Έχω αναφερθεί πολλές φορές στην καταστροφική πολιτική που ακολούθησε τα τελευταία χρόνια για τους σιδηροδρόμους η κυβέρνηση της ΝΔ.
Ο ΟΣΕ ξεχαρβαλώθηκε στην κυριολεξία, χωρίς προσωπικό, χωρίς ιεραρχική δομή, χωρίς συστήματα, χωρίς συντήρηση, με αποτέλεσμα το καταστροφικό δυστύχημα στα Τέμπη.
Η Hellenic Train (πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ) αφέθηκε χωρίς κανέναν κρατικό έλεγχο, με μια σύμβαση από την οποία αφαιρέθηκαν οι υποχρεώσεις της, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κυκλοφορήσει στο δίκτυο αξιόπιστο τροχαίο υλικό -συνεχώς έχουμε ακινητοποιήσεις αμαξοστοιχιών, ακόμη και στον κύριο άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη)- και να μη γνωρίζει ούτε τον αριθμό των ατόμων που ταξιδεύουν στα τρένα της.
Η ΕΡΓΟΣΕ τέλος, τα τελευταία χρόνια κάνει καθημερινώς «πλύση εγκεφάλου» στον Τύπο για δήθεν τεράστιες μελλοντικές επενδύσεις, ενώ στην πραγματικότητα έχει «παγώσει» κάθε έργο και έχει αποδειχθεί ανίκανη να ολοκληρώσει οποιαδήποτε από τις τρέχουσες εργολαβίες.
Αυτό που θέλω να τονίσω σήμερα, είναι η πλήρης έλλειψη συντονισμού αναφορικά με το συνολικό σιδηροδρομικό σύστημα. Εδώ πλέον τα πράγματα αποδεικνύονται τραγικά, με την πλήρη ευθύνη να ανήκει στο (τι ειρωνεία!) επιτελικό κράτος του Μαξίμου.
Για να καταλάβετε τι εννοώ, παραθέτω τα παρακάτω γεγονότα:
1o γεγονός: Τον προηγούμενο Μάρτιο, ο πρωθυπουργός, στη συνέντευξή του στον κ. Θεοδωράκη, δήλωσε όσο πιο καθαρά γίνεται ότι η σιδηροδρομική Εγνατία εγκαταλείπεται, διότι «δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση να φτιάξουμε μια σιδηροδρομική Εγνατία προς τα δυτικά, παράλληλα με την οδική Εγνατία. Το έργο είναι σήμερα στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας».
Έτσι, όλοι θεώρησαν ότι είναι προφανώς άνευ περιεχομένου η όποια συζήτηση, ακόμη και για τη χρηματοδότηση της εθνικής συμμετοχής με αρκετά εκατομμύρια ευρώ για την επικαιροποίηση των σχετικών μελετών, θέμα που μάλιστα απασχόλησε αρκετά τις τοπικές κοινωνίες. Δυστυχώς, κανένας δεν ανέφερε ότι η σιδηροδρομική Εγνατία προς τα δυτικά μπορεί κάλλιστα να συνδεθεί με την αναβάθμιση της σιδηροδρομικής οδού Θεσσαλονίκης – Φλώρινας – Β. Μακεδονίας/ Αλβανίας που αποτελεί και αναπόσπαστο τμήμα του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών.
Όμως, την Πέμπτη 4 Μαΐου 2023 ανακοινώθηκε από την ΕΡΓΟΣΕ ένα νέος διαγωνισμός, για έργο αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ, που αφορά τη σιδηροδρομική σύνδεση Καλαμπάκα – Ιωάννινα – Ηγουμενίτσα. Σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματα, οι υπηρεσίες της ΕΡΓΟΣΕ θα βασίσουν το νέο έργο στην επικαιροποιημένη μελέτη του ΟΣΕ, η οποία έχει κοστίσει 15 εκ. ευρώ και χρηματοδοτείται από το Connecting Europe Facilities που έχει δώσει την σχετική του έγκριση από τα τέλη του 2021.
Το ερώτημα είναι φυσικά: Υπάρχει κάποιος στοιχειώδης συντονισμός ή απλώς πάλι η κυβέρνηση μοιράζει λεφτά για έργα στα οποία ούτε πιστεύει, ούτε θα γίνουν;
2o γεγονός: Πληροφορηθήκαμε το 2023 ότι έχει αποφασιστεί η παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, λόγω μη εφαρμογής ορισμένων διατάξεων της Οδηγίας 2012/34/ΕΕ για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου. Έχει σταλεί από τις 2 Δεκεμβρίου 2020 Προειδοποιητική Επιστολή στην Ελληνική Κυβέρνηση και Αιτιολογημένη Γνώμη στις 2 Δεκεμβρίου 2021, επειδή η Ελληνική Δημοκρατία δεν έχει συνάψει και δημοσιεύσει τη συμβατική συμφωνία μεταξύ των ελληνικών αρχών και του διαχειριστή σιδηροδρομικής υποδομής (ΟΣΕ).
Η σύναψη και η δημοσίευση των συμφωνιών αυτών είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διαφάνεια, όσον αφορά στα έργα και την χρήση κοινοτικών κονδυλίων.
