Δεκάδες χιλιάδες γυναίκες στρατεύθηκαν στα 3,5 χρόνια της σκλαβιάς 1941-1944 στο υπέροχο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης. Εκατοντάδες έδωσαν την ίδια τους τη ζωή στις μάχες που έγιναν στις πόλεις και τα βουνά για την αποτίναξη της ναζιστικής κατοχής. Πάνω από 50 γυναίκες μόνο στην πόλη της Θεσσαλονίκης στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα από τους Γερμανούς ή κατακρεουργήθηκαν από τους ταγματασφαλίτες συνεργάτες τους.
Αποτίοντας τον οφειλόμενο φόρο τιμής στη μνήμη τους, δημοσιεύουμε στο τέλος έναν αρκετά ολοκληρωμένο πιστεύουμε, κατάλογο με τα ονόματά τους.
Η συμβολή στον αγώνα
Ουσιαστική, ήταν η συμβολή των γυναικών στον αντιφασιστικό αγώνα του ελληνικού λαού κατά των χιτλερικών επιδρομέων. Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) που αποτέλεσε τον βασικό κορμό της Αντίστασης, αμέσως μετά την ίδρυσή του, στις πρώτες του κιόλας διακηρύξεις βροντοφώναξε το σεβασμό του στα δικαιώματα των γυναικών και τις καλούσε στον αγώνα για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση. Όπως χαρακτηριστικά έγραφε η Μέλπω Αξιώτη στο εμπνευσμένο βιβλίο της Ελληνίδες Φρουροί της Ελλάδας: «Στην αντιφασιστική πάλη ενάντια στην ξενική κατοχή, ξεπηδά ένας νέος παράγοντας, πρώτη φορά τόσο σημαντικός και τόσο μαζικός στην ιστορία των ελληνικών αγώνων. Είναι η γυναικεία συμβολή. Επί 4 χρόνια η Ελληνίδα έδωσε στον αγώνα αυτόν τα πάντα. Θυσίασε επάγγελμα, υπάρχοντα, υγεία, τα παιδιά της και τη ζωή της. Κορίτσια του θρανίου μέσα στα ιδανικά της ΕΠΟΝ, αγρότισσες, γιαγιάδες κάτω από τα συνθήματα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, κατάφεραν απίστευτα πράγματα».
Και πράγματι. Η Ελληνίδα, οργάνωσε ολόκληρους τομείς του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και σε πολλές δραστηριότητες, κυριαρχούσαν η γυναικεία δράση και πρωτοβουλία.
Οι απαιτήσεις της αντίστασης ενάντια στους κατακτητές και τους ελληνόφωνους συνεργάτες τους, ήταν αδυσώπητες. Όποιος αποφάσιζε να αγωνιστεί, έπρεπε να μπει στη μάχη με όλες του τις δυνάμεις. Υπήρχαν στιγμές που τα ζητήματα και οι ανάγκες του αγώνα απαιτούσαν τολμηρές πρωτοβουλίες.
Η γυναίκα που είχε κάποια υπεύθυνη θέση στο κίνημα, έπρεπε να αντιμετωπίζει μόνη της τα ζητήματα, κάτι που την έκανε να στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις. Κάθε επιτυχής αντιμετώπιση των ζητημάτων που προέκυπταν, μεγάλωνε την αυτοπεποίθηση της γυναίκας, την απελευθέρωνε για να ξεδιπλώσει τις ικανότητές της.
Το συγκλονιστικό είναι ότι γυναίκες από συντηρητικά σπίτια και οικογένειες, αψηφώντας προκαταλήψεις και ιδεοληψίες, μπήκαν δυναμικά στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, πάλεψαν και θυσιάστηκαν για την ιερή υπόθεση της λευτεριάς.
Η Ελληνίδα ήταν έτοιμη, καθώς το «αδύνατο» φύλλο είχε δυναμώσει μέσα στον τιτάνιο αγώνα.
