Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Όπως όμως είναι γνωστό την πρώτη φορά ως δράμα και την δεύτερη ως φάρσα.
Την δεκαετία του 1960 ο «διμέτωπος αγών», τον οποία εφάρμοσε ο Γ. Παπανδρέου και η Ένωση Κέντρου κατά της αριστεράς, αποδείχθηκε καταστροφικός για την ελληνική κοινωνία.
Η Ένωση Κέντρου συγκροτήθηκε για να αντιμετωπίσει την άνοδο της αριστεράς μετά τις εκλογές του 1958, όταν η ΕΔΑ αναδείχθηκε δεύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο. Το γεγονός της εκλογικής ανόδου της αριστεράς λίγα χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, χρόνια εκτελέσεων, φυλακίσεων και εξορίας δεκάδων χιλιάδων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, ανησύχησε την άρχουσα τάξη και τις ιθύνουσες ελίτ. Εφάρμοσαν την πολιτική του μπαστουνιού και του καρώτου. Αντιμετώπισαν την αριστερά τόσο με τις εκλογές βίας και νοθείας του 1961 όσο και με την δημιουργία, ως εναλλακτική κοινοβουλευτική λύση, ενός άμορφου πολιτικού σχηματισμού στον χώρο του Κέντρου στον οποίο συμμετείχαν ακραιφνείς βασιλικοί μέχρι βενιζελικοί και μεταλλαγμένοι αριστεροί.
Η πολίτική της Ένωσης Κέντρου και οι συνέπειες
Τα μεγάλα γεγονότα που συγκλόνισαν τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, άνοδος του εργατικού και φοιτητικού κινήματος, του κινήματος ειρήνης, η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη κλπ., είχαν ως αποτέλεσμα η μονοκρατορία της δεξιάς και του βασικού κόμματος της, της ΕΡΕ, να αμφισβητείται από τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Από την άποψη αυτή η Ένωση Κέντρου επιχείρησε να εκφράσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια, με αποκορύφωμα την λεγόμενη «πορεία προς τον λαό», χωρίς όμως να εγκαταλείψει το μέτωπο με την αριστερά. Αρνήθηκε την συνεργασία ακόμα και την χωρίς όρους στήριξη της αριστεράς. Όπως αναγνώρισε και η 5η σύνοδος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ, τον Ιανουάριο του 1964 «Γενικώτερα η τακτική της ηγεσίας της Ε.Κ εκφράστηκε σ’ αυτό το διάστημα κυρίως με μια σαφή τάση, απομάκρυνσης από τις προεκλογικές προγραμματικές διακηρύξεις της και άμβλυνσης –υπό την πίεση των αντιδραστικών δυνάμεων παλατιού, ολιγαρχίας και ξένων- της αντίθεσης της προς την ΕΡΕ, Από το άλλο μέρος με μια τάση απομάκρυνσης από την Αριστερά και όξυνση του “διμέτωπου”…».
Η πολιτική αυτή της ηγεσίας της Ένωσης Κέντρου είχε και τις συνέπειες της
Η μοναρχία και το αστικό σύστημα εξουσίας, με την υποστήριξη της πανίσχυρης εκείνη την περίοδο αμερικανικής πρεσβείας, ανήσυχοι από την ισχυρή παρουσία του λαϊκού παράγοντα στο πεδίο των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων, επενέβησαν άμεσα στα γεγονότα. Η αμορφία της Ένωσης Κέντρου αποδείχθηκε σε όλο της το μεγαλείο. Τα πιο συντηρητικά στοιχεία του κόμματος, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης διέσπασαν με μια σειρά αποχωρήσεις -την περιβόητη αποστασία- το κόμμα της Ένωσης Κέντρου και πρωτοστατούντος του πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού, σχημάτισαν αδύναμες κυβερνήσεις που κατέρρεαν σχεδόν αμέσως από τον σχηματισμό τους. Άνοιξε έτσι ο δρόμος για να δοθεί λύση στο πολιτικό και κοινωνικό αδιέξοδο με το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου.
