Macro

«Το μόνο θλιβερό με τον θάνατο του Κόλιν Πάουελ είναι ότι δεν θα τιμωρηθεί ποτέ για τα εγκλήματά του»

Μερικοί από εκείνους στην κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους που ήταν οι πιο υπεύθυνοι για την έναρξη του πολέμου στο Ιράκ ήταν προφανώς άρρωστοι – το είδος των στελεχών που μπορούν να χαράξουν αιμοσταγή πολιτική σε μια δημοκρατία, αλλά πιθανώς δεν θα μπορούσαν ποτέ να εκλεγούν για οτιδήποτε, επειδή οι δημόσιες δηλώσεις τους προκαλούν στους αξιοπρεπείς ανθρώπους τρόμο.

Ο υπουργός Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ ήθελε να πάει σε πόλεμο με το Ιράκ, παρόλο που η κυβέρνηση δεν είχε κανέναν καλό λόγο να το κάνει, επειδή, όπως είπε, το Ιράκ, σε αντίθεση με το Αφγανιστάν, είχε “πολλούς καλούς στόχους”.

Ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Πολ Γούλφοβιτς, ομοίως, υποστήριξε την εισβολή επειδή ήταν “εφικτή”, λέγοντας κάποια στιγμή ότι δεν τον ένοιαζαν οι “σύμμαχοι, οι συνασπισμοί και η διπλωματία”.

Ο Ντικ Τσέινι ήταν κυριολεκτικά ο εγκέφαλος ενός παγκόσμιου μηχανισμού βασανιστηρίων, κάτι που δεν μπορεί να πει ο μέσος κακός ψυχοπαθής. Το 2006, ο Τσένι πυροβόλησε στο πρόσωπο έναν από τους φίλους του στο κυνήγι, παραμορφώνοντάς τον μόνιμα και καθιστώντας τον ανάπηρο, ένα ατύχημα για το οποίο προφανώς δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη.

Αυτά τα τέρατα απέπνεαν αυτό που σήμερα αποκαλούμε “τοξικό ανδρισμό” και το μίσος γι’ αυτούς ήταν πάντα εύκολο. Ο υπουργός Εξωτερικών του Μπους, Κόλιν Πάουελ, ο οποίος πέθανε σε ηλικία ογδόντα τεσσάρων ετών από επιπλοκές του COVID-19, είχε εντελώς διαφορετική αύρα, αποπνέοντας ήρεμη αξιοπρέπεια, σκεπτόμενη λογική και ηρεμία. Ωστόσο, ήταν επίσης ένας εγκληματίας πολέμου, υπεύθυνος για τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Από αυτή την άποψη δεν ήταν καλύτερος από τον Ράμσφελντ, τον Τσένι ή τον Γούλφοβιτς.

Ο Πάουελ, ο οποίος υπηρέτησε στο στρατό για τριάντα πέντε χρόνια και υπήρξε σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ρόναλντ Ρίγκαν, επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας υπό τον Τζορτζ Μπους και υπουργός Εξωτερικών του Τζορτζ Μπους, ήταν τόσο δημοφιλής που οι άνθρωποι και στα δύο κόμματα τον παρακαλούσαν να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος επί δεκαετίες. Ο Πάουελ εξυμνήθηκε επίσης από τους φιλελεύθερους επειδή, αν και υπηρέτησε σε ρεπουμπλικανικές κυβερνήσεις, χαιρέτισε την προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα ως “μετασχηματιστική” και τάχθηκε κατά του Ντόναλντ Τραμπ, θεωρώντας τον ορθώς, επικίνδυνο ρατσιστή.

Όλα αυτά είναι αλήθεια, αλλά ο Πάουελ προΐστατο – και χρησιμοποίησε την τεράστια αξιοπιστία του για να νομιμοποιήσει – ενός πολέμου που σχεδόν σίγουρα γνώριζε ότι ήταν λάθος. Ως αποτέλεσμα, περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο Πάουελ αντιτάχθηκε κατ’ ιδίαν στην εισβολή στο Ιράκ, προειδοποιώντας ότι κάτι τέτοιο θα αποσταθεροποιούσε την περιοχή και θα αποσπούσε την προσοχή των Ηνωμένων Πολιτειών από την καταπολέμηση τρομοκρατικών ομάδων όπως η Αλ Κάιντα. Ο Πάουελ απομονώθηκε από τους πολεμοκάπηλους στον Λευκό Οίκο του Μπους και συχνά αποκλείστηκε από τις συναντήσεις τους, επειδή γνώριζαν ότι δεν ήταν πραγματικός υποστηρικτής του πολέμου τους.

Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, ο Μπους του ζήτησε να είναι αυτός που θα επιχειρηματολογούσε υπέρ του πολέμου στα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ), και στις 5 Φεβρουαρίου 2003, ο Πάουελ εκφώνησε μια ομιλία εβδομήντα έξι λεπτών στον ΟΗΕ, υποστηρίζοντας ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν αποτελούσε κίνδυνο για τον κόσμο και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να εισβάλουν στο Ιράκ και να τον εξοντώσουν. Ο Πάουελ σε στιγμές έδειχνε να νιώθει άβολα ενώ το έκανε αυτό, και αργότερα δήλωσε στην Μπάρμπαρα Γουόλτερς σε τηλεοπτική συνέντευξη ότι ήταν “οδυνηρή” γι’ αυτόν εκείνη η ομιλία. Το 2011 δήλωσε ότι ο πόλεμος θα ήταν μια “κηλίδα στο μητρώο του”.