Απ’ άκρη σ’ άκρη σε όλη τη χώρα, στις πόλεις και τα χωριά, η γυναίκα δίνει δυναμικά το παρόν: Στον κάμπο δίνει τη «μάχη της Σοδιάς». Στην πόλη αγωνίζεται κατά της πείνας. Γυναίκες οργανώνουν τα συσσίτια, στέκονται επικεφαλής του αγώνα για το ψωμί, τα φάρμακα για τους αρρώστους, το σαπούνι για την ψείρα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από τα 3,5 εκατομμύρια μέλη της «Εθνικής Αλληλεγγύης», τα περισσότερα ήταν γυναίκες.
Οι αγωνίστριες για την απελευθέρωση, δεν διστάζουν να θυσιαστούν για την πατρίδα. Η ηρωίδα Κούλα Σουλιώτη εκτελείται στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά» της Θεσσαλονίκης γιατί αρνείται την πρόταση των Βουλγάρων φασιστών να αλλάξει εθνικότητα.
Η αντίσταση των γυναικών στη Μακεδονία
Στη Μακεδονία που βρισκόταν υπό διπλή κατοχή, Γερμανών και Βουλγάρων φασιστών, η γυναίκα δε μένει πίσω. Στο κάλεσμα του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ για αντίσταση κατά του κατακτητή, οι γυναίκες της Βόρειας Ελλάδας δίνουν το δικό τους αγωνιστικό παρόν.
Η περιοχή της Θεσσαλονίκης, με το βάρος που έχει, αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τον κατακτητή. Μα και ο υπόδουλος λαός μας απαντάει με την ίδια βαρύτητα. Και οι γυναίκες της Θεσσαλονίκης μπαίνουν στον αγώνα με πάθος και πείσμα.
Η ηρωίδα Κούλα Ελευθεριάδου στεφανώνει το άγαλμα του Βότση, στη μαχητική διαδήλωση της ΕΠΟΝ την 25η Μαρτίου, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους.
ΟΙ γειτονιές, το κάθε σπίτι, γίνεται εστία αντίστασης. Το Κουλέ-Καφέ, η Ξηροκρήνη, η Καλλιθέα και η Βάρνα, τα στενά του Τσιναριού, τα χαμόσπιτα της Τούμπας, οι γειτονιές της Καλαμαριάς αλλά και τα χωριά της υπαίθρου Θεσσαλονίκης πάλλονται από τον Εθνικό ξεσηκωμό κατά του κατακτητή και των ντόπιων συνεργατών του.
Εκατοντάδες γυναίκες συλλαμβάνονται, βασανίζονται, εκτελούνται. Οι γυναίκες του Χορτιάτη γίνονται Ολοκαύτωμα στο μένος του κατακτητή. Και όμως, κάτω από το τσεμπέρι, μέσα στο κουβάρι, στο ζεμπίλι και με κάθε τρόπο, οι γυναίκες μεταφέρουν τα μηνύματα του αγώνα. Με το θρυλικό χωνί, η νεαρή επονίτισσα από τα Κάστρα του Γεντί-Κουλέ αντιλαλεί το σάλπισμα της λευτεριάς.
Ο εχθρός, ξένος και ντόπιος, χτυπάει όπου μπορεί, όπου βρει. Γυναίκες φυλακίζονται, βασανίζονται με τον πιο φριχτό τρόπο, εκτελούνται. Αμέτρητα τα θύματα του αγώνα. Ανάμεσά στις γυναίκες, μάνες με μικρά παιδιά, νέες κοπέλες σαν το κρύο το νερό, εργάτριες, δασκάλες, γυναίκες του χωριού και της συνοικίας.