Το ερώτημα είναι εκ νέου: Υπάρχει κάποιος στην κυβέρνηση που να γνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι απλώς ένα Ταμείο για να λαμβάνουμε κονδύλια, αλλά έχει και υποχρεώσεις διαφάνειας;
3ο γεγονός: Τον Ιανουάριο 2023, με το άρθρο 3 του πρόσφατου νόμου 5014/2023 συστήνεται αυτοτελής δημόσια υπηρεσία διερεύνησης ατυχημάτων και ασφάλειας μεταφορών, εποπτευόμενη από τον Υπουργό Υποδομών & Μεταφορών, με την επωνυμία «Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών». Ο Οργανισμός αυτός είναι αρμόδιος για τη διερεύνηση των σιδηροδρομικών ατυχημάτων και την επίτευξη και διατήρηση της ασφάλειας στις μεταφορές. Ο Οργανισμός είναι λειτουργικά και οργανωτικά ανεξάρτητος, ώστε να μην επηρεάζεται η αντικειμενικότητά του.
Όμως, αντ’ αυτού, αμέσως μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα, όλα ξεχνιούνται και η κυβέρνηση ορίζει μια δική της Επιτροπή για τη διερεύνηση των συνθηκών του δυστυχήματος και μάλιστα διατάζει την (ανεξάρτητη) Δικαιοσύνη να λάβει υπόψη της το πόρισμα της Επιτροπής αυτής.
Και πάλι το ερώτημα είναι: Θεωρούν στην κυβέρνηση ότι όλα είναι «στο χέρι τους»; Όλα μπορούν να τα κάνουν; Δεν υπάρχουν Νόμοι; Δεν υπάρχει Σύνταγμα; Έχουμε μοναρχία και δεν το γνωρίζουμε;
4o γεγονός: Όλες οι ενέργειες της κυβέρνησης μετά το τραγικό δυστύχημα, αναφορικά με την ολοκλήρωση των εργολαβιών για τη σηματοδότηση και το ETCS.
Όλοι συμφωνούν ότι φυσικά και είναι καλοδεχούμενες όλες οι ενέργειες για την επιτάχυνση των έργων. Η καθυστέρηση των έργων αυτών μετά το 2019, θα πρέπει πραγματικά να ισοσκελιστεί από ενέργειες για την επιτάχυνσή τους.
Όμως, αντ’ αυτών, πληροφορούμαστε ότι:
* Η ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός προχώρησε λίγες ημέρες μετά το τραγικό συμβάν, σε απευθείας διαπραγματεύσεις/συζητήσεις με τη γαλλική Alstom και τη γαλλική κυβέρνηση για το «ξεμπλοκάρισμά» της.
* Μετά τη (γαλλική) Alstom, είχαμε και πολιτική παρέμβαση της Ελλάδας στην (ιαπωνική) Hitachi. Πληροφορούμαστε ότι η ελληνική κυβέρνηση διεξάγει απευθείας διαπραγματεύσεις με την Hitachi για τη λειτουργία συστημάτων ETCS στους συρμούς. Μάλιστα για το θέμα αυτό έχει ενημερωθεί και η ιαπωνική πρεσβεία. Λεπτομέρεια σημαντική: Πληροφορούμαστε ότι η Hitachi θα εγκαταστήσει σύστημα ETCS level 2, ενώ όλες οι συμβάσεις της ΕΡΓΟΣΕ για όλο το δίκτυο, αφορούν ETCS level 1.
* Ανακοινώθηκε επίσης ότι θα υπογραφεί Μνημόνιο Συνεργασίας με τη γαλλική κυβέρνηση και τους Γαλλικούς Σιδηρόδρομους για θέματα εκπαίδευσης του προσωπικού, αλλά και οργάνωσης των δημόσιων σιδηροδρομικών οργανισμών, αφαιρώντας ουσιαστικά τον ρόλο αυτό από τον ΟΣΕ.
* Τέλος, ανακοινώθηκε ότι ο κ. Μητσοτάκης θα έχει απευθείας διαπραγματεύσεις με την Ιταλίδα ομόλογό του για τις υποχρεώσεις της Hellenic Train για την αναβάθμιση του δικτύου, των σταθμών των αποθηκών κ.λπ.
Το ερώτημα πάλι είναι: Τι είδους Διοίκηση έχουμε; Υπάρχουν θεσμοί, υπάρχουν υπογεγραμμένες συμβάσεις, υπάρχει στοιχειώδης προγραμματισμός; Δεν είναι δυνατόν όλα να εκπορεύονται από το Μέγαρο Μαξίμου. Το θέμα θυμίζει κάποιους «ατζαμήδες» που επειδή δεν μπορούν να ολοκληρώσουν μια δουλειά που έχουν αναλάβει, ανοίγουν νέες δουλειές, με απροσδιόριστο κόστος, χωρίς φυσικά να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν.
Υπάρχουν και άλλα πολλά παραδείγματα που δείχνουν ότι πραγματικά ο έλεγχος έχει χαθεί, στο όνομα μιας παντοδύναμης εξουσίας που δεν ελέγχεται από κανέναν. Όμως, όποιος έχει ασχοληθεί στοιχειωδώς με θέματα Δημόσιας Διοίκησης, γνωρίζει καλά ότι αυτή η μορφή διοίκησης δεν έχει θέση σε μια σύγχρονη Δημοκρατία. Σύντομα φοβόμαστε ότι θα δούμε το «μπάχαλο» μπροστά μας, με πολλές διαστάσεις, για τις οποίες σήμερα κανείς δεν μιλάει.
Η Πέτη Πέρκα είναι βουλεύτρια Φλώρινας και αν. τομεάρχισσα Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ
