ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ RAOUL HEDEBOUW
Το Εργατικό Κόμμα του Βελγίου πρόκειται να κερδίσει 18 έδρες στο κοινοβούλιο, είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη δύναμη της ευρωπαϊκής αριστεράς. Ο νεοεκλεγείς ηγέτης Raoul Hedebouw λέει στο Jacobin πώς οι σύντροφοί του έχτισαν ένα ρητά μαρξιστικό κόμμα με μαζική απήχηση.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠΟ ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
«Το 1869 ο Καρλ Μαρξ αποκάλεσε το Βέλγιο «τον άνετο, καλά περιφραγμένο, μικρό παράδεισο του ιδιοκτήτη-εισοδηματία, του καπιταλιστή και του ιερέα». Το 2021 το Βέλγιο προσφέρει την καλύτερη ελπίδα της ΕΕ για την ιδεολογία που φέρει το όνομά του». Έτσι ισχυρίστηκε ο Economist τον περασμένο μήνα, καθώς η εβδομαδιαία εφημερίδα που είναι υπέρ της ελεύθερης αγοράς αναγνώρισε το Εργατικό Κόμμα του Βελγίου (PTB) ως έναν από τους πιο δυναμικούς παράγοντες της ευρωπαϊκής αριστεράς. Ενώ στα πρώτα σαράντα χρόνια ύπαρξής του το PTB ήταν ένα μικρό μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα του οποίου τα μέλη ήταν μερικές εκατοντάδες, την τελευταία δεκαετία γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη και έγινε πραγματική δύναμη στην εθνική πολιτική. Σήμερα βρίσκεται στην τρίτη θέση σε εθνικό επίπεδο (αναμένεται να κερδίσει δεκαοκτώ έδρες στις επόμενες γενικές εκλογές) και διαθέτει 24.000 χιλιάδες μέλη σε μια χώρα με πληθυσμό μικρότερο από αυτόν του Οχάιο.
Μεγάλο μέρος της αλλαγής οφείλεται στα γεγονότα του 2008 — του έτους της οικονομικής κρίσης, αλλά και σε μια εποχή σημαντικού αναπροσανατολισμού του ίδιου του PTB. Το Συνέδριο της Ανανέωσης εκείνης της χρονιάς, όπου ο Peter Mertens έγινε πρόεδρος του κόμματος, διακήρυξε την ανάγκη να απορριφθεί ο σεχταρισμός του παρελθόντος και να έρθει η δραστηριότητα του κόμματος σε στενότερη επαφή με τις ανάγκες των Βέλγων εργαζομένων. Τα αποτελέσματα ήταν σύντομα ορατά στην ταχεία ανάπτυξη του PTB, συμπεριλαμβανομένης της εκλογής των πρώτων βουλευτών του και της επέκτασης των κομματικών πρωτοβουλιών όπως η “Ιατρική για τον Λαό” (Medicine for the People), του οποίου τα 250 μέλη από το προσωπικό παρέχουν πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας σε δώδεκα τοπικά κέντρα δράσης.
Ο Raoul Hedebouw ήταν ένα από τα ανερχόμενα αστέρια του PTB αυτή την περίοδο. Ένας από τους δύο πρώτους βουλευτές του PTB που εκλέχθηκαν το 2014, σύντομα έγινε διάσημος για τις σθεναρές αμφισβητήσεις των πολιτικών του κατεστημένου και την άμεση διεκδίκηση των συμφερόντων της εργατικής τάξης — και μετά τις γενικές εκλογές του 2019, επέστρεψε στο κοινοβούλιο μιας πλέον δωδεκαμελούς ισχυρής ομάδας του PTB. Με τον Μέρτενς να ανακοινώσει τον περασμένο μήνα ότι θα παραιτηθεί από την προεδρία του κόμματος, την περασμένη Κυριακή το Συνέδριο Ενότητας (Congrès de l’Unité) του PTB εξέλεξε τον Hedebouw ως διάδοχό του.