Χαρακτηριστικές οι απαντήσεις τους στους χιτλερικούς κατακτητές:
-«Αγαπώ την πατρίδα μου…»
-«Αγωνίζομαι για τη λευτεριά και ένα καλύτερο αύριο…»
Η θυσία της ηρωίδας Κούλας Σουλιώτη
Ζωντανές οι μορφές των γυναικών που πέρασαν στο Πάνθεο των ηρώων, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της 32χρονης ηρωίδας Κούλας Σουλιώτη. Είχε εξοριστεί από τη δικτατορία Μεταξά στον Άη-Στράτη, μαζί με το μονάκριβο 9χρονο αγοράκι της, τον Γιαννάκη. Το 1942 η φρουρά του στρατοπέδου εξορίστων, την παραδίδει στους Γερμανούς, οι οποίοι τη μεταφέρουν στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά». Όταν κάποια στιγμή χρειάζεται να νοσηλευθεί ως φυματική στο Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, οι Γερμανοί την παραδίνουν στα χέρια του αιμοσταγούς ταγματασφαλίτη Δάγκουλα, μαζί με πολλούς Εβραίους. Τα ανθρωπόμορφα τέρατα του Δάγκουλα τους ξεγυμνώνουν, τους ληστεύουν και στη συνέχεια τους εκτελούν όλους μαζί στις 9 Σεπτεμβρίου 1944, στο Γαλλικό ποταμό.
Λίγο πριν την εκτέλεση η Κούλα Σουλιώτη θα προλάβει να γράψει στον μονάκριβο Γιαννάκη της:
«Σ’ αφήνω γεια γιόκα μου για πάντα. Μη λυπηθείς για το χαμό των γονιών σου, παιδί μου, τράβα το δρόμο σου χωρίς δισταγμούς, Έτσι ταιριάζει σε σένα να κάνεις. Όταν λεβέντη μου διαβάσεις αυτές τις λίγες γραμμούλες της μανούλας σου, δεν θα υπάρχω στη ζωή. Μη σε φοβίζει όμως αυτό….. Συνέχισε λεβέντη μου και συμπλήρωσε τα δικά μας κενά. Να η διαθήκη των γονιών σου Γιαννάκη. Φιλώ το μέτωπό σου για τελευταία φορά και έχε γειά για πάντα γιέ μου…»
Τέτοιες και άλλες επώνυμες και ανώνυμες ηρωίδες, έδωσαν οι γενιές της Εθνικής Αντίστασης. Η ιστορία της εποποιίας για την ανεξαρτησία της πατρίδας μας και την αποτίναξη της τριπλής φασιστικής κατοχής, γράφτηκε με το αίμα τους. Η προσφορά και η θυσία των γυναικών στους αγώνες του λαού μας, ήταν σημαντική. Η απελευθέρωση της χώρας από τη ναζιστική πανούκλα, τον Οκτώβριο του 1944, ήταν καρπός που η ελληνική γη κάρπισε με το αίμα των ηρωίδων και των ηρώων της Αντίστασης.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης, οι άλλοι δήμοι του πολεοδομικού συγκροτήματος, η κοινωνία αυτής της πόλης, έχουν καθήκον και υποχρέωση να στήσουν επιτέλους ένα μνημείο για τις εκτελεσμένες από τους χιτλερικούς κατακτητές γυναίκες της πρωτεύουσας της ελληνικής Μακεδονίας.
Κατάλογος εκτελεσμένων γυναικών της Θεσσαλονίκης
Δημοσιεύουμε στη συνέχεια, με στοιχεία που χρόνια συγκεντρώναμε, έναν πρώτο κατάλογο με τα ονόματα γυναικών που εκτελέστηκαν στη Θεσσαλονίκη στη διάρκεια της κατοχής από τους ναζί και τους συνεργάτες τους, μαζί με όσα στοιχεία μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε γιαυτές:
-Αλεξόγλου Ευγενία. Από το Πεδινό Κιλκίς, μέλος του ΕΑΜ. Εκτελέστηκε από όργανα των κατακτητών στο Περιστέρι Λαγκαδά, επειδή παρότρυνε τους κατοίκους να μην πληρώσουν το φόρο της «Δεκάτης», που είχε επιβάλει η κυβέρνηση των δοσιλόγων.
