Με την ακροδεξιά να επελαύνει στην Ευρώπη, το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών στέλνει στις (εγχώριες) προοδευτικές δυνάμεις ένα μήνυμα. Ποιο είναι αυτό; Τι έχουν να μάθουν τα προοδευτικά κόμματα της Ελλάδας από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο;
Το πρώτο μήνυμα είναι ότι η «κεντρώα», αυταρχική και νεοφιλελεύθερη πολιτική βλάπτει σοβαρά τη δημοκρατία. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές στη Γαλλία, κυρίως αυτή του Εμμανουέλ Μακρόν τα τελευταία χρόνια τροφοδότησαν την άνοδο της ακροδεξιάς. Η αντίσταση σε αυτή την πολιτική ενός τμήματος της γαλλικής κοινωνίας (τεράστιες διαδηλώσεις απέναντι στην αύξηση των συνταξιοδοτικών ορίων, απέναντι στην ακρίβεια κλπ) αγνοήθηκαν επιδεικτικά από τον πρόεδρο Μακρόν στο «όνομα της σταθερότητας και των αγορών». Η σύμπηξη λοιπόν του Νέου Λαϊκού Μετώπου δεν ήρθε ξαφνικά ως κεραυνός εν αιθρία. Οι ζυμώσεις στην κοινωνία και τα συνδικάτα υπήρχαν. Αυτό που έκαναν ωστόσο οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις μπροστά στην άμεση απειλή της ακροδεξιάς ήταν να ορίσουν, με δύναμη και μαζί, το πεδίο της μάχης, να ονοματίσουν τα όπλα για τη μάχη (πρόγραμμα με κόκκινες γραμμές), να συμπυκνώσουν τις ταξικές διεκδικήσεις σε ένα παλλαϊκό, δημοκρατικό αίτημα: «no passaran». Έδωσαν υπερηφάνεια στους Γάλλους πολίτες ώστε να υψώσουν όλοι μαζί ανάστημα. Στην Ελλάδα φυσικά δεν έχουμε ταυτόσημες συνθήκες. Έχουμε όμως πολλές αναλογίες. Δεν χρειάζεται να φτάσει η ακροδεξιά σε απειλητικά ποσοστά για να κινητοποιηθεί επιτέλους ο αριστερός, δημοκρατικός κόσμος. Η «κεντρώα», δεξιά πολιτική, μίγμα παραδοσιακού πελατειασμού και σκληρού νεοφιλελευθερισμού και αυταρχισμού της ΝΔ, που διαλύει ό,τι με κόπο οικοδομήθηκε στα 50 χρόνια Μεταπολίτευσης, η αποχή από την εκλογική διαδικασία που δείχνει σε μεγάλο βαθμό απόγνωση και χαμηλές προσδοκίες από την ίδια τη δημοκρατική διαδικασία, δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασμό. Συνδικάτα, οργανώσεις, σωματεία, κλπ., πρέπει να εμπλακούν δυναμικά από τις πολιτικές δυνάμεις του προοδευτικού χώρου σε μια από κοινού πορεία διεκδικήσεων. Να ξαναοριστεί με σαφήνεια και δύναμη ο τόπος των διεκδικήσεων. Αυτός ο τόπος είναι ταξικός, ιδεολογικός και πολιτικός. Η ακρίβεια είναι ταξική. Η στεγαστική κρίση επίσης. Η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους έχει σκληρά ταξικό πρόσημο. Δεν είναι «κακή» η διαχείριση της κυβέρνησης της ΝΔ. Είναι βαθιά ταξική. Επομένως, στην Ελλάδα τα προοδευτικά κόμματα μπορούν (και οφείλουν θα έλεγα) να συμπήξουν μέτωπο, με τον όρο ότι ο κοινός βηματισμός θα εμπλέξει «τους από κάτω», θα θέσει τις κόκκινες γραμμές ώστε ο βηματισμός από πάνω να αποκτήσει δύναμη. Πάντως στη Γαλλία ούτε Μεσσίες ούτε Ζορό χρειάστηκαν. Αυτός ο κοινός βηματισμός απαιτήθηκε και για αυτό έφερε μια αναπάντεχη για πολλούς ανατροπή.
