Μια τραγωδία, όπως αυτή των τελευταίων ημερών στην Αττική, με τα δεκάδες ανθρώπινα θύματα, η οποία χαρακτηρίστηκε ως η δεύτερη χειρότερη του 21ου αιώνα παγκοσμίως, αφήνει πίσω της λύπη, οργή, θρήνο και έντονο προβληματισμό ως προς τα αίτια και την αντιμετώπισή της.
Οσο χρήσιμο και εάν είναι, όμως, να ερευνήσουμε τις όποιες ευθύνες για την αντίδραση του κρατικού μηχανισμού ή για τις επιπτώσεις που είχαν οι πολιτικές λιτότητας στα μέσα πυρόσβεσης και στο προσωπικό, ταυτόχρονα μπορεί να γίνεται και λίγο αποπροσανατολιστικό, γιατί μένουμε στο δέντρο και χάνουμε το δάσος.
Και ποιο είναι αυτό; Μα φυσικά η κλιματική αλλαγή. Οι φονικές πυρκαγιές σε Ελλάδα, ΗΠΑ και Σουηδία φέτος και στην Πορτογαλία πέρσι, οι καταρρακτώδεις βροχές στο Λάος φέτος και σε Μπαγκλαντές και Μάνδρα πέρσι, αλλά και οι καύσωνες σε Ιαπωνία, Αλγερία, Ομάν και Καναδά, δείχνουν ότι η έννοια των «φυσικών καταστροφών» είναι πλέον ξεπερασμένη. Οι δασικές πυρκαγιές στη Σιβηρία στις αρχές του μήνα έστελναν καπνό κατά μήκος του Αρκτικού κύκλου μέχρι τη Νέα Αγγλία, 6.500 χιλιόμετρα μακριά.
Για τέταρτη συνεχή χρονιά οι θερμοκρασίες παγκοσμίως σημειώνουν αύξηση-ρεκόρ και, βέβαια, ο θερμός καιρός έχει παίξει τον δικό του ρόλο στην ξηρότητα των δασών, με αποτέλεσμα σε όλη την Ευρώπη οι αριθμοί των πυρκαγιών να είναι 43% μεγαλύτεροι του φυσιολογικού. Η Ιαπωνία τη Δευτέρα έσπασε το ρεκόρ στα καταγεγραμμένα χρονικά, με 41,1 βαθμούς Κελσίου.
Στα τέλη Ιουνίου, η Αλγερία έφτασε για πρώτη φορά στην Ιστορία της τους 51,1 βαθμούς, ενώ στον Καναδά η θερμοκρασία «χτύπησε» τους 37,7 βαθμούς, καταγράφοντας νέο υψηλό. Με ένα νέο φαινόμενο «Ελ Νίνιο» καθ’ οδόν, οι επιστήμονες προβλέπουν ότι το 2019 θα είναι ακόμα θερμότερο.
Η αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών, η οποία καταγράφεται σε όλες τις ηπείρους, αυξάνει επίσης τα ποσοστά εξάτμισης, γεμίζοντας την ατμόσφαιρα με περισσότερους υδρατμούς και κάνοντας τις ακραίες βροχοπτώσεις πιο συχνές.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι μέρος των μεσογειακών χωρών τις επόμενες δεκαετίες, με την ξήρανση των δασών και την επέκταση του αστικού ιστού μέσα σε παραμελημένα δάση, θα ερημοποιείται, μια αλλαγή που είναι και σήμερα ορατή. Ανεξαρτήτως της αιτίας –εμπρησμός, κεραυνοί, αυτοανάφλεξη ή ανθρώπινη αμέλεια– οι δασικές πυρκαγιές θα είναι περισσότερες, καθώς η ξηρότητα των δασών αυξάνεται και τα κύματα καύσωνα γίνονται πιο συχνά. Ακραία ισχυροί άνεμοι, όπως αυτοί φέτος στον Ν. Βουτζά και στο Μάτι ή όπως πέρσι στην Πορτογαλία και στην Ισπανία, μπορούν να επιδεινώσουν μιαν ήδη άσχημη κατάσταση.
Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλα αυτά σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα: άρνηση -στο όνομα του επιχειρηματικού κέρδους- να μειώσουμε τα αέρια του θερμοκηπίου, αυθαίρετη δόμηση και επέκταση του αστικού ιστού, αποψίλωση των τροπικών δασών κ.λπ..
Τα επόμενα χρόνια, όπως έδειξαν οι τυφώνες Κατρίνα και Ιρμα, με πολλά ανθρώπινα θύματα, θα απαιτηθούν τεράστια ποσά για την αντιμετώπιση των μεγα-καταστροφών. Η αλληλεγγύη που συνήθως αναδύεται μέσα από τέτοια δραματικά γεγονότα είναι προτιμότερο να αξιοποιηθεί εκ των προτέρων για τη διεκδίκηση άμεσων μέτρων και πολιτικών αποφάσεων που θα αφορούν την κλιματική αλλαγή. Μόνο ένα ενεργό και δυναμικό κίνημα περιβαλλοντικό και αντικαπιταλιστικό μπορεί να αποτρέψει νέες τραγωδίες που είναι ήδη ορατές στον ορίζοντα.
Τάσος Τσακίρογλου
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