-Αλφανταρή Λουκία. Κάτοικος Θεσσαλονίκης. Εβραία. Κρατούμενη στου Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε από τους ταγματασφαλίτες του Δάγκουλα μαζί με 9 ακόμη πατριώτες στις 2 Σεπτεμβρίου 1944.
-Αρβανιτίδου Δέσποινα. Θεσσαλονικιά. Συνελήφθη γιατί έκρυβε στο σπίτι της την Εβραία Λουκία Αλφανταρή και οδηγήθηκε στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε από τους ταγματασφαλίτες του Δάγκουλα μαζί με 9 ακόμη πατριώτες στις 2 Σεπτεμβρίου 1944.
-Αφουξενίδου Σοφία. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς και τους ταγματασφαλίτες μαζί με τις Αλεξόγλου και Βασιλειάδου
-Βασιλειάδου Αναστασία. Από το Περιστέρι Λαγκαδά. Τουφεκίστηκε από τους Γερμανούς και τους ταγματασφαλίτες μαζί με τις Αλεξόγλου και Αφουξενίδου για το φόρο της «Δεκάτης».
-Βελαλή Μαρία. Στέλεχος του ΕΑΜ. Για την πατριωτική της δράση εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη διάρκεια της κατοχής.
-Γεωργάκη Σοφία (1927-1944). Βορειοηπειρώτισσα. Αντάρτισσα στα τμήματα των Αλβανών παρτιζάνων. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε στις 4 Αυγούστου 1944 στον Γαλλικό ποταμό.
-Γιαννακοπούλου Μαρία. Εκτελέστηκε στον Γαλλικό από τα Τάγματα Ασφαλείας στις 25 Ιουλίου 1944.
-Γκάνη Ιουλία. Εκτελέστηκε στον Γαλλικό ποταμό στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 από τα Τάγματα Ασφαλείας του Δάγκουλα, μαζί με άλλα 10 άτομα, κυρίως Εβραίους που είχαν γλυτώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή το Ολοκαύτωμα.
-Δημητριάδου Ελένη. Μέλος του ΕΑΜ, υπεύθυνη της «Εθνικής Αλληλεγγύης» του Καβακλί. (Άγιος Αθανάσιος σήμερα) Θεσσαλονίκης. Την εκτέλεσαν οι συμμορίτες των Ταγμάτων Ασφαλείας στις 25 Ιουλίου 1944, μετά από φρικτά βασανιστήρια, παρόλο που ήταν έγκυος. Το πτώμα της το πέταξαν στη συνέχεια στα χωράφια και το κατασπάραξαν τα σκυλιά.
-Δημητριάδου Πολυξένη (1908-1944). Γεννήθηκε στον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης, διπλωματούχος μαία. Πρόεδρος της αδελφότητας Καβακλί, μέλος της «Εθνικής Αλληλεγγύης». Βασανίστηκε στα μπουντρούμια των κατακτητών και εκτελέστηκε στις όχθες του Γαλλικού ποταμού στις 25 Ιουλίου 1944 μαζί με την Ελένη Δημητριάδου, την Βικτωρία Θυμιόγλου και 17 άλλους πατριώτες.
-Δούκα Γαϊτανούλα (1890-1944). Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Κάτοικος Άνω Τούμπας Θεσσαλονίκης. Στέλεχος της «Εθνικής Αλληλεγγύης», σύνδεσμος με τους κρατούμενους του στρατοπέδου «Παύλου Μελά». Συνελήφθη την Πρωτομαγιά του 1944 από τους ταγματασφαλίτες που την εκτέλεσαν στις 11 Μαίου 1944 μαζί με άλλους 11 πατριώτες κοντά στη Λητή.
