίς αόρατο). Ήταν ακόμη μια μύηση στον κόσμο του βιβλίου: πήγαμε σε ατελιέ και μιλήσαμε με τους ανθρώπους που δουλεύουν εκεί, πήγαμε σε τυπογραφεία, είδαμε, ακούσαμε και μυρίσαμε τις μηχανές, πήγαμε σε βιβλιοδετεία, είδαμε βιβλία να στεγνώνουν. Κάναμε κι άλλες επισκέψεις, στο Εργαστήρι Συντήρησης Χαρτιού, σε εκθέσεις, σε εργαστήρια χαρακτικής. Κι έτσι αγαπήσαμε περισσότερο τα βιβλία, γνωρίσαμε όλες τις πλευρές τους, καταλάβαμε πώς φτιάχνονται, πόσοι άνθρωποι βάζουν δουλειά, κόπο, μεράκι. Αυτό ήταν το Εργαστήρι Επιμέλειας. Αυτό και η φροντίδα των δασκάλων μας, που δίδασκαν εκεί αμισθί, από την έγνοια και την αγάπη τους.
Έτσι και το εκδοτικό τμήμα του ΜΙΕΤ: ένας χώρος ιδανικής και απαιτητικής συνεργασίας, για συγγραφείς, μεταφραστές, επιμελητές. Με ικανοποιητικές αμοιβές, να μην νιώθεις ανόητη που δουλεύεις. Με εκδόσεις μοναδικές, που άλλος εκδοτικός οίκος δεν θα μπορούσε να βγάλει, λόγω κόστους. Επειδή διαφαίνεται ότι και το εκδοτικό τμήμα απαξιώνεται, είναι πραγματικά κρίμα να σταματήσει αυτή η παραγωγή βιβλίων σημαντικότατων για την επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα. Και είναι ντροπή να χαθεί αυτός ο χώρος συνεργασίας και δουλειάς με τα βιβλία, που αντιπροσώπευε ένα σύστημα αξιών μακριά από τον υπολογισμό του κέρδους. Όλοι όσοι θα επηρεαστούν από το σταμάτημα του Εργαστηρίου και την απαξίωση του εκδοτικού τμήματος του ΜΙΕΤ, ας βγουν κι αυτοί να πουν δυο λόγια: συγγραφείς, μεταφραστές, εκδότες, πανεπιστημιακοί, άνθρωποι των γραμμάτων.
Εάν η απαξίωση που έχει αρχίσει να φαίνεται αφορά το ΜΙΕΤ ολόκληρο, τότε αφορά και ένα σύστημα αξιών που βάλλεται σκόπιμα και υποκαθίσταται από απαξίωση της εργασίας, παραφουσκωμένες αμοιβές εκλεκτών, επιφανειακή λάμψη και λογική της εφήμερης ανταποδοτικότητας. Ας μην ξεπέσει το ΜΙΕΤ εκεί.
Τέλος και στο Εργαστήρι Επιμέλειας Εκδόσεων του ΜΙΕΤ
Φέτος το Εργαστήρι Επιμέλειας Εκδόσεων του ΜΙΕΤ δεν θα γίνει, έπειτα από 18 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας. Το ΜΙΕΤ τελεί υπό μεταβατική διεύθυνση και, σύμφωνα με την ανακοίνωση που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του, «η εταβατική Διευθύντρια κ. Λούβη δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις που θα δεσμεύουν το Ίδρυμα για τα επόμενα δύο χρόνια»!
Το Εργαστήρι του ΜΙΕΤ για επιμελητές εκδόσεων είναι μοναδικό στο είδος του: Γίνεται με σκληρές εξετάσεις και χωρίς δίδακτρα, δηλαδή αξιοκρατικά και δωρεάν. Απαιτεί τη δέσμευση της παρακολούθησής του δύο φορές την εβδομάδα επί δύο χρόνια. Ως απόφοιτοί του μάθαμε να συνεργαζόμαστε με όλους τους επαγγελματίες της παραγωγής του βιβλίου (εκδότες, στοιχειοθέτες, τυπογράφους, βιβλιοδέτες) και διδαχθήκαμε την επιμέλεια του βιβλίου ως πράξη φροντίδας και συνεργασίας.
