Το σχέδιο νόμου για την Ψυχική Υγεία διαμορφώνει ένα περιβάλλον αφόρητο. Υπονομεύει την κοινωνική συνοχή εξαθλιώνοντας την πλέον ευάλωτη κοινωνική ομάδα: τους ψυχικά ασθενείς και τους εξαρτημένους. Δεν επιδέχεται διόρθωσης. Ως Νέα Αριστερά, ζητάμε την απόσυρσή του.
Κατά την ομιλία μου στην κατ’ άρθρο ανάγνωση του Σ/Ν του Υπουργείου Υγείας «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης», ανέφερα, μεταξύ άλλων, τα εξής:
• Το μήνυμα του 28% δεν ελήφθη. Η ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ με τους ιδιώτες να μπαίνουν στο ΕΣΥ και τους γιατρούς του Δημοσίου να βγαίνουν για να λειτουργούν δικά τους ιατρεία, μαζί όλες τις νεοφιλελεύθερες ιδέες που λανσαρίστηκαν και συνεχίζονται και στην ψυχική υγεία χειροτέρεψαν την κατάσταση. Γιατί η κυβέρνηση δεν σκοπεύει, ούτε να αυξήσει τον προϋπολογισμό του ΕΣΥ προς τον Μέσο Όρο της ΕΕ, ούτε να κάνει μόνιμες προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, ούτε να δώσει ευκαιρίες και να πριμοδοτήσει τους νέους γιατρούς που τώρα ειδικεύονται στα νοσοκομεία για να μείνουν εδώ, αλλά τους διώχνει και αυτούς στο εξωτερικό.
• Χτες, 22 φορείς, επί 6 ώρες σε ασφυκτικές, απαράδεκτες συνθήκες «τσουβαλιάσματος» ανέλυσαν τα πάντα έτσι ώστε η κυβέρνηση να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι «δεν ήξερε». Όλοι οι φορείς ανησυχούσαν αν θα λειτουργήσει το υπερσυγκεντρωτικό μοντέλο του ΠεΔΥΨΥ και του ΕΟΠΑΕ. Ακόμη και οι 2 διορισμένοι από την κυβέρνηση πρόεδροι του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ. Οι 13 ζήτησαν απόσυρση του νομοσχεδίου.
• Αντί να δημιουργήσετε ένα ΣΟΚ ενίσχυσης του ΕΣΥ, δημιουργείτε ένα ΣΟΚ διάλυσης. Χάνεται η εγγυημένη χρηματοδότηση από το κράτος και μεταφέρεται στην τσέπη του πολίτη.
• Το νομοσχέδιο αυτό πρέπει να αποσυρθεί. Ως Νέα Αριστερά, σας λέμε: «Πάρτε το πίσω! Δεν επιδέχεται διόρθωσης και δεν μπορεί να εφαρμοστεί!».
• Ποια είναι λοιπόν τα σημαντικά άρθρα τα οποία δεν επιδέχονται διορθώσεων και για αυτό το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί;
• Κατ’ αρχάς το ψευδές, ως προς τις προθέσεις του νομοσχεδίου, άρθρο 1. Δεν ολοκληρώνετε τη μεταρρύθμιση στην ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις, την ανατρέπετε. Κι αυτό φαίνεται με τον όρο «ριζική αναδιάρθρωση» που χρησιμοποιείται στο άρθρο 2.
• Στην πραγματικότητα κάνετε μια αντιμεταρρύθμιση της ψυχικής υγείας και των εξαρτήσεων, για την οποία δεν προηγήθηκε καμία αξιολόγηση του υφιστάμενου συστήματος που να υπαγορεύει τις αλλαγές που φέρνετε, ούτε διαβούλευση με εμπλεκόμενους επιστημονικούς φορείς , επαγγελματίες και τους ίδιους τους ωφελούμενους. Γι αυτό και χτες η πλειοψηφία των φορέων στην ακρόαση σάς βροντοφώναξαν «ΟΧΙ, δεν θα αποφασίζετε για μας χωρίς εμάς».
• Με τα άρθρα 3-26 επιχειρείτε τη διάλυση της δημόσιας δωρεάν ψυχικής υγείας. Ειδικότερα στα άρθρα 4 και 5 καταργείτε τη θεμελιώδη αρχή της τομεοποίησης με διακριτές δράσεις για ενήλικές, παιδιά, εφήβους και ειδικές κατηγορίες πληθυσμού σε τοπικό επίπεδο που αποτέλεσε τη βάση για την επιστημονική πολυπροσέγγιση και το θεραπευτικό πλουραλισμό των τελευταίων χρόνων.