-Δούκα Καίτη (1910-1944). Θυγατέρα της Γαϊτανούλας. Τελειόφοιτη της Εμπορικής Σχολής. Οι Γερμανοί τη συνέλαβαν τον Αύγουστο του 1941 και αφού την φυλάκισαν στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, την πήραν από εκεί και την εκτέλεσαν στις 8 Ιουλίου 1944, στην τούμπα πίσω από το στρατόπεδο. Φεύγοντας από το στρατόπεδο, ψύχραιμη και περήφανη, φώναζε στους συγκρατουμένους της: «Γειά σας, κουράγιο, συνεχίστε τον αγώνα για μια καλύτερη ζωή, ευτυχισμένη για όλους….».
-Ελευθεριάδου Φωτεινή. Αγνώστων λοιπών στοιχείων. Όμηρος στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε στις 8 Ιουλίου 1944 στην τούμπα πίσω από το στρατόπεδο, μαζί με την Καίτη Δούκα.
-Ηλιάδου Μαρία. Κρατούμενη στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε στο Γαλλικό στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 από τα Τάγματα Ασφαλείας του Δάγκουλα, μαζί με άλλα 10 άτομα, κυρίως Εβραίους που είχαν γλυτώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή το Ολοκαύτωμα.
-Θυμιόγλου Βικτωρία (1909-1944). Συνελήφθη τον Ιούνιο του 1944 με την κόρη της στη Θεσσαλονίκη, επειδή προπαγάνδιζαν τις ιδέες του ΕΑΜ. Βασανίστηκε άγρια στα μπουντρούμια των Ες-Ες και της «ελληνικής» Ασφάλειας. Στις 25 Ιουλίου 1944, παραδόθηκε στους ταγματασφαλίτες που την κατακρεούργησαν στις όχθες του Γαλλικού ποταμού μαζί με την Πολυξένη Δημητριάδη και τους Κώστα και Αντώνη Αγιαννίδη.
-Καλπαζίδη Σωτηρία. Δασκάλα, 25 χρόνων. Μέλος του ΚΚΕ. Εκτελέστηκε κάτω από φρικτά βασανιστήρια μέσα στα κρατητήρια της Γκεστάπο στη Θεσσαλονίκη.
-Κανούτι Ροζαλία. Ιταλικής καταγωγής, κάτοικος Θεσσαλονίκης, μέλος της “Εθνικής
Αλληλεγγύης”. Εκτελέστηκε στην τούμπα πίσω από το στρατόπεδο Παύλου Μελά στις 11 Μαίου 1944 μαζί με τον Νίνο Κανέτι, ως Εβραίοι, αν και ήταν καθολικοί το θρήσκευμα.
-Κάτη Αλεξάνδρα. Την εκτέλεσαν οι συνεργάτες των ναζί, ταγματασφαλίτες του Πούλου στις 20 Μαϊου 1944 στο Αγγελοχώρι Θεσσαλονίκης.
-Κατσαμπέκη Αικατερίνη (1923-1944). Από τη Θεσσαλονίκη. Φοιτήτρια της Φιλολογίας. Μέλος της ΕΠΟΝ. Εκτελέστηκε στο Γαλλικό ποταμό μαζί με άλλους 15 πατριώτες από την αιμοδιψή ομάδα των ταγματασφαλιτών του Δάγκουλα στις 20 Αυγούστου 1944.
-Κάτσικα Κατίνα. Εκτελέστηκε στη Θεσσαλονίκη το 1944 για τη συμμετοχή της στο ΕΑΜ.
-Κατσικάτσου Μαρία. Από τη Μυτιλήνη, κάτοικος Θεσσαλονίκης. Συνελήφθη στις 23 Απριλίου 1944 μαζί με τους δύο της γιούς Ανδρέα και Νίκο και την κόρη της Ειρήνη για συμμετοχή στο ΕΑΜ, βασανίστηκαν στο κρατητήριο της περιβόητης γερμανικής μονάδας 510 και στην κλινική Βαγιανού. Εκτελέστηκε στις 4 Αυγούστου 1944 στο Γαλλικό ποταμό.