Μετά το συνέδριο, ο Hedebouw μίλησε στον David Broder του Jacobin για την πρόοδο του PTB, πώς έχει στηρίξει την τάση άλλων ριζοσπαστικών αριστερών κομμάτων και πώς επιδιώκει να ριζώσει μια μαρξιστική προοπτική κοινωνικής αλλαγής στην καθημερινή ζωή της εργατικής τάξης.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
Το PTB έχει αναπτυχθεί τόσο οργανωτικά όσο και εκλογικά τα τελευταία χρόνια. Στην τελική σας ομιλία στο συνέδριο αυτού του Σαββατοκύριακου, αναφέρατε τον Economist ότι το Βέλγιο είναι η ευρωπαϊκή χώρα όπου οι ιδέες του Μαρξ έχουν τις καλύτερες προοπτικές. Τι εξηγεί αυτή τη δύναμη — και πώς μπορείτε να προσθέσετε σε αυτήν;
RAOUL HEDEBOUW
Νομίζω ότι η καλή υγεία της μαρξιστικής αριστεράς στο Βέλγιο έχει αντικειμενική και υποκειμενική βάση, όπως λένε. Ο αντικειμενικός παράγοντας είναι η οικονομική κρίση στην Ευρώπη από το 2008, η οποία διεύρυνε τη συνείδηση των πολιτών ότι ο κόσμος των οικονομικών, του καπιταλισμού, είναι ένα πρόβλημα. Στη συνέχεια, προστέθηκε η κρίση του COVID, στην οποία οι εργατικές τάξεις ήταν τα πρώτα θύματα , τόσο από οικονομική και από υγειονομική άποψη. Υπάρχει λοιπόν μια επιτάχυνση, ένα αντικειμενικό θεμέλιο ευνοϊκό για την πρόοδο της μαρξιστικής αριστεράς.
Αλλά τότε υπάρχει προφανώς το υποκειμενικό ερώτημα πώς ένα πολιτικό κόμμα μπορεί να διοχετεύσει την οργή των ανθρώπων σε μια μαρξιστική κατεύθυνση. Εκεί νομίζω ότι το Ανανεωτικό Συνέδριο του PTB [το 2008], με έναν αγώνα ενάντια στον προηγούμενο δογματισμό μας —αλλά, ταυτόχρονα, παραμένοντας σταθερό στις μαρξιστικές μας αρχές— έκανε επίσης δυνατή την οικοδόμηση αυτής της συγκεκριμένης εναλλακτικής.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
Viral βίντεο με τις κοινοβουλευτικές σας παρεμβάσεις έχουν κάνει τον Raoul Hedebouw πολύ γνωστό όνομα στο Βέλγιο. Όμως, στην ομιλία σας, υπογραμμίσατε το βάθος της δύναμης της εσωτερικής ζωής του κόμματος, με τετρακόσιες ομάδες βάσης να προετοιμάζουν το συνέδριο αυτού του Σαββατοκύριακου. Φαίνεται ότι, ενώ πολλοί στην ευρωπαϊκή ριζοσπαστική αριστερά μιλούν για λαϊκή δυσπιστία προς τα πολιτικά κόμματα και την ανάγκη να μην υπάρχουν τέτοιες δομές, το PTB ακολουθεί την αντίθετη προσέγγιση. . .
RAOUL HEDEBOUW
Νομίζω ότι το ζήτημα της οργάνωσης είναι λίγο πολύ υποτιμημένο μέσα στη μαρξιστική αριστερά. Είναι πραγματικά ένα στρατηγικό επίκεντρο της επαναστατικής σκέψης — έχουν γίνει μυριάδες συζητήσεις γι’ αυτό. Η μορφή και το περιεχόμενο του πολιτικού λόγου είναι επίσης σημαντικό, αλλά όχι αρκετό από μόνο του.
Το ερώτημα πώς να οργανωθούν οι εργάτες σε ένα μαρξιστικό κόμμα δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. [Την τελευταία δεκαετία] έχουμε μετατραπεί από ένα κόμμα περίπου 800 υπερμαχητών σε 24.000 μέλη. Πρέπει λοιπόν να δώσουμε δομή σε αυτά τα τμήματα του κόμματος, σεβόμενοι ταυτόχρονα τα διαφορετικά επίπεδα δέσμευσης των μελών της βάσης μας. Υπάρχουν συμβουλευτικά μέλη που πληρώνουν 20 ευρώ το χρόνο και ίσως έρχονται σε κομματικές δραστηριότητες, διαδηλώσεις και εκδηλώσεις μία ή δύο φορές το χρόνο. Έπειτα έχουμε έναν οργανωμένο πυρήνα 3.000 μελών που παρακολουθούν συσκέψεις κάθε μήνα και χτίζουν πολιτική συνείδηση και μαχητική οργάνωση. Επιδιώξαμε να διατηρήσουμε τα δυνατά σημεία και των δύο μορφών οργάνωσης, που συνυπάρχουν στο κόμμα μας.
