ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ ΠΛΟΙΩΝ: Κυβερνητική κοροϊδία με θύματα ταξιδιώτες, δημόσιο, περιβάλλον
Τις συνεχείς αυξήσεις εισιτηρίων πλοίων τα τελευταία χρόνια διέκοψε με μια τροπολογία του το αρμόδιο υπουργείο Ναυτιλίας με βάση την οποία προπαγανδίζει ότι πρόκειται για φιλολαϊκή παρέμβαση υπέρ των επιβατών και της νησιωτικότητας. Με την τροπολογία του κ. B. Κικίλια μειώνονται κατά 50% τα λιμενικά τέλη. Ως μέτρο, μάλιστα, το είχε, σχεδόν, εξαγγείλει ο ίδιος ο πρωθυπουργός στο κυριακάτικο άρθρο του.
Όπως μας ενημερώνει ρεπορτάζ στην ΕφΣυν, της συναδέλφισσας Χρ. Παπασταθοπούλου, ο ίδιος ο υπουργός στο «ΣΚΑΙ» υποστήριξε ότι αυτό είναι ένας τρόπος να προστατευθούν οι πολίτες από τις αυξήσεις που θα γίνονταν από 1η Μαΐου. Αυτό ήθελε να προλάβει η τροπολογία. Στην επίσκεψή του τη Μεγάλη Τετάρτη στο λιμάνι του Πειραιά ο υπουργός ήταν αισιόδοξος. «Δεν αναμένουμε αυξήσεις στις τιμές από 1η Μαΐου». Ενώ «στα ταχύπλοα οι τιμές θα είναι καλύτερες». Όσο για τη μείωση κατά 50% των λιμενικών τελών διαβεβαίωσε «θα περάσουν στις τιμές των εισιτηρίων». «Συνυπολογίζεται και η μείωση των τιμών του πετρελαίου κατά 8%», πρόσθεσε.
Εκτός από το περιορισμένο μέγεθος της –πιθανής– μείωσης τώρα ο υπουργός κάνει την προσευχή του και περιμένει να δει αν ανταποκριθούν οι ακτοπλόοι. «Η αγορά είναι ελεύθερη και ρυθμίζεται. Νομίζω, όμως, ότι είναι ένα σημαντικό κίνητρο ανάσχεσης». Θυμίζει έτσι έναν προκάτοχό του που σε μια ανάλογη στιγμή, όπου επέκειντο αυξήσεις, στις 31/3/2022 (ρεπορτάζ Καθημερινής) μέσω «πηγών» έλεγε: «η κυβέρνηση σεβόμενη την αυτονομία της ακτοπλοϊκής βιομηχανίας έθεσε το ζήτημα με ξεκάθαρο τρόπο και απαιτούσε, με προσοχή, τις τοποθετήσεις των επιχειρήσεων για τα κόστη με τα οποία επιβαρύνονται». Ο πολύς σεβασμός στην αυτονομία βεβαίως έφερε τις συνεχείς αυξήσεις που όλες/οι γνωρίζουμε.
Τροπολογία πολλών – βλαπτικών – στοχεύσεων
Ας δούμε, όμως, τι εννοεί και τι υπονοεί η τροπολογία. Καταρχάς, όπως λέει σε ανακοίνωσή της η ΠΕΝΕΝ (Πανελλήνια Ένωση Ναυτών Εμπορικών Ναυτικού) την περίοδο αυτή «έχουν γκρεμιστεί