Αυτές τις μέρες συζητιέται στη Βουλή η εναρμόνιση με τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία στο θέμα του Airbnb. Η κυβέρνηση, όμως, το αντιμετωπίζει ως ένα θέμα αποκλειστικά φοροεισπρακτικό και όχι ως βασική παράμετρο που έχει επηρεάσει, πρώτον, το εισόδημα των πολιτών και, δεύτερον, την αγορά ακινήτων.
Κι αυτό διότι σήμερα στην Ελλάδα το ένα στα τρία νοικοκυριά (32,4% του πληθυσμού) ξοδεύει το μισό του περίπου εισόδημα για έξοδα στέγης (ενοίκιο ή δόση δανείου, ηλεκτρικό, νερό, θέρμανση ή ψύξη). Η χώρα μας κατέχει τη θλιβερή πρωτιά, με δεύτερη τη Δανία (21,9%) και τρίτη την Ολλανδία (15,3%). Χώρες που το εισόδημα των νοικοκυριών τους δεν συγκρίνεται με το δικό μας. Η Eurostat θεωρεί ότι τα έξοδα στέγης είναι η αιτία που το 36,4% του πληθυσμού στη χώρα μας καθυστερεί τις οφειλές του. Τα πράγματα, όμως, είναι χειρότερα για όσους νοικιάζουν κατοικία. Τα τελευταία τρία χρόνια, τα νοίκια αυξήθηκαν κατά 20% – 30% και γι’ αυτό τρία στα τέσσερα νοικοκυριά που ζουν σε ενοικιαζόμενη κατοικία ξοδεύουν πάνω από το 50% του εισοδήματός τους για δαπάνες στέγασης.
Η ανεξέλεγκτη εξάπλωση του Airbnb κυρίως ευθύνεται για τη δημιουργία μιας νέας «φούσκας» ακινήτων, δηλαδή για τις υπερτιμημένες τιμές ενοικίασης και αγοράς. Και, δυστυχώς, φαίνεται ότι η «φούσκα» αυτή θα μεγαλώνει διαρκώς, διότι εδώ και 10 χρόνια δεν υπάρχουν νέα ακίνητα λόγω της κρίσης στον κατασκευαστικό τομέα ώστε να αυξηθεί η προσφορά τους και να πέσουν οι τιμές. Για να κατασκευαστεί και να διατεθεί στην αγορά ένα νέο ακίνητο, απαιτούνται τρία χρόνια, ενώ προϋπόθεση για την ανάκαμψη της κατασκευής είναι ο φθηνός δανεισμός, που σήμερα δεν υπάρχει λόγω της διαρκούς ανόδου των επιτοκίων. Ήδη, με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο τετράμηνο του 2023 υπήρξε μείωση των στεγαστικών δανείων κατά 7,2%.
Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο, επομένως, θα μπορούσε να είναι μια καλή ευκαιρία για την κυβέρνηση να ρυθμίσει το θέμα, όπως επανειλημμένα είχε εξαγγείλει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός προεκλογικά. Έτσι, άλλωστε, ως ρύθμιση του Airbnb το προέβαλαν και πρόσφατα τα ΜΜΕ. Είναι, όμως, προφανές ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να θίξει στο ελάχιστο τις ξένες εταιρείες που αγοράζουν ολόκληρες πολυκατοικίες ή και οικοδομικά τετράγωνα και τα μετατρέπουν σε boutique hotels, εμφανίζοντάς τα ως χωριστά διαμερίσματα.
Εμείς επιμένουμε στην πρότασή μας, τη μόνη ενδεδειγμένη για να αντιμετωπισθεί σοβαρά η στεγαστική κρίση:
α) Περιορισμός του Airbnb: Δεν επιτρέπονται δραστηριότητες βραχυχρόνιας μίσθωσης σε νομικά πρόσωπα διότι υποκρύπτουν τουριστικό προϊόν. Επιτρέπεται σε φυσικά πρόσωπα η δραστηριότητα βραχυχρόνιας μίσθωσης για 2 – 3 ακίνητα / ΑΦΜ ιδιοκτήτη ή / και διαχειριστή.
β) Διπλασιασμός της επιδότησης ενοικίου για 150.000 νοικοκυριά νέων με 400.000 μέλη (από 70 ευρώ σε 140 ευρώ / μήνα για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και από 175 ευρώ σε 350 ευρώ / μήνα για ζευγάρι με 2 παιδιά).
γ) Εγγύηση ενοικίου για νέες / νέους που εργάζονται σε επισφαλείς ή εποχικές θέσεις εργασίας και εξασφάλιση στέγης σε εποχικούς εργαζομένους / ες και δημόσιους λειτουργούς (δάσκαλοι, γιατροί κ.λπ.) σε τουριστικές περιοχές μέσω της Τράπεζας Στέγης.
δ) Δημιουργία Τράπεζας Στέγης (απόθεμα κατοικιών) από την Πολιτεία, ώστε να πέσουν στην αγορά χιλιάδες ακίνητα, κυρίως προς ενοικίαση ή / και αγορά, και να ανακοπεί η πορεία της «φούσκας» ακινήτων. Μέσω της Τράπεζας Στέγης επιτυγχάνεται:
-Ρυθμιζόμενη παραχώρηση κυριότητας ή χρήσης για νέα ζευγάρια και μέλη οικιστικών συνεταιρισμών πρώτης κατοικίας, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα τρίτης ηλικίας, ΑμεΑ, ΛΟΑΤΚΙ, άστεγους.
-Ρυθμιζόμενη ενοικίαση του ενεργού αποθέματος κατοικιών σε μειωμένες τιμές.
Η Τράπεζας Στέγης συγκροτείται από: α) κενά, ανεκμετάλλευτα κτίρια του Δημοσίου, των δήμων, της Εκκλησίας και μη κερδοσκοπικών φορέων κοινωφελούς σκοπού (σωματεία, ιδρύματα, κληροδοτήματα κ.λπ.), β) κενά, εγκαταλελειμμένα κτίρια ιδιωτών σε διάφορους δήμους (κατοικίες ή ακίνητα άλλων χρήσεων, εφόσον μετατρέπονται εύκολα σε κατοικίες), γ) κυρίως ενεργές κατοικίες και διαμερίσματα ιδιωτών, που θα διατεθούν προς ενοικίαση σε μειωμένες τιμές για τρία, πέντε ή οκτώ χρόνια χάρη σε ένα ελκυστικό πακέτο κινήτρων, με:
– φοροελαφρύνσεις (κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και του φόρου ενοικίου),
– εξασφάλιση 12 ενοικίων τον χρόνο,
– ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτου και ενεργειακό πιστοποιητικό,
– ασφάλεια πυρός και νομική κάλυψη, ü ανακαίνιση και παράδοση σε καλή κατάσταση μετά τη λήξη της παραχώρησης.
Η διαχείριση της Τράπεζας Στέγης γίνεται μέσω ψηφιακού συστήματος που λειτουργεί σε κάθε δήμο και στο κεντρικό κράτος και περιλαμβάνει: i. μητρώα κατοικιών, ii. μητρώα δικαιούχων, iii. online αντιστοίχιση δικαιούχων – κατοικιών.
Είναι προτάσεις που έχουν κατατεθεί στον δημόσιο διάλογο από το καλοκαίρι του 2022, αλλά η κυβέρνηση κωφεύει. Υπάρχουν, όμως, οι δυνατότητες για μια μεγάλη αλλαγή της κατάστασης.
Θεανώ Φωτίου
