Ψηφίστηκε στη Βουλή ο νόμος για την «κοινωνική» αντιπαροχή και μίσθωση. Πρόκειται για τη νέα, νεοφιλελεύθερη επινόηση της κυβέρνησης που υπόσχεται ότι θα χτιστούν χιλιάδες κατοικίες προς ενοικίαση, με φτηνό νοίκι για φτωχούς, ευάλωτους και νέους σε δημόσια γη και ακίνητα. Να ξεκαθαρίσω ότι κάθε λέξη είναι και ένα ψέμα.
Όχι μόνο δεν είναι «κοινωνική» η αντιπαροχή και η μίσθωση, αλλά δεν είναι καν αντιπαροχή. Διότι όλοι ξέρουμε ότι όταν δίνεις οικόπεδο σε εργολάβο παίρνεις ως αντιπαροχή 30 – 50% του μελλούμενου κτίσματος. Εδώ, το ποσοστό αυτό είναι διαμερίσματα προς ενοικίαση. Μόνο που τα ενοίκια δεν θα τα παίρνει το κράτος, αλλά ο εργολάβος. Με απλά λόγια, όταν ακούτε «κοινωνική» αντιπαροχή, να ξέρετε ότι ο εργολάβος εκμεταλλεύεται ολόκληρο το μελλούμενο κτίσμα. Θα το νέμεται χωρίς χρονικούς περιορισμούς, εκτός αν κάποιοι ενοικιαστές θελήσουν να αγοράσουν μετά από δεκαετία.
Έξω οι πληβείοι από την «κοινωνική» αντιπαροχή
Ούτε όμως «κοινωνική» μίσθωση υπάρχει. Διότι το ενοίκιο ορίζεται από τον εργολάβο χαμηλότερο από αυτό της περιοχής. Όπως είπαν όλοι οι φορείς, κοινωνική μίσθωση υπάρχει μόνο όταν το ενοίκιο ορίζεται ανάλογα με το εισόδημα των ενοικιαστών. Και πότε επιτέλους παρεμβαίνει το κράτος; Παρεμβαίνει για να υποδείξει ενοικιαστές. Μόνο που αποκλείει φτωχούς, ευάλωτους και φοιτητές, διότι τους κόβει το στεγαστικό επίδομα αν θέλουν να κατοικήσουν εκεί. Επίδομα που τα τελευταία 3 χρόνια, ενώ η στεγαστική κρίση παροξύνεται, η κυβέρνηση μείωσε τους δικαιούχους του κατά 30%, δηλαδή 88.000 νοικοκυριά, «εξοικονομώντας» έτσι μηνιαίως πάνω από 10 εκατ. ευρώ!
Επιπλέον είναι γελοίοι οι κυβερνητικοί ισχυρισμοί ότι μερικές εκατοντάδες διαμερίσματα από 10 οικόπεδα και 3 στρατόπεδα που αρχικά θα αξιοποιηθούν συνιστούν σοβαρή παρέμβαση στη στεγαστική κρίση. Το καταλαβαίνουμε αυτό αν αναλογιστούμε ότι τα 2/3 νέων 18-34 ετών που εξακολουθούν να ζουν με τους γονείς τους είναι πάνω από 1 εκατομμύριο. Άρα πρόκειται για σταγόνα στον ωκεανό, η οποία, μάλιστα, θα είναι έτοιμη το νωρίτερο μετά από 3-4 χρόνια.
Σκανδαλώδης ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας από μεγαλοεργολάβους
Το μόνο που κάνει ο νόμος είναι να θεσπίζει τη δυνατότητα να παραχωρηθούν προς κερδοσκοπική εκμετάλλευση σε ντόπιους και ξένους μεγαλοεργολάβους δημόσια γη και δημόσια ακίνητα του κράτους και των ΟΤΑ. Επιπλέον, η παραχώρηση δημοσίων ακινήτων θα γίνεται υπό την απόλυτη κρίση της κυβέρνησης, καθώς οι όροι και προϋποθέσεις παραπέμπονται σε υπουργικές αποφάσεις. Δηλαδή οι κυβερνητικοί βουλευτές ψήφισαν «γουρούνι στο σακί».
Είναι ντροπή για τη ΝΔ να εκμεταλλεύεται ένα τόσο σημαντικό κοινωνικό ζήτημα όπως η στέγαση για να προωθήσει επιθετικότερα την ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας. Η ΝΔ ψεύδεται ασυστόλως όταν ισχυρίζεται ότι τέτοια «κοινωνική αντιπαροχή» υπάρχει και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Στα άλλα κράτη, τα δημόσια ακίνητα δεν δίνονται σε ιδιώτες κερδοσκόπους, αλλά σε συνεταιρισμούς, ενώσεις κατοίκων και μη κερδοσκοπικές εταιρείες.
Ίδια ταξική στεγαστική πολιτική, μέρος αντίστροφης αναδιανομής πλούτου
Εκτός από δώρα στους μεγαλοεργολάβους, η ΝΔ επιλέγει να παροξύνει τη στεγαστική κρίση, διότι η τεράστια αύξηση τιμών ακινήτων είναι δική της συνειδητή ταξική επιλογή. Είναι μέρος της ευρύτερης πολιτικής αναδιανομής πλούτου προς τους οικονομικά ισχυρούς. Τελευταίο τέτοιο παράδειγμα αντίστροφης αναδιανομής είναι οι φοροελαφρύνσεις του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, που, όπως δήλωσε ευθαρσώς ο κ. Πιερρακάκης, αφορούν στο εισοδηματικά ανώτερο 40%. Οι υπόλοιποι πολίτες με χαμηλά ετήσια εισοδήματα έως και 10.000 ευρώ δεν έχουν ουσιαστική ελάφρυνση.