Δεν συμφωνώ με τον κινηματισμό ή το ότι δεν χρειαζόμαστε πια πολιτικά κόμματα. Εντάξει, τα κινήματα είναι ευρεία και οριζόντια, αλλά τότε ποιος παίρνει τις αποφάσεις ; Είναι η ίδια παλιά συζήτηση για τον αναρχισμό, αλλά τώρα είτε με μια μικρή βασική ομάδα είτε μια κοινοβουλευτική παράταξη είτε λίγοι ηγέτες σε μια αίθουσα κάπου να αποφασίζουν.
Πιστεύω στον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό με την πραγματική συλλογική συζήτηση. Για την προετοιμασία του συνεδρίου τον περασμένο χρόνο, είχαμε σχεδόν 900 αντιπροσώπους που συμμετείχαν σε 83 επιτροπές. Οι εκθέσεις των επιτροπών και οι πρόσθετες τροπολογίες ανήλθαν σε σχεδόν 2.000 σελίδες. Φανταστείτε να πρέπει να τα χωνέψετε όλα αυτά! Αλλά ήταν μια πολύ πλούσια συζήτηση. Και αφού συζητήσουμε μεταξύ μας, υπάρχει συγκεντρωτισμός και ενότητα στη δράση.
Το τελευταίο σημαντικό στοιχείο σε όλα αυτά είναι η συμμετοχή της εργατικής τάξης στη δημοκρατική διαδικασία. Σε όλους τους οργανισμούς, σίγουρα στον καπιταλισμό, υπάρχουν ισχυροί επιλεκτικοί μηχανισμοί που αποθαρρύνουν τους ανθρώπους της εργατικής τάξης να συμμετέχουν πραγματικά σε δημοκρατικές συζητήσεις. Για παράδειγμα, η κυριαρχία της γραπτής μορφής συζήτησης. Ναι, σε εμάς τους μαρξιστές αρέσει να γράφουμε. Αλλά σε μια εσωτερική συζήτηση, η προφορική επικοινωνία είναι επίσης πολύ σημαντική και παρέχει έναν πολύ ευκολότερο τρόπο έκφρασης των ανθρώπων.
Έτσι, στις προετοιμασίες του συνεδρίου, αποδώσαμε επίσης μεγάλη σημασία στις προσωπικές επιτροπές με προφορικές συνεισφορές, επιτρέποντας στα μέλη της εργατικής τάξης να συμμετέχουν πλήρως. Κάτω από ένα καπιταλιστικό σύστημα, οι εργαζόμενοι δυσκολεύονται πολύ να εξελιχθούν μέσω των οικονομικών, πολιτικών και συνδικαλιστικών δομών, επομένως αφιερώνουμε μεγάλη προσοχή σε αυτό το πρόβλημα.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
Συγκεκριμένα, τι μπορείτε να κάνετε για να βάλετε τους εργαζομένους στο επίκεντρο της ζωής του PTB και να αποφύγετε την κατάληψη από επαγγελματίες πολιτικούς.
RAOUL HEDEBOUW
Έχουμε πραγματικά δημοκρατικούς οργανωτικούς μηχανισμούς, όπως η ποσόστωση των εργαζομένων-μελών του Εθνικού Συμβουλίου του κόμματός μας ή το γεγονός ότι έχουμε έξι εργάτες-βουλευτές, επειδή βάζουμε εργάτες-υποψηφίους στην κορυφή των εκλογικών μας καταλόγων.