-Κλαδίτου Βασιλεία (1930-1944). Γεννήθηκε και κατοικούσε στην Τούμπα Θεσσαλονίκης. Εκτελέστηκε από συμμορίτες του Δάγκουλα στις 24 Σεπτεμβρίου 1944, μαζί με άλλους έξι τουμπιώτες, κατά την επιδρομή των ταγματασφαλιτών στη συνοικία της Τούμπας. Ήταν ηλικίας μόλις 14 ετών !
-Κοντογιαννίδου Ιουλία (1925-1944). Από τη Θεσσαλονίκη. Φοιτήτρια της Φιλολογίας. Κάτοικος του συνοικισμού Ευαγγελίστριας. Συνελήφθη στις 10 Ιουλίου του 1944 και εκτελέστηκε στο Γαλλικό ποταμό μαζί με τον πατέρα της Νικόλαο και άλλους 15 πατριώτες στις 20 Αυγούστου 1944, από την αιμοδιψή ομάδα των ταγματασφαλιτών του Δάγκουλα, αφού προηγουμένως βασανίστηκε επί ώρες απάνθρωπα. Επικεφαλής των εκτελεστών, ήταν ο υπαρχηγός του Δάγκουλα, Παππάς.
-Κωνσταντινίδου Δέσποινα (1922-1944). Φοιτήτρια Γεωπονίας, κάτοικος της συνοικίας Τούμπα της Θεσσαλονίκης. Εκτελέστηκε με φριχτά βασανιστήρια από τους κατακτητές και τους ταγματασφαλίτες λίγες μέρες πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στις 8 Οκτωβρίου 1944.
-Μαράτου-Χρήστου Καλλιόπη (1908-1944). Φυλακίστηκε στο στρατόπεδο Παύλου Μελά μετά την καταδίκη της από το γερμανικό στρατοδικείο σε θάνατο για κατασκοπεία. Εκτελέστηκε στο Γαλλικό ποταμό στις 4 Αυγούστου 1944. Από τον ομαδικό της τάφο ζήτησε από τον εκτελεστή της Κράμερ να την ξαναπυροβολήσει γιατί ήταν ακόμη ζωντανή.
-Μουρουχλιάδου Παρασκευή (1906-1944). Μητέρα πέντε παιδιών, στέλεχος της «Εθνικής Αλληλεγγύης» Καλαμαριάς. Συνελήφθη από τους ταγματασφαλίτες στο «Μπλόκο της Καλαμαριάς», στις 13 Αυγούστου 1944 και εκτελέστηκε μαζί με τον άνδρα της μπροστά στα μάτια των παιδιών τους.
-Μπερμπέρι Φατμέ. Αλβανικής καταγωγής. Κρατούμενη στου Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε από τους ταγματασφαλίτες του Δάγκουλα μαζί με 9 ακόμη πατριώτες στις 2 Σεπτεμβρίου 1944.
-Μπουτζάλα Μάχη. Από τη Θεσσαλονίκη. Μοδίστρα. Εκτελέστηκε στη Θεσσαλονίκη από τα Τάγματα Ασφαλείας στη διάρκεια της κατοχής, σε απροσδιόριστη ημερομηνία.
-Μυλωνού Βικτωρία. Εκτελέστηκε για την αντιστασιακή της δραστηριότητα με φριχτά βασανιστήρια στη Θεσσαλονίκη το 1944
-Ντονίκη Μαρία. Κρατούμενη στου Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε από τους ταγματασφαλίτες του Δάγκουλα μαζί με 9 ακόμη πατριώτες στις 2 Σεπτεμβρίου 1944.
-Νώτη Ελένη. Από τη Φλώρινα, κάτοικος Θεσσαλονίκης. Εκτελέστηκε από τα Τάγματα Ασφαλείας στη Θεσσαλονίκη στη διάρκεια της κατοχής.
-Παγουρά Άννα. Αγνώστων λοιπών στοιχείων. Εκτελέστηκε στη Θεσσαλονίκη από τους κατακτητές στη διάρκεια της κατοχής.