Στις κατοικίες, η αντίστροφή αναδιανομή, εκτός από την επιθετικότερη ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας, γίνεται κυρίως με δύο τρόπους:
(α) Δεν υπάρχει προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών. Η ΝΔ κατάργησε την προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς, παρόλο που υπάρχουν πάνω από 350.000 ακίνητα σε δάνεια που έχουν ήδη κοκκινίσει, και τα διακρατούν τράπεζες και funds.
(β) Η ΝΔ ενισχύει συστηματικά τη ζήτηση αγοράς κατοικιών, αντί για την προσφορά προς ενοικίαση. Διαθέτει 1,75 δισ. εκατ. ευρώ δημόσιων πόρων για τα αποτυχημένα προγράμματα στεγαστικών δανείων «Σπίτι μου» –ετοιμάζοντας νέα γενιά κόκκινων δανείων– και μόλις 50 εκατ. για προγράμματα ανακαίνισης προς ενοικίαση. Έτσι, όμως, οι τιμές των κατοικιών εκτοξεύονται. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, οι τιμές διαμερισμάτων στην Αθήνα το πρώτο τρίμηνο του 2025 είχαν αυξηθεί κατά 80% σε σχέση με το 2019 και στη Θεσσαλονίκη κατά 77,7%, και συνεχίζουν να αυξάνονται.
Αναγκαία η δημόσια τράπεζα κοινωνικής στέγης
Η στεγαστική κρίση απαιτεί δημόσια τράπεζα κοινωνικής στέγης και προστασία από τις αντιξοότητες των αγορών. Η οξύτητα της στεγαστικής κρίσης στην Ελλάδα απαιτεί μέτρα άμεσης απόδοσης, ώστε να διασφαλίζουν μέσα σε λίγο χρόνο φθηνή στέγη, κυρίως μέσω ενοικίασης. Διότι σήμερα 9 στους 10 ενοικιαστές βρίσκονται σε κρίση, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 3 στους 10. Αυτό δεν γίνεται με το να χτίζουμε νέες κατοικίες, μέτρο χρονοβόρο και πανάκριβο. Χρειάζεται να τονωθεί άμεσα με παρέμβαση του κράτους η προσφορά μακροχρόνιας ενοικίασης.
Η Νέα Αριστερά προτείνει μια «Τράπεζα Κοινωνικής Στέγης» που θα τη διαχειρίζεται το κράτος, κατευθύνοντας δημόσιους πόρους σε αναδιαμορφώσεις και ανακαινίσεις κατοικιών, ώστε αυτές να ενοικιάζονται με ενοίκιο χαμηλό έως μηδενικό, ανάλογα με τα εισοδήματα και τις ανάγκες των πολιτών. Στην Τράπεζα εντάσσονται διαθέσιμα κτίρια του Δημοσίου, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Εκκλησίας ή άλλων κοινωφελών οργανισμών. Επίσης, κατοικίες από την απαγόρευση του airbnb σε μεγάλες εταιρείες, όπως και από ανενεργά αποθέματα τραπεζών και servicers. Η Τράπεζα θα μπορούσε να εμπλουτιστεί άμεσα και με ενεργές κατοικίες ιδιωτών που θα τις παρέχουν για κάποια έτη έναντι ενός ευνοϊκού πακέτου κινήτρων, όπως σταθερό (μειωμένο) ενοίκιο για 6-10 έτη, φοροαπαλλαγές, ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση κατά την επιστροφή του ακινήτου. Απαιτείται και κατάργηση της Golden Visa για οικιστικά ακίνητα και απαγόρευση σε επιχειρήσεις της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Διατήρηση της μόνο για φυσικά πρόσωπα, για μία κατοικία ανά ΑΦΜ υπόχρεου και συζύγου.
Παρεμβάσεις χρειάζονται και για την προστασία από τις αντιξοότητες των αγορών με μέτρα όπως:
-Απαγόρευση πλειστηριασμών. Νέος πτωχευτικός κώδικας με προστασία της πρώτης κατοικίας για την πλειοψηφία. Θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων ρύθμισης για υποχρεωτική αποδοχή από τράπεζες και funds.
-Ανώτατο επιτρεπόμενο ενοίκιο (πλαφόν) και όριο ετήσιας αύξησης, βάση αντικειμενικής αξίας και ΔΤΚ.
-Διπλασιασμός του στεγαστικού επιδόματος που παραμένει σταθερό από το 2018. Διεύρυνση εισοδηματικών κριτηρίων και επέκτασή του σε κοινωνικές ομάδες που δαπανούν για στέγαση πάνω από το 30% του εισοδήματος.
Είναι αδύνατο να αντιμετωπίσει η ΝΔ τη στεγαστική κρίση, διότι υπερασπίζεται τα συμφέροντα των οικονομικά πανίσχυρων, όχι της πλειοψηφίας. Ο κ. Μητσοτάκης στη ΔΕΘ δεν δίστασε να θυμίσει ότι «το κόστος για τον ενοικιαστή είναι όφελος για τον ιδιοκτήτη. Πρέπει να βλέπουμε και τις δύο πλευρές.» Βέβαια αποσιώπησε ότι αυτοί που κερδίζουν τα πολλά δισ. ευρώ από τη στεγαστική πολιτική της ΝΔ δεν είναι οι μικροϊδιοκτήτες, αλλά οι τράπεζες και τα funds που έχουν εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες υποθηκευμένες σε κόκκινα και μη δάνεια, και βεβαίως οι μεγαλοκατασκευαστές.
Η ΕΠΟΧΗ