Υπάρχουν λοιπόν αυτά τα οργανωτικά μέτρα, αλλά υπάρχει και ο πολιτικός μας λόγος, αντιμετωπίζοντας τους εργαζόμενους στις μεγάλες ιδιωτικές και δημόσιες εταιρείες, στους σιδηροδρόμους, στον τομέα της υγείας, τους μηχανικούς και τους εργαζόμενους στα μέσα μαζικής μεταφοράς ως τις μηχανές της ταξικής. πάλης. Αυτό δεν εμποδίζει άλλες τάξεις να πολεμήσουν στο αντιμονοπωλιακό-καπιταλιστικό μέτωπο. Αλλά το ερώτημα είναι, από πού ξεκινά η αντίσταση που λειτουργεί ως ατμομηχανή; Από αυτή τη στρατηγική επιλογή απορρέουν οργανωτικές συνέπειες. Εάν έχετε κινήματα που λένε ότι ο λαός γενικά οδηγεί τον δρόμο, τότε αναπόφευκτα οδηγείστε σε μια οργανωτική μορφή που δεν βασίζεται πλέον στην εργατική τάξη.
Σίγουρα, η εργατική τάξη σήμερα έχει διαφοροποιηθεί — αλλά και πάλι, η σύνθεση της τάξης πάντα εξελισσόταν. Όταν έγραφε ο Καρλ Μαρξ, η πρωτοπορία της εργατικής τάξης ήταν οι τεχνίτες, γιατί δεν υπήρχε μεγάλος χώρος εργασίας. Υπήρχε επίσης τρομερή καταστολή, επομένως δεν πρέπει να εξιδανικεύουμε το παρελθόν οργανωτικό πλαίσιο. Είναι φυσιολογικό ότι, καθώς εξελίσσονται οι παραγωγικές δυνάμεις, γεννιέται μια νέα εργατική τάξη —στα τηλεφωνικά κέντρα, στην Uber, στους ντελιβεράδες κλπ.— με νέες μορφές εκμετάλλευσης. Αντί λοιπόν να θρηνούμε ότι η Αριστερά υστερεί σε αυτούς τους τομείς, θα πρέπει να συνεχίσουμε να χτίζουμε εκεί την κομματική και συνδικαλιστική οργάνωση.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
Για να το συνδέσουμε αυτό με την ευρύτερη πολιτική εικόνα: κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχουμε κάποια συζήτηση για την επιστροφή του κράτους, ακόμη και για το τέλος του νεοφιλελευθερισμού, και δυνάμεις της Αριστεράς που ζητούν ανοικοδόμηση ή ενίσχυση του κράτους πρόνοιας. Αλλά εσείς μιλάτε ωμά για τον σοσιαλισμό και για το πώς πρέπει να είναι στην εξουσία η εργατική τάξη που «κρατά την κοινωνία σε λειτουργία». Τι ακριβώς εννοείτε με τον όρο σοσιαλισμός, πέρα από την ενίσχυση της σοσιαλδημοκρατίας;
RAOUL HEDEBOUW
Νομίζω ότι αυτό είναι το όλο κρίσιμο ερώτημα για το αν μια οικονομία της αγοράς —το περίφημο αόρατο χέρι του Adam Smith και ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης— μπορεί να ανταποκριθεί στις υγειονομικές, κοινωνικές και οικολογικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα. Η θέση μας είναι μία ξεκάθαρη απάντηση: δεν μπορεί. Αυτή η «διόρθωση» του καπιταλισμού δεν θα λειτουργήσει.
Το ζήτημα της ευημερίας μπορεί να συνδεθεί με αυτό το ζήτημα του ανταγωνισμού μεταξύ των ιμπεριαλιστικών μπλοκ και της ανόδου της Κίνας. Μέρος της συνειδητής ευρωπαϊκής αστικής τάξης συνειδητοποιεί ότι αν δεν επενδύσει λίγο σε υποδομές, σίγουρα θα ξεπεραστεί από την Κίνα, οπότε θέλει να κάνει κάτι για αυτό. Αλλά η θέση αυτής της φωτισμένης αστικής τάξης είναι το αντίθετο του αντικαπιταλισμού.
Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα περίοδος με την έννοια ότι ανοίγει τα μάτια πολλών ανθρώπων στον νεοφιλελευθερισμό. Στο χέρι μας είναι να προχωρήσουμε περαιτέρω στην εξήγηση. Υπάρχουν άνθρωποι όπως ο Thomas Piketty , που δεν είναι μαρξιστές, που δείχνουν ότι το πρόβλημα είναι η νεκρή μάζα του πλούτου και ότι αυτό γίνεται ακόμη και πρόβλημα για την ανάπτυξη του καπιταλισμού. Δηλαδή τελικά ο ιμπεριαλισμός καταστρέφει ακόμα και την ελεύθερη αγορά. Αυτό μας δίδαξε και ο Βλαντιμίρ Λένιν.
Μέρος του οικονομικού κατεστημένου μπαίνει στον πειρασμό να παίξει το ακροδεξιό χαρτί για να διχάσει και να κατακτήσει την εργατική τάξη.
Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε σταθεροί στις αρχές μας και να υπερασπιστούμε με ενθουσιασμό τον σοσιαλισμό μας, ενώ ταυτόχρονα μπορούμε να προσεγγίσουμε διανοούμενους και άλλα στοιχεία της κοινωνίας που ανοίγονται στον αντικαπιταλισμό. Θα πάρω το παράδειγμα των ανεξάρτητων εμπόρων. Τουλάχιστον στο Βέλγιο, η πανδημία έχει δημιουργήσει μια αυθόρμητη οργάνωση αυτοαπασχολούμενων όπως δεν έχω ξαναδεί — κομμωτών, περιπτεριούχων, ιδιοκτητών καφέ. Γιατί; Γιατί χτυπήθηκαν από την πλήρη ισχύ των lockdown. Το κράτος ουσιαστικά βοήθησε τις μεγάλες επιχειρήσεις και άφησε τις μικρότερες να σπάσουνε τα μούτρα τους στον τοίχο. Οι κυβερνώντες πολιτικοί μας λένε ξεκάθαρα ότι σήμερα πρέπει να αποφασίσουμε και να βοηθήσουμε τις βιώσιμες εταιρείες, που στον καπιταλισμό μπορούν να φάνε τις υπόλοιπες. Έτσι, εμείς [στο PTB] εργαζόμαστε πολύ αυτήν τη στιγμή για να δημιουργήσουμε ένα ταξικό μέτωπο μεταξύ της εργατικής τάξης και των ανεξάρτητων εμπόρων που αγωνίζονται.
Ταυτόχρονα, πρέπει να αντισταθούμε στην ψευδαίσθηση ότι οι επενδύσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής —οι οποίες, όπως ήδη συμβαίνει, περικόπτονται— θα λύσουν τα οικονομικά μας προβλήματα. Αυτό είναι δημόσιο χρήμα που δίνεται και είναι ξεκάθαρο σε ποιανού τις τσέπες πάει. Σε αυτές τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, επωφελούνται οι πολυεθνικές.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
Το PTB μεγαλώνει και μιλάτε για τη δημιουργία ενός μετώπου αντίστασης. Αλλά δεν ελέγχετε ακόμα καμία μεγάλη πόλη, και σε εθνικούς όρους παραμένετε κόμμα της αντιπολίτευσης. Στην ομιλία σας αναφερθήκατε σε επικίνδυνες διεργασίες στην εθνική πολιτική, ιδιαίτερα στον κίνδυνο διάσπασης της χώρας σε κοινοτικές γραμμές, ίσως μετά τις εκλογές του 2024. Εάν το PTB θέλει να το σταματήσει αυτό, τι μπορεί να κάνει; Και υπό ποιες προϋποθέσεις θα συμμετείχατε εσείς οι ίδιοι στην κυβέρνηση;
RAOUL HEDEBOUW
Καταρχάς, θα πάρω το εθνικό ζήτημα. Γενικά, μπορούμε να δούμε ότι μέρος του οικονομικού κατεστημένου μπαίνει στον πειρασμό να παίξει το ακροδεξιό χαρτί για να διχάσει και να κατακτήσει την εργατική τάξη. Αυτή είναι μια κλασική κίνηση σε περιόδους οικονομικής κρίσης, που χωρίζει ειδικά τους μετανάστες και τους μη μετανάστες εργαζομένους.