-Παγώνη Λαμπρινή. Κατακρεουργήθηκε από τους συνεργάτες των κατακτητών ταγματασφαλίτες, στις 25 Ιουλίου 1944, στο Γαλλικό ποταμό, για τη συμμετοχή της στην Εθνική Αντίσταση.
-Παζούρα Άννα. Εκτελέστηκε στην τούμπα πίσω από το στρατόπεδο Παύλος Μελάς την περίοδο της κατοχής.
-Παπαγιάννη Κατίνα. Την έσφαξαν οι συνεργάτες των Ναζί ταγματασφαλίτες τον Ιούνιο του 1944.
-Παπαδοπούλου Αικατερίνη. Ιατρός. Κάτοικος Θεσσαλονίκης. Εκτελέστηκε στο Γαλλικό στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 από τα Τάγματα Ασφαλείας του Δάγκουλα, μαζί με άλλα 10 άτομα, κυρίως Εβραίους που είχαν γλυτώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή το Ολοκαύτωμα.
-Παπαδοπούλου Άννα. Το γένος Σαραφίδου. Γεννήθηκε στο Καρς του Καυκάσου. Ήρθε στην Ελλάδα το 1922. Όλη η οικογένειά της ήταν οργανωμένη στην αριστερά, ο σύζυγός της Φίλιππος Παπαδόπουλος είχε διατελέσει βουλευτής του «Παλλαϊκού Μετώπου». Η ίδια δούλεψε δραστήρια στην Αντίσταση. Προδόθηκε όμως, συνελήφθη το 1943 και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Πέρασε από γερμανικό στρατοδικείο, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε με τσεκούρι, στην τούμπα πίσω από το στρατόπεδο, στις 26 Ιουλίου 1943.
-Παπαϊωάννου Μαρία. Από τον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης. Μέλος του ΚΚΕ. Στέλεχος της «Εθνικής Αλληλεγγύης». Εκτελέστηκε από ταγματασφαλίτες συνεργάτες των Γερμανών τον Ιούνιο του 1942
-Παπούλη Ελπινίκη. Από τη Θεσσαλονίκη. Άνευ λοιπών στοιχείων. Εκτελέστηκε από τους κατακτητές το 1944.
-Πολίτου Θωμαή (1922-1944). Λίγες μόλις μέρες πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στις 10 Οκτωβρίου 1944, συνελήφθη από Γερμανούς και ταγματασφαλίτες για τη συμμετοχή της στην Εθνική Αντίσταση και μεταφέρθηκε στις Συκιές, όπου και εκτελέστηκε.
-Πολυχρονίδου Μαρία (1899-1944). Από το Δροσάτο Κιλκίς. Αγρότισσα, μέλος του ΕΑΜ. Ταγματασφαλίτες την εκτέλεσαν στη διάρκεια φρικτών βασανιστηρίων, δέρνοντάς την για πολλές ώρες στο Περιστέρι Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, για να αποκαλύψει συναγωνιστές της.
-Ραπτούδη Σοφία (1920-1944). Ταγματασφαλίτες εισέβαλαν στο σπίτι της, στη Θεσσαλονίκη, στις 29 Ιουλίου 1944, όταν πληροφορήθηκαν για την αντιστασιακή της δραστηριότητα και την εκτέλεσαν επιτόπου.
-Σάλβα Στέλλα. Αγνώστων λοιπών στοιχείων. Εκτελέστηκε στη Θεσσαλονίκη από τους κατακτητές το 1944.
-Σαρβάνη Πηγή. Από τη Θεσσαλονίκη. Συνελήφθη το Μάϊο του 1944 από τους Γερμανούς για κατοχή πολυγράφου, βασανίστηκε και κλείστηκε στις φυλακές του στρατοπέδου Παύλου Μελά. Εκτελέστηκε από τους ταγματασφαλίτες του Δάγκουλα μαζί με 9 ακόμη πατριώτες στις 2 Σεπτεμβρίου 1944 μάλλον στο Γαλλικό ποταμό.