• Όλη η ουσία όμως του νομοσχεδίου βρίσκεται στην ένταξη στα ΠεΔΥΨΥ και των ιδιωτικών φορέων ψυχικής υγείας, κερδοσκοπικών και μη που εισάγετε με το άρθρο 10 και αναλύετε στα άρθρα 19-21. Ιδιωτικές κλινικές, ιδιώτες ψυχίατροι παιδοψυχίατροι κ.λπ., που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΠΥ, υπάγονται στα ΠεΔΥΨΥ. Οι ιδιώτες αυτοί, με έγκριση του Υπ. Υγείας, κατά το άρθρο μπορούν να ιδρύουν κάθε είδους Μονάδα Ψυχικής Υγείας, δομές δηλαδή που ως σήμερα ίδρυαν ΝΠΔΔ και μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Δομές που στα πεντέμιση χρόνια της κυβέρνησής σας δεν κάνατε τίποτα για να τονώσετε και να πολλαπλασιάσετε. Και χτες, φορείς όπως η ΕΣΑμεΑ, η ΠΟΣΟΨΥ, η ΠΟΕΔΗΝ, σας τόνισαν ότι το νομοσχέδιο δεν αναφέρεται πουθενά για δημιουργία νέων δημόσιων τέτοιων δομών. Στόχος σας: Να δημιουργηθούν τώρα από κερδοσκόπους ιδιώτες που θα μπορούν να βάλουν χέρι στα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
• Στο Μέρος Β καταστρέφετε ένα σύστημα που έχει δομηθεί εδώ και 40 χρόνια στη χώρα μας και έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις, την τομεοποίηση σε κοινοτικό επίπεδο που προανέφερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) την προτείνει ως αποτελεσματικό σύστημα καθώς εξυπηρετεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό και την επιστημονική πολυπροσέγγιση.
• Σήμερα λειτουργούν, σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων και άλλους φορείς απεξάρτησης, 75 Κέντρα Πρόληψης που ξεκίνησαν να δημιουργούνται πριν 30 χρόνια, από τα κάτω, στις τοπικές κοινωνίες,. Χτες όλοι οι φορείς στηλίτευσαν την απουσία πρόβλεψης για τα Κέντρα Πρόληψης στο νομοσχέδιο. Και για το ότι, ενώ εποπτεύονται και από το Υπ. Υγείας και από το Εσωτερικών, εσείς θεωρείτε ότι δεν είναι δική σας αρμοδιότητα τι θα γίνει μετά τη λήξη, το 2027, του ισχύοντος προγράμματος χρηματοδότησης. Ντροπή!
• Σήμερα όλα τα προγράμματα απεξάρτησης είναι δημόσια και δωρεάν, και κυρίως διασφαλίζεται το δικαίωμα του εξαρτημένου να ακολουθήσει τη θεραπεία που επιθυμεί.
• Εσείς τώρα φτιάχνετε, με το άρθρο 29, ένα ενιαίο σύστημα από ένα φορέα ιδιωτικού δικαίου, τον ΕΟΠΑΕ, έναν φαραωνικό, υδροκέφαλο, υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό, όπου συγκεντρώνετε όλες τις δομές, μονάδες, υπηρεσίες και προγράμματα απεξάρτησης, μαζί με το προσωπικό τους (άρθρο 30) και τις υποδομές τους. Καταργείτε έτσι την αυτονομία τους να επιλέγουν μεθόδους και προγράμματα. Τώρα ο ΕΟΠΑΕ θα κατευθύνει όποιον πάρει την ηρωϊκή απόφαση να απεξαρτηθεί στο πρόγραμμα που έχει περισσότερες διαθέσιμες θέσεις. Αυτό σημαίνει ακύρωση της απόφασής του και καταδίκη του να γυρίσει πίσω στην πιάτσα. Σας το τόνισαν χτες όλοι οι φορείς εργαζομένων στην απεξάρτηση.
• Συμπερασματικά επισημαίνω ότι το νομοσχέδιο διαμορφώνει ένα περιβάλλον αφόρητο.
• Επιχειρεί τη μείωση των ευκαιριών κοινωνικής ένταξης ψυχικά ασθενών και εξαρτημένων.
• Αυτό που προτείνει είναι πολιτικά, ηθικά, επιστημονικά, κοινωνικά, αλλά και οικονομικά απαράδεκτο, γιατί το τελικό κόστος για τη Δημόσια υγεία, την οικογένεια και την κοινωνία θα είναι μεγάλο.
• Δεν λύνει τίποτα και δημιουργεί ωκεανό προβλημάτων. Δεν έχει περιθώρια διόρθωσης. Η διαβούλευση ήταν τόσο προσχηματική όσο και η σπουδή κατάθεσής του: 1411 σχόλια με 13500 επισημάνσεις και μόνο δύο ώρες εξέτασή τους από τους προαποφασισμένους φωστήρες του Υπουργείου.
• Το νομοσχέδιο ακυρώνει κάθε προοπτική ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής, απομειώνοντας το κοινωνικό κεφάλαιο, εξαθλιώνοντας την αναγνωρισμένη ως πιο ευάλωτη κοινωνική ομάδα στην Ευρώπη και Ελλάδα: τους ψυχικά ασθενείς και τους εξαρτημένους.