Για να υπενθυμίσουμε στους συντρόφους μας που διαβάζουν το Jacobin και που δεν παρακολουθούν τις βελγικές ειδήσεις: υπάρχουν ουσιαστικά δύο διαφορετικές κοινότητες εδώ, η φλαμανδόφωνη (περιοχή Φλάνδρας) και η γαλλόφωνη (Βαλλονία), όπως και μια τρίτη περιφέρεια, οι Βρυξέλλες. Όλα τα παραδοσιακά κόμματα χωρίζονται σε αυτόνομα κόμματα σύμφωνα με τις κοινοτικές γραμμές, αλλά όχι το PTB, το οποίο συσπειρώνει Φλαμανδούς, Βρυξελλιώτες και Βαλλόνους συντρόφους σε ένα μόνο κόμμα.
Το 2024 λοιπόν παρουσιάζει προφανώς ένα σημαντικό πρόβλημα. Υπάρχει κίνδυνος αν αναπτυχθεί η εθνικιστική ακροδεξιά στη Φλάνδρα, να οδηγήσει σε διάσπαση στη χώρα μας. Αυτό θα ήταν ένα βήμα προς τα πίσω στη διαμόρφωση μιας ενωμένης εργατικής συνείδησης. Δεν είναι πάντα εύκολο να οργανωθείς σε διαφορετικές περιφερειακές πραγματικότητες. Αλλά θέλουμε σοσιαλισμό σε ολόκληρο το Βέλγιο και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η Βαλλονία έχει μια εργατική, μάλλον σοσιαλιστική ιστορία. Η ιστορία της Φλάνδρας ήταν αρχικά μάλλον γεωργική. Λέω αρχικά γιατί σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της εργατικής τάξης βρίσκεται στη Φλάνδρα. Αλλά δεν είμαστε μηχανικοί μαρξιστές και γνωρίζουμε ότι η συνείδηση δεν πηγάζει πάντα αυτόματα από την οικονομική βάση, μερικές φορές χρειάζεται πρώτα λίγη πολιτική δουλειά.
Όσον αφορά τους συμμάχους για τη διατήρηση της ενότητας της χώρας, υπάρχει το συνδικαλιστικό κίνημα, και στη συνέχεια άλλα κόμματα όπως οι Πράσινοι που είναι επίσης ευαίσθητοι σε αυτό το πρόβλημα και με τα οποία μπορούμε να βρούμε σημεία σύγκλισης στην προσπάθεια αποφυγής της διαίρεσης της χώρας.
Το δεύτερο ερώτημα —ίσως σχετικό, αλλά όχι ακριβώς το ίδιο — είναι το στρατηγικό ζήτημα της συμμετοχής της ριζοσπαστικής αριστεράς στην εθνική κυβέρνηση. Έχουμε δύο εμπειρίες συμμετοχής της τοπικής αυτοδιοίκησης στον δήμο Zelzate (με σοσιαλδημοκράτες) και στην περιοχή Borgerhout της Αμβέρσας (με Πράσινους και σοσιαλδημοκράτες), από τις οποίες αντλούμε μια θετική αξιολόγηση της ικανότητας μας να κερδίσουμε δημαρχία και να εφαρμόσουμε αριστερές πολιτικές σε αυτό το επίπεδο. Και μαθαίνουμε πολλά από τη μαρξιστική αριστερά στην Ευρώπη τόσο ιστορικά όσο και σήμερα πάνω σε αυτό το ζήτημα. Το πρόβλημα είναι ότι στο Βέλγιο πρέπει να σχηματίσεις συνασπισμούς, και αυτό συχνά περιλαμβάνει τα παραδοσιακά κόμματα που εμποδίζουν την πολιτική που θέλεις να εφαρμόσεις.