Ίσες αποστάσεις
Τον ίδιο δρόμο, του «σκληρού διμέτωπου» ακολουθεί σήμερα ανιστόρητα και η ηγεσία του Ν. Ανδρουλάκη στο σημερινό ΠΑΣΟΚ. Ο Ν. Ανδρουλάκης, συνοψίζοντας την πολιτική των ίσων αποστάσεων του κόμματος του, ανέφερε ότι «Όχι θα φύγει ο κ. Μητσοτάκης χωρίς να επιστρέψει ο κ. Τσίπρας. Αυτό είναι το στοίχημα για τη δημοκρατική παράταξη (…) Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι στην ίδια όχθη με τη Ν.Δ του Μητσοτάκη ούτε με τον ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα». Υποστήριξε ακόμα πως η υπόθεση των υποκλοπών «δείχνει σε όλους τους κεντρογενείς, δημοκράτες ψηφοφόρους όλων των κομμάτων ότι οι πρακτικές Τσίπρα -Καμμένου είναι σχεδόν ίδιες με τις πρακτικές Μητσοτάκη. Δεν αξίζει στον ελληνικό λαό να μετεωρίζεται η κυβέρνηση από τη διαχείριση του κράτους του κολλητού του Τσίπρα στη διαχείριση του κράτους του ανιψιού Μητσοτάκη». Έφθασε μάλιστα στο σημείο να υποστηρίξει ότι «Όσο ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στην αξιωματική αντιπολίτευση, τόσο θα μένει στην εξουσία η Νέα Δημοκρατία. Ισχυρή εντολή για να ανατρέψουμε την ιδιότυπη ομηρία του προοδευτικού κόσμου της χώρας» (sic)
Ο Παναγιώτης Δουδωνής γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού του ΠΑΣΟΚ, προχώρησε ακόμα περισσότερο, δεν τήρησε ούτε τις ίσες αποστάσεις: «Έχει πολύ βεβαρημένο κυβερνητικό παρελθόν ο ΣΥΡΙΖΑ και εξαιρετικά ανησυχητικό παρόν η Ν.Δ». Για να μην αναφερθούμε στις απόψεις του Α. Λομβέρδου, της Α. Διαμαντοπούλου και tutti quanti.
Την ίδια γραμμή υποστηρίζουν άκριτα και στον έντυπο Τύπο οι δημοσιογράφοι που ενημερώνουν τους αναγνώστες τους για τις εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ. Ο Δ. Κουκλουμπέρης, της Εφημερίδας των Συντακτών -ο οποίος αφού δεν δίστασε να χαρακτηρίσει ως «αντθεσμικό δημοψήφισμα-παρωδία του ΣΥΡΙΖΑ του 2015»- υποστήριξε ότι ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης «Κατεβάζει σκοπίμως χαμηλά τον πήχη προκειμένου να εμφανίζεται ως δήθεν πετυχημένος ενώ η αποτυχία του, όπως και του προκατόχου του, είναι μετρήσιμα εμφανής. Το ταγκό των αποτυχημένων!» Προφανώς για τον συντάκτη της εφημερίδας τόσο η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου (του νεότερου), η οποία έσπρωξε την χώρα στην αγκαλιά του ΔΝΤ με τις γνωστές καταστροφικές συνέπειες, όσο και η κυβέρνηση των Σαμαρά-Βενιζέλου χόρευαν το βαλς της επιτυχίας.
Το ενδεχόμενο συγκρότησης κυβέρνησης
Είναι φανερό ότι η γραμμή του ακραίου Κέντρου υποκρύπτεται πλέον στην «σοσιαλδημοκρατική» πολιτική της σημερινής ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, το οποίο, παρά την φαινομενική ενότητα του, είναι βαθιά διχασμένο πάνω στο ζήτημα της κυβερνητικής προοπτικής. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ν. Ανδρουλάκης αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συγκρότησης κυβέρνησης ακόμα και με τη Ν.Δ. Στην ομιλία του στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος του πρότεινε: «Κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή χωρίς παζάρια για υπουργικές θέσεις». Αν και αποκλείει τον Κ. Μητσοτάκη -όπως άλλωστε και τον Α. Τσίπρα- από τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης συνεργασίας φαίνεται ότι δεν έχει πρόβλημα, σε περίπτωση που στην απευκταία περίπτωση η Ν.Δ έλθει πρώτο κόμμα, να σχηματίσει κυβέρνηση με τους Βορίδη, Πλεύρη, Γεωργιάδη και τους λοιπούς αστέρες της ημεδαπούς δεξιάς και ακροδεξιάς.
Βέβαια η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση, ιδίως αν την ακολουθήσει και δεύτερη με το σύστημα της ενισχυμένης, θα φανερώσει τα όρια της πολιτικής των ίσων αποστάσεων και του διμέτωπουτης ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ.
Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει σήμερα την ισχυρή κοινοβουλευτική δύναμη την οποία διέθετε την δεκαετία του 1960 η Ένωση Κέντρου. Οι συσχετισμοί στο πολιτικό εποικοδόμημα όχι μόνο είναι διαφορετικοί αλλά είναι και εντελώς αρνητικοί για την επιβολή μιας διμέτωπης πολιτικής. Η αριστερά, τηρουμένων των αναλογιών, αποτελεί την κυρίαρχη δύναμη σε αυτόν που αποκαλείται προοδευτικός χώρος. Η πολιτική των ίσων αποστάσεων, μια νέα εκδοχή του διμέτωπου, αν υπήρξε ένα δράμα με τραγικά αποτελέσματα για την χώρα την δεκαετία του 1960, σήμερα αποτελεί μια φάρσα, μια παρωδία της ιστορίας.
Το ΠΑΣΟΚ ή θα είναι αντιδεξιά δύναμη ή δεν θα υπάρξει. Ιδού η Ρόδος ….
Τάκης Μαστρογιαννόπουλος
Η ΕΠΟΧΗ