Μήπως η πούρα, αριστερή γραμμή που βάζετε κι εσείς (ως Νέα Αριστερά) όπως αντίστοιχα στη Γαλλία ο Μελανσόν, έρχεται ως αποδοχή μόνο όταν η εναλλακτική είναi κάτι πολύ διακριτά αντιδραστικό; Τελικά, οι πολίτες συσπειρώνονται γύρω από τις ιδέες της Αριστεράς (πείστηκαν, ας πούμε, από την ατζέντα Μελανσόν), ή ενάντια στην ακροδεξιά;
Θα μου επιτρέψετε να μη συμφωνήσω με τη λέξη «πούρα». Σε ό,τι αφορά τη Νέα Αριστερά μάλιστα, ποτέ δεν θεωρήσαμε ότι πρέπει να δώσουμε μάχη χαρακωμάτων για να αποδείξουμε ποια πολιτική δύναμη είναι πιο «καθαρή» αριστερή από μια άλλη. Αντιθέτως, διεκδικούμε αριστερές, ριζοσπαστικές, ρεαλιστικές πολιτικές που ανταποκρίνονται στα «πάθη» της κοινωνίας. Οι μάχες όμως, για να είναι νικηφόρες, δίνονται σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο (η ΝΔ του κ. Βορίδη το γνωρίζει αυτό πολύ καλά. Τα προοδευτικά κόμματα δεν το πήραν στα σοβαρά). Δεν μπορείς να ορίσεις τη μάχη με τον αντίπαλο, να συνεγείρεις αυτούς στους οποίους απευθύνεσαι, να εκφράσεις τις διεκδικήσεις τους (να τους εμπνεύσεις να τις εκφράσουν καλύτερα), χωρίς ιδεολογικό στίγμα. Αν για παράδειγμα, η μάχη για την ακρίβεια ή τη στεγαστική κρίση ή για τη δημόσια υγεία δεν αποκτήσει ταξικό και λαϊκό βάθος, δεν έχει κόκκινες γραμμές δεν πρόκειται να πείσει κανέναν. Και αυτό χρειάζεται κοινούς αγώνες και κοινή γραμμή των προοδευτικών κομμάτων. Αν δεν δώσεις ιστορικότητα σε ένα αριστερό, δημοκρατικό αφήγημα, θέτοντας στο επίκεντρο το «τι χώρα θέλουμε;», αν δεν το συνδέσεις με τα μεγάλα αφηγήματα του παρελθόντος, οι μάχες θα είναι περί διαγραμμάτων για το «ποιος είναι καλύτερος διαχειριστής, ποιος μιλάει καλύτερα αγγλικά, ποιος είναι πιο πατριώτης από τον άλλο». Το παράδειγμα της Γαλλίας είναι χαρακτηριστικό: η ονομασία του μετώπου «Νέο Λαϊκό Μέτωπο» παραπέμπει και ορίζεται ως συνέχεια του Λαϊκού Μετώπου του 1936 του Λεό Μπλουμ, το δε πρόγραμμα του σημερινού Μετώπου έχει πολλές αναλογίες με εκείνο το πρόγραμμα. Ας θυμηθούμε ότι τις πληρωμένες διακοπές, τις συλλογικές συμβάσεις κλπ, τις οφείλουμε σε εκείνο το μακρινό Λαϊκό Μέτωπο. Σε μια σημερινή Γαλλία που ο ένας στους δύο Γάλλους δεν μπορεί να πάει διακοπές, το κοινό αριστερό πρόγραμμα του Νέου Λαϊκού Μετώπου έδωσε «υλικότητα» (καθημερινές ανάγκες) στο μεγάλο διακύβευμα: αυτό κατά της ακροδεξιάς. Να αναφέρω απλώς για τον Μελανσόν ότι ηγείται του μεγαλύτερου κόμματος αυτού του μετώπου, και όμως ήταν αυτός κατεξοχήν που πρωταγωνίστησε στη σύμπηξη του Μετώπου.