Όσο για το εθνικό επίπεδο, νομίζω ότι αυτό θέτει ένα πραγματικό στρατηγικό ερώτημα: Πού βρίσκεται η μακροοικονομική ισχύς στα ευρωπαϊκά καπιταλιστικά έθνη-κράτη; Είμαι στο κοινοβούλιο οκτώ χρόνια τώρα και έχω δει πολλά πράγματα εκεί. Αλλά ένα πράγμα που δεν έχω βρει στο κοινοβούλιο είναι η εξουσία. Έχω ψάξει κάτω από τα τραπέζια, πίσω από τα αγάλματα, αλλά ακόμα δεν την έχω βρει! Δεν είναι καν στην κυβέρνηση ή στο υπουργικό συμβούλιο, που υπόκεινται στην επιρροή ισχυρών λόμπι και πολυεθνικών.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς να κατακτηθεί η εξουσία όταν αυτή δεν βρίσκεται στους λεγόμενους δημοκρατικούς θεσμούς. Ο Σύριζα είχε μια ζωντανή πρακτική εμπειρία σε αυτό: ήταν στην κυβέρνηση αλλά δεν είχε απαραίτητα εξουσία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκλεισε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και έπρεπε να αποδεχθούν τη λιτότητα, είτε ήθελαν είτε όχι.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
Πράγματι, το γεγονός ότι το PTB τα πηγαίνει καλύτερα από άλλα ευρωπαϊκά κόμματα της ριζοσπαστικής αριστεράς δεν είναι απλώς λόγος γιορτής, αλλά ένα πραγματικό στρατηγικό πρόβλημα. Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε μια εναλλακτική λύση στην Ευρώπη —ακόμη και όχι απαραίτητα και στα είκοσι επτά κράτη της ΕΕ, τουλάχιστον σε μια ολόκληρη σειρά χωρών— που θα μπορούσε να απωθήσει την κατεύθυνση στην οποία οδηγείται σήμερα η ΕΕ;
RAOUL HEDEBOUW
Αυτή είναι μια πραγματική στρατηγική συζήτηση στην οποία ακόμη είμαστε πίσω. Νομίζω ότι η συζήτηση μεταξύ ριζοσπαστικών-αριστερών δυνάμεων, με την πληθυντική έννοια του όρου, έχει καθυστερήσει πολύ. Εδώ και πολύ καιρό, είμαστε εσωστρεφείς, πιστεύοντας ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε τα δικά μας στο Βέλγιο, κ.ο.κ. Έτσι, πραγματικά μέσω της ανανέωσης του PTB έχουμε συνδεθεί με μια ολόκληρη σειρά κομμάτων, είτε είναι το Die Linke, το Podemos, είτε το France Insoumise και το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, κ.ο.κ.
Ξεκινάμε να μιλάμε μεταξύ μας από τότε που [από το 2019] έχουμε βουλευτή στην Ευρωπαϊκή Ενωμένη Αριστερά [ή GUE, την αριστερή ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες]. Αυτό προφανώς διευκολύνει τη συζήτηση μεταξύ των κοινοβουλευτικών ομάδων. Όμως οι συμμαχίες της Αριστεράς υστερούν έναντι της ενοποίησης του ευρωπαϊκού μονοπωλιακού καπιταλιστικού μπλοκ, που γίνεται ακριβώς μπροστά στα μάτια μας.
Είναι προς το συμφέρον μας λοιπόν να εντατικοποιήσουμε τις επαφές. Αλλά αυτό θέτει επίσης το στρατηγικό ζήτημα της ισορροπίας δυνάμεων που πρέπει να σπάσει την ευρωπαϊκή ιμπεριαλιστική αλυσίδα. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να παραδεχτώ ότι οι βαθμολογίες των δημοσκοπήσεων και ακόμη και οι ψήφοι που δίνονται για το PTB δεν είναι ένας αυτόματος δείκτης του επιπέδου αντικαπιταλιστικής συνείδησης της βελγικής εργατικής τάξης. Τα αποτελέσματα των εκλογών δεν λένε όλη την ιστορία και υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει.
Έχουμε χάσει πολλή ταξική συνείδηση από τη δεκαετία του 1970, όπως σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες — σε αντίθεση με τη Λατινική Αμερική, όπου βρίσκεται σε άνοδο τα τελευταία δέκα ή δεκαπέντε χρόνια. Στην Ευρώπη, κάναμε ένα βήμα προς τα πίσω: αφενός, λόγω των παλιών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων που ευθυγραμμίζονται με τον καπιταλισμό και απορροφούν πλήρως τον νεοφιλελεύθερο λόγο, και επίσης, προφανώς, με την αποδυνάμωση του κομμουνιστικού στρατοπέδου μετά την πτώση του Βερολίνου και όλα όσα ακολούθησαν.