Το Εργαστήρι στηριζόταν ως τώρα στις δύο διδάσκουσες, την Αντιγόνη Φιλιπποπούλου και την Κωστούλα Σκλαβενίτη, υπεύθυνες εκδόσεων του ΜΙΕΤ, και λειτουργούσε χάρη στην ανιδιοτελή αφοσίωσή τους. Ήταν μια όαση για την κατάρτιση όσων το παρακολουθήσαμε, είτε ασχοληθήκαμε επαγγελματικά με την επιμέλεια εκδόσεων είτε όχι. Η μαθητεία σε αυτό ήταν μια μαθητεία αριστείας. Από τις τάξεις μας εφοδιάστηκαν πολλαπλώς διάφοροι εκδοτικοί οίκοι και η αποφοίτησή μας από αυτό αποτελούσε εγγύηση για την ποιότητά μας ως επαγγελματιών. Σταματώντας, αφήνει χωρίς αντιπρόταση το χώρο της εκπαίδευσής μας, προς όφελος μιας σεμιναριακής, επί πληρωμή και χωρίς άλλα κριτήρια, κατάρτισης διορθωτών.
Η παύση του είναι μέρος της συρρίκνωσης του Εκδοτικού Τμήματος του Ιδρύματος. Η πλούσια και μακρόχρονη δραστηριότητά του αποδεικνύεται από την αδιαμφισβήτητη ποιότητα των πλέον των 500 εκδόσεών του, οι οποίες καλύπτουν «κυρίως διδακτικές ανάγκες των πανεπιστημίων, αλλά και ευρύτερα βιβλιογραφικά κενά», καθώς και «έργα που, λόγω κόστους ή άλλων ειδικών αναγκών, δεν είναι δυνατόν να τα αναλάβουν οι εμπορικοί εκδοτικοί οίκοι», όπως πληροφορεί η ιστοσελίδα του. Οι εκδόσεις του ΜΙΕΤ αποτελούν πρότυπο για την εγχώρια εκδοτική παραγωγή. Με την απαξίωσή τους χάνεται ένας ολόκληρος τρόπος δουλειάς και φροντίδας του βιβλίου.
Η κατά πολλούς προσχηματική οικονομική εξυγίανση του ΜΙΕΤ στοχεύει ακριβώς στη συνολική υποβάθμιση του έργου του. Πλήττεται αφενός ο μορφωτικός χαρακτήρας ενός Ιδρύματος που καλλιεργεί ελεύθερους ανθρώπους και ολοκληρωμένους επαγγελματίες, προς όφελος όσων προωθούν την πειθήνια, ανειδίκευτη και ελαστική εργασία, και αφετέρου η εκδοτική πολιτική του, που προάγει το βιβλίο ως κοινωνικό αγαθό, σε αντίθεση με τις εμπορευματικές επιταγές του κεφαλαίου.
Το ΜΙΕΤ πρέπει να παραμείνει ενεργός εκδοτικός χώρος και τα μορφωτικά του προγράμματα να συνεχιστούν στο ακέραιο, σύμφωνα με το πνεύμα των ιστορικών οραματιστών, των δημιουργών του, των εργαζομένων και των συνεργατών του που υπηρέτησαν πιστά τους σκοπούς του από την ίδρυσή του το 1966 μέχρι την κήρυξη της δικτατορίας και από την αποκατάσταση της δημοκρατίας έως σήμερα.
Οι εκδόσεις και οι εκδηλώσεις που συνεχίζονται τώρα είναι μόνο λίγες σε σύγκριση με όσες προβλέπονταν από την προηγούμενη διεύθυνσή του, και σε λίγο θα σταματήσουν και αυτές. Δεν πρέπει να αφήσουμε να σιγήσει το ΜΙΕΤ με το να καταργούνται μία-μία οι δράσεις του, ώσπου να μη μείνει καμία.