Έχει δίκιο. Επειδή ο Πάουελ ήταν αυτός που ήταν, η ομιλία του στα Ηνωμένα Έθνη έπεισε πολλούς – πιθανότατα εκατομμύρια – Αμερικανούς να υποστηρίξουν τον πόλεμο. Ένα μεγάλο τμήμα των σχολιαστών της Ουάσιγκτον που ήταν αμφίθυμο για τον πόλεμο συνθηκολόγησε μετά την ομιλία. Στοιχεία από διάφορες μελέτες έδειξαν ότι το 10% των Αμερικανών, αφού είδαν την ομιλία του Πάουελ, μετακινήθηκαν από την αντίθεση στην υποστήριξη του πολέμου στο Ιράκ. Ο αντίκτυπος ήταν ισχυρότερος μεταξύ των Δημοκρατικών. Η ομιλία προκάλεσε επίσης αύξηση κατά 30% στον αριθμό των ατόμων που πίστευαν λανθασμένα ότι υπήρχε σύνδεση μεταξύ του Σαντάμ Χουσεΐν και της Αλ Κάιντα.

Τον επόμενο χρόνο, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν χαρακτήρισε τον πόλεμο στο Ιράκ παράνομο. Σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, η επίθεση από τα κράτη μέλη πρέπει να δικαιολογείται είτε ως αυτοάμυνα είτε να εγκρίνεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Πολλοί ειδικοί του διεθνούς δικαίου συμφώνησαν με τον Ανάν. Αυτό καθιστά τον Λευκό Οίκο του Μπους σαφέστατα μια συμμορία εγκληματιών πολέμου. Αλλά ο Πάουελ θα έπρεπε να έχει τη δική του ξεχωριστή μέρα στο εδώλιο της Χάγης για τον μοναδικό του ρόλο στο να πείσει το κοινό να υποστηρίξει το έγκλημα.

Οι Ιρακινοί δεν θρηνούν τον Κόλιν Πάουελ. Πολλοί, ωστόσο, θρηνούν την οικογένεια, τους φίλους και τους γείτονες που πέθαναν ως άμεσο αποτέλεσμα του ατοπήματος του Πάουελ. “Έλεγε ψέματα, ψέματα και ψέματα”, δήλωσε στο Associated Press μια Ιρακινή συγγραφέας και μητέρα δύο παιδιών. “Είπε ψέματα και εμείς είμαστε αυτοί που μείναμε με τους ατελείωτους πολέμους”. Ο Μουντάνταρ αλ-Ζαΐντι, ο Ιρακινός δημοσιογράφος που ως γνωστόν πέταξε ένα παπούτσι στον πρόεδρο Μπους κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης Τύπου το 2008, έγραψε στο Twitter ότι λυπάται που ο Πάουελ πέθανε χωρίς να δικαστεί για τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξε εναντίον του ιρακινού λαού.

Η ομιλία του Κόλιν Πάουελ στον ΟΗΕ και ο πρωτοφανής αντίκτυπός της στην κοινή γνώμη ήταν παράδοξος εκείνη τη στιγμή. Ο Πάουελ έμοιαζε σαν να ήταν ένα από τα πρόσωπα της Δυτικής Πτέρυγας, μιας τηλεοπτικής σειράς της εποχής του Μπιλ Κλίντον που δημιούργησε ο Άαρον Σόρκιν και αγαπήθηκε από πολλούς φιλελεύθερους, στην οποία οι ηθικές αγωνίες των ισχυρών απεικονίζονταν με απεριόριστη ενσυναίσθηση. Το μήνυμα υποτίθεται ότι ήταν καθησυχαστικό: Όταν κάνουν τρομερά πράγματα, είναι επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή. Η αγωνία του Πάουελ, που έμοιαζε με του Άμλετ, επέκτεινε αυτό το φωτοστέφανο στην κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους, μια από τις χειρότερες στην ιστορία της χώρας.

Με τον τρόπο του, ο Κόλιν Πάουελ ήταν στην πραγματικότητα χειρότερος από τον Ντόναλντ Ράμσφελντ. Έκανε να φαίνεται ότι ακόμη και οι πιο δολοφονικές και αδικαιολόγητες αποφάσεις των ελίτ μας, όσο οδυνηρές και αν είναι, είναι λογικές και αναπόφευκτες, αποτελέσματα νηφάλιας σκέψης. Έκανε τη δολοφονία εκατοντάδων χιλιάδων αμάχων να φαίνεται δικαιολογημένη. Απολάμβανε την εμπιστοσύνη εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά είπε ψέματα. Τείνω να συμφωνήσω με τον αλ-Ζαΐντι: Το μόνο θλιβερό με τον θάνατο του Κόλιν Πάουελ είναι ότι δεν θα τιμωρηθεί ποτέ για τα εγκλήματά του.

Liza Featherstone

Μετάφραση: Κώστας Ψιούρης

Πηγή: jacobin