Οπότε δεν θέλω να είμαι αφελής. Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει για να αυξηθεί η συνείδηση και η ταυτότητα της εργατικής τάξης. Είναι σημαντικός στόχος για τα επόμενα πέντε χρόνια —και έτσι επίσης και για το ζήτημα της συμμετοχής στην εξουσία— να βρεθούν άλλα κόμματα που θέλουν αυτή τη ρήξη. Αλλά πρέπει να πω ότι δεν αισθάνομαι ότι οι Πράσινοι και οι σοσιαλδημοκράτες θέτουν αυτό το ερώτημα, αφήνοντας κατά μέρος τη Δεξιά η οποία υπερασπίζεται ανοιχτά τους πλούσιους.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΡΟΝΤΕΡ
Για να πάρουμε ένα παράδειγμα από τη χώρα μου, ο Τζέρεμι Κόρμπιν αναδείχθηκε ξαφνικά στο προσκήνιο της βρετανικής πολιτικής, αλλά η Εργατική Αριστερά που πάλεψε να επιβάλει τις δικές της πολιτικές πολιτικές υπέστη μεγάλη οπισθοδρόμηση μπροστά στις δύο γραμμές επιθέσεων μέσω των μαζικών μέσων ενημέρωσης (αντισημιτισμός , σταλιν κ.λπ.) και των φιλελεύθερων που επέβαλλαν τη δική τους ατζέντα. Παρά την υπόσχεση λοιπόν, μετά την εκλογική ήττα του 2019, ακόμη και η κληρονομιά που έμεινε πίσω ήταν αρκετά περιορισμένη. Πώς αντιστέκεται το PTB σε αυτού του είδους τις επιθέσεις — και τι μπορείτε να κάνετε για να δημιουργήσετε μια βάση μαχητών που θα στέκονται πιο σταθερά στο δικό τους πολιτικό έδαφος;
RAOUL HEDEBOUW
Το μεγάλο πρόβλημα για τον Τζέρεμι Κόρμπιν ήταν ότι οι πιο βαριές επιθέσεις προέρχονταν από το ίδιο το κόμμα του. Άρα για εμάς η κομματική ενότητα είναι σημαντική.
Στεκόμαστε σε έναν μη δογματικό μαρξισμό: μπορούμε να πούμε ότι πολλά λάθη συνέβησαν στη Σοβιετική Ένωση και ότι θέλουμε να οικοδομήσουμε έναν σοσιαλισμό 2.0 που μαθαίνει από αυτή την πρώτη προσπάθεια. Ο καπιταλισμός χρειάστηκε πεντακόσια χρόνια για να επιβάλει την κυριαρχία του, ενώ ο σοσιαλισμός είναι πολύ νέος, επομένως είναι φυσιολογικό να γίνονται λάθη και από αυτό πρέπει να εξαχθούν συμπεράσματα.
Υπάρχει μια ισχυρή ενότητα στο PTB, ξεκινώντας από την ηγεσία του. Ωστόσο, ενώ οι ηγέτες και οι εκπρόσωποι είναι σημαντικοί – και σίγουρα τα μέσα ενημέρωσης του 21ου αιώνα έχουν εντείνει την εξατομίκευση της πολιτικής συζήτησης – δεν είμαστε τίποτα χωρίς τη συλλογικότητα πίσω μας. Δεν είναι οι μεγάλοι άνδρες που γράφουν ιστορία, αλλά η ταξική πάλη.
Αν δεν υπάρχουν οι μεγάλοι αγώνες ενάντια στις εκπαιδευτικές μεταρυθμίσεις στο Βέλγιο τη δεκαετία του 1990, όπου έμαθα πώς να χρησιμοποιώ ένα μεγάφωνο, δεν θα ήμουν εδώ που είμαι σήμερα. Η ταξική πάλη δημιουργεί ηγέτες και μετά το κόμμα: κι εμείς επίσης είμαστε το προϊόν μιας ιστορικής διαδικασίας και ως ηγέτης πρέπει να απορρίψεις την ιδέα ότι ατομικά είσαι σπουδαίος. Το κόμμα πρέπει να είναι εκεί, να συσπειρώνεται γύρω από τους ηγέτες του, ώστε να μπορούν αυτοί να εκφραστούν πλήρως. Αυτό μπορεί να γίνει και με μένα. Αλλά είναι σημαντικό να υπάρχει αυτή η ταπεινοφροσύνη.