Ως απόφοιτοι και απόφοιτες του Εργαστηρίου Επιμέλειας Εκδόσεων του ΜΙΕΤ, διαμαρτυρόμαστε για την παύση του και για την απαξίωση του Εκδοτικού Τμήματος και του ΜΙΕΤ εν γένει. Είναι χρέος μας να τα υπερασπιστούμε, για την προσφορά τους προς εμάς και προς το σύνολο.
Να σταματήσει η διάλυση του ΜΙΕΤ τώρα!
Απόφοιτοι και απόφοιτες του Εργαστηρίου Επιμέλειας Εκδόσεων του ΜΙΕΤ
Το κείμενο υπογράφουν: Aναστασία Αθηναίου, Νίκος Αναστασόπουλος, Βέρα Ανδριοπούλου, Βασιλική Αντωνάκη, Γιώργος Αποσκίτης, Γιώργος Αρμένης, Γιώργος Αρχοντής, Πάνος Αστίθας, Ματίνα Βασιλείου, Μαρία Βόσικα, Σταλίνα Βουτσινά, Μαρία Γαργαρώνη, Πάνος Γιαλελής, Κατερίνα Γιανναδάκη, Αναστασία Γιώγου, Κατερίνα Γούλα, Ευαγγελία Δάλκου, Ασπασία Δασσά, Κατερίνα Ευσταθίου, Αλκιβιάδης Ζαλαβράς, Βασιλειάνα Ζηκίδη, Κατερίνα Ζώη, Σπύρος Ζωνάκης, Νίκος Θεοδωρόπουλος, Μαρία Καμπίτση, Δημήτρης Καραδήμας, Ράνια Καραχάλιου, Ξανθούλα Κασιούμη, Βίκυ Κατσαρού, Χριστόφορος Κοντονικολής, Βασίλης Κοντόπουλος, Μαρία Κούτσιανου, Κλεοπάτρα Κυρτάτα, Κατερίνα Λαμπρινού, Μαριάννα Λιανού, Ιωάννα Μεϊτάνη, Δήμητρα Μεσσήνη, Ελένη Μιχαλοπούλου, Ιωάννα Μουτάφη, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Αναστασία Μπάλιου, Δημήτρης Μπεκιάρης, Αντρέας Μπικουβαράκης, Σοφία Μπουγά, Φίλια Μπουγιούκου, Ελένη Μπούρου, Παναγιώτης Πάντος, Ελίνα Πάντου-Κίκκου, Αγγελική Παπαδοπούλου, Έλενα Παπαδοπούλου, Δήμητρα-Ειρήνη Παπανικολάου, Δήμητρα Παπασταύρου, Ελευθερία Παπουτσάκη, Άννα Πλατάκη, Δημήτρης Ποσάντζης, Κατερίνα Πραβή, Βάλλια Ράπτη, Γιώτα Σαλτάρη, Γιούλικα Σαμαρά, Γιώργος Σαμουρέλης, Ιουλία Σκουνάκη, Αναστασία Σούλιου, Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης, Δημήτρης Στεμπίλης, Άννα Στρούλια, Βασιλική Σχίζα, Ελένη Τάκου, Κωνσταντίνα Τσιάγκα, Ισμήνη Τσοχαλή, Ζωή Τσώκου, Mariano Villegas, Χαρά Φασούλη, Κατερίνα Χαμηλάκη, Δημήτρης Χατζηχαραλάμπους
Σύνδεσμοι
Η ιστορία του ΜΙΕΤ: www.miet.gr/foundation/history/
Οι κατάλογοι των εκδόσεών του: http://www.miet.gr/…/b43b62…/MIET_timokatalogos_2020.pdf
Ιωάννα Μεϊτάνη
Πηγή: Η Εποχή
