Εξαντλώντας εντελώς τα χρονικά περιθώρια των δύο ετών που είχαν στη διάθεσή τους τα κράτη-μέλη για την κύρωση και μεταφορά της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην ΕΕ (από τις 19 Οκτωβρίου 2022), η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ασθμαίνοντας, μετρώντας τις αντιδράσεις και κυρίως συνυπολογίζοντας το πολιτικό κόστος, τρέχει να προλάβει να την ενσωματώσει έως στις 15 Νοεμβρίου 2024. Τα Συνδικάτα της χώρας, όσα εξ αυτών πραγματικά ενδιαφέρονται για το σοβαρό ζήτημα της επαναφοράς και της ενίσχυσης των συλλογικών διαπραγματεύσεων και για το πλαίσιο καθορισμού αξιοπρεπούς κατώτατου μισθού, παρακολουθούν τις εξελίξεις, προσπαθώντας να διαγνώσουν τις κατευθύνσεις που έχει λάβει η “ανεξάρτητη” επιτροπή, επιφυλασσόμενοι για τον τρόπο ενσωμάτωσης της οδηγίας και το αποτέλεσμα. Η 15μελής ειδική επιτροπή, τεχνοκρατών, στελεχών υπουργείων και δικηγόρων, η οποία συστάθηκε στο Υπουργείο Εργασίας στο παραπέντε της λήξης της προθεσμίας χωρίς τη συμμετοχή της εργατικής πλευράς έτσι ώστε να εξετάσει το θέμα, πρέπει να αποφανθεί και να καταθέσει την πρότασή της μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2024.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία δεν καθορίζει κοινό κατώτατο επίπεδο μισθών στην ΕΕ. Θέτει το πλαίσιο για τη διασφάλιση της επάρκειας των κατώτατων μισθών που ισχύουν σε κάθε κράτος-μέλος. Για το ζήτημα αυτό, και σύμφωνα με πληροφορίες, οι παρεμβάσεις οι οποίες εξετάζονται, δεν θα μεταβάλουν το σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού επαναφέροντάς το στην αρμοδιότητα των κοινωνικών εταίρων. Η διαμόρφωση του κατώτατου μισθού, ενάντια στα αιτήματα των Συνδικάτων, θα παραμείνει στη δικαιοδοσία της εκάστοτε κυβέρνησης, χρησιμοποιούμενη ως προεκλογικό δέλεαρ.
Η οδηγία έχει επίσης ως στόχο την αύξηση του αριθμού των εργαζομένων οι οποίοι θα καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας καλώντας τα κράτη μέλη, σε περίπτωση που το ποσοστό κάλυψης είναι μικρότερο του 80%, να εκπονήσουν σχέδιο δράσης για την προώθηση τους. Έχει παρατηρηθεί ότι οι χώρες με υψηλό ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις έχουν μικρότερο ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων και υψηλότερους κατώτατους μισθούς από ότι οι χώρες με χαμηλό ποσοστό κάλυψης. Στη χώρα μας μόλις το 24% των εργαζόμενων εργάζονται υπό το κανονικό καθεστώς, αυτό των συλλογικών συμβάσεων. Οι ενεργές κλαδικές συμβάσεις είναι ελάχιστες, με τις περισσότερες να μην έχουν επεκταθεί, ενώ δεν ισχύουν για όλους τους εργαζόμενους της χώρας του αντίστοιχου κλάδου. Η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών εργαζομένων στην χώρα μας καλύπτεται μόνο από ατομικές συμβάσεις με βάση τον κατώτατο μισθό, οι οποίες καταρτίζονται μονομερώς με παράνομους, καταχρηστικούς, απαράδεκτους και εξευτελιστικούς όρους αμοιβής και εργασίας.
Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη οδηγία κινείται στη σωστή κατεύθυνση και η ενσωμάτωση της στο εθνικό δίκαιο θα ανοίξει το δρόμο επαναφοράς και αποκατάστασης του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της κατάρτισης κλαδικών συλλογικών συμβάσεων και της κάλυψης μέσω αυτών μεγαλύτερου ποσοστού εργαζόμενων. Υπάρχουν όμως και άλλες, συγκεκριμένες προϋποθέσεις: η εξαφάνιση όλων των εμποδίων-μνημονιακών νομοθετημάτων, κατάργηση του άρθρου 57 του αναπτυξιακού νόμου του Α. Γεωργιάδη του 2019, η ολική επαναφορά των διατάξεων του νόμου του 1990 για τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις, η επαναφορά των βασικών αρχών σύναψης συλλογικών συμβάσεων, της επεκτασιμότητας, της ευνοϊκότερης ρύθμισης και η δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία (ΟΜΕΔ).
Το ρητορικό ερώτημα όμως είναι το εξής:
Η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση Μητσοτάκη του οδοστρωτήρα των εργασιακών σχέσεων, της απαξίωσης και της κατάργησης -επί της ουσίας- του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, η κυβέρνηση του «κόλπου» της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, του 10ωρου και των απλήρωτων υπερωριών, η κυβέρνηση της ποινικοποίησης της συνδικαλιστικής δράσης και της καταπάτησης των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, η κυβέρνηση της απαγόρευσης των υπαίθριων συναθροίσεων, της κατάργησης του πενθήμερου, του 13ωρου και της εξαήμερης εργασίας, η κυβέρνηση των συμφερόντων των λίγων θα συγκρουστεί με τον εαυτό της και με την ιδεολογία της και θα νομοθετήσει υπέρ των εργαζόμενων;
Η απάντηση γνωστή. Κατά την άποψη μας, η συγκρότηση ενός πλατιού μετώπου αντίστασης και πάλης όλων των υγιών δυνάμεων του συνδικαλισμού, όλων των δυνάμεων της εργασίας, πιστεύουμε ότι μπορεί να αντιπαλέψει τις αντεργατικές πολιτικές, να φέρει την ανατροπή, να επαναφέρει το εργατικό και συλλογικό δίκαιο και τη δικαίωση του κόσμου της εργασίας σε όλα τα επίπεδα.
Ο Θεμιστοκλής Αμπλάς είναι πρόεδρος Ομοσπονδίας Συνδικάτων Μεταφορών Ελλάδας, μέλος διοίκησης ΓΣΕΕ