-Σουλιώτη Κούλα (1912-1944). Από τον Ίασμο Ροδόπης. Για τη δράση της στις γραμμές του προοδευτικού κινήματος, φυλακίστηκε και εξορίστηκε από τη δικτατορία Μεταξά, μαζί με το παιδί της. Το 1942 μεταφέρεται από την εξορία στη Θεσσαλονίκη και παραδίνεται μαζί με το εννιάχρονο τότε αγοράκι της στους Γερμανούς που την κλείνουν στο στρατόπεδο «Παύλος Μελάς». Φυματική, την παίρνουν οι Γερμανοί από το Δημοτικό Νοσοκομείο, όπου νοσηλευόταν και την παραδίδουν στους συμμορίτες του Δάγκουλα, μαζί με άλλους δέκα πατριώτες. Οι κακούργοι τους μεταφέρουν στον Γαλλικό, κι εκεί τους ξεγυμνώνουν, τους ληστεύουν και τους εκτελούν όλους μαζί στις 9 Σεπτεμβρίου 1944. Λίγο πριν εκτελεστεί η Σουλιώτη, έγραψε στο μονάκριβο γιό της Γιαννάκη: «…Μη λυπηθείς για το χαμό των γονιών σου παιδί μου, τράβα το δρόμο σου χωρίς δισταγμούς».
-Τζιούμα Θωμαή. Από τη Θεσσαλονίκη. Αγνώστων λοιπών στοιχείων. Εκτελέστηκε στη Θεσσαλονίκη από τους συμμορίτες των Ταγμάτων Ασφαλείας στις 28 Σεπτεμβρίου 1944.
-Τσαλακώστα Ερμιόνη. Αγνώστων λοιπών στοιχείων. Εκτελέστηκε από τους συμμορίτες των Ταγμάτων Ασφαλείας στη Θεσσαλονίκη το 1944, σε απροσδιόριστη ημερομηνία.
-Τσίρου Καλλιόπη (1925-1944). Από τη Θεσσαλονίκη. Κλωστουφαντουργός. Εκτελέστηκε στη Θεσσαλονίκη στις 11 Μαίου 1944 από τους ταγματασφαλίτες τουυ Δάγκουλα, από τους οποιους συνελήφθη όταν πήγε στο νεκροτομείο για να αναγννωρίσει το πτώμα του αδελφού της Παναγιώτη που είχε δολοφονηθεί την προηγούμενη ημέρα. Τα πτώματα της νεαρής Καλλιόπης και άλλων δύο φίλων του αδελφού της που τη συνόδευαν στο νεκροτομείο, βρέθηκαν στα Λαδάδικα το βράδυ της ίδιας ημέρας.
-Υψηλάντη-Καλαϊντζή Βίκα (1906-1944). Δημοσιογράφος-λογοτέχνης. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1906 και ήταν κόρη του γνωστού δικηγόρου Καλαϊτζή.. Στέλεχος της οργάνωσης «Εθνική Αλληλεγγύη». Συνελήφθη από τους ταγματασφαλίτες του Δάγκουλα στη Θεσσαλονίκη και εκτελέστηκε στις 26 Αυγούστου 1944 με φριχτά βασανιστήρια μαζί με 17 άλλους αγωνιστές της αντίστασης.
-Φράγκου Ρεβέκκα. Κάτοικος Θεσσαλονίκης. Εβραία. Εκτελέστηκε στο Γαλλικό στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 από τα Τάγματα Ασφαλείας του Δάγκουλα, μαζί με άλλα 10 άτομα, κυρίως Εβραίους που είχαν γλυτώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή το Ολοκαύτωμα.
-Ψωρούλη Φωτεινή. Αγνώστων λοιπών στοιχείων. Εκτελέστηκε από τους συμμορίτες των Ταγμάτων Ασφαλείας στη Θεσσαλονίκη το 1944, σε απροσδιόριστη ημερομηνία.
Σπύρος Κουζινόπουλος