Αποχωρήσατε από τον ΣΥΡΙΖΑ στη λογική του ότι μετατοπίστηκε ιδεολογικά και έπαψε να είναι Αριστερά. Τώρα, που συζητιέται η 6ήμερη εργασία, που αφορά την πλειοψηφία των εργαζομένων, πέραν ανακοινώσεων, κανένα κόμμα (της Αριστεράς ή του κέντρου) δεν έχει καταφέρει να κινητοποιήσει τον κόσμο (εδώ, ας πούμε, η διαφορά με τη Γαλλία και το κίνημα εκεί είναι τεράστια). Μήπως το πρόβλημα είναι πιο βαθύ;
Φύγαμε από τον ΣΥΡΙΖΑ για όλους τους λόγους που ακροθιγώς ανέφερα πριν. Ένα καράβι που η «αριστεροσύνη του» προσδιορίζεται από τον αρχηγό και μόνο, ούτε από ιδεολογία, ούτε από το συλλογικό αφήγημα, ούτε από μια ιστορική πορεία, είναι ένα καράβι που πλέει σε θολά νερά. Και τα stock options ή το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» ή και το «ιερή, αμυντική συμμαχία του ΝΑΤΟ» είναι αριστερά αφού το λέει ο αρχηγός, και τα αντίθετά τους επίσης. Η αριστεροσύνη κρίνεται στο αν ο ένας –ο αρχηγός- μπορεί μόνος του να νικήσει τον Μητσοτάκη. Αυτό δεν εμπνέει καμιά κοινωνία να αγωνιστεί, παρά μόνο να αναθέσει τα προβλήματά της. Η πολύ πρόσφατη φράση του αρχηγού –«θα σας ταράξω (εγώ ο αρχηγός) στη συλλογικότητα (σα να επιβάλλεται από τον ένα η συλλογικότητα), που αποτελεί ατυχέστατη εργαλειοποίηση μιας μεγάλη ιστορικής φράσης του Ηλιού (θα σας ταράξουμε στη νομιμότητα»), η εργαλειοποίηση λοιπόν μιας ιστορικής φράσης με την οποία ορίστηκε τότε ο μεγάλος ιδεολογικός, πολιτικός αντίπαλος της μετεμφυλιακής, εθνικόφρονας Δεξιάς, για να χρησιμοποιηθεί στο κομματικό ακροατήριο –λες και είναι αυτό ο αντίπαλος- αποκαλύπτει πολλά. Πολύ σωστά λοιπόν θέτετε μια από τις πιο σκληρές δεξιές πολιτικές που είναι η 6μερη εργασία. Είναι ένα καθοριστικό παράδειγμα όπου όλη η ταξικότητα της δεξιάς, νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας παίρνει σάρκα και οστά. Κανένα προοδευτικό κόμμα από μόνο του δεν φαίνεται να ταρακουνάει τη ΝΔ («Εγώ θα σας σώσω όταν έρθω»). Δεν τη φοβίζει. Τα προοδευτικά κόμματα, μαζί με τα συνδικάτα, τις οργανώσεις, τα επιμελητήρια, οφείλουν τώρα να βρουν τις δυνατές λέξεις που χρειάζονται, να συγκροτήσουν αφήγημα και να δώσουν σε αυτή την κοινωνία τον τρόπο να ξαναπιάσει το νήμα της: το αριστερό νήμα (από οποιαδήποτε πηγή κι αν εκπορεύεται αυτό: σοσιαλιστικό, ριζοσπαστικό αριστερό, κλπ). Να βρει τη δύναμη η κοινωνία να βροντοφωνάξει: δεν θα περάσει. Δεν θα αφήσουμε η χώρα μας να γίνει χώρα υποτελών στο κεφάλαιο (ναι, χρειάζονται πάλι αυτές οι λέξεις. Χρειάζεται η σύγκρουση να ορίζεται με δυνατές λέξεις). Η ανάπαυση, οι διακοπές, η χαρά με την οικογένεια και τους φίλους, ο ελεύθερος χρόνος είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Καμιά Δεξιά δεν θα γυρίσει την κοινωνία τόσο πίσω. Έτσι φτιάχνονται τα μέτωπα. Και φυσικά με τις δυνατές ηγεσίες. Όχι με αρχηγούς και αρχηγίσκους, αλλά με ισχυρές ηγεσίες.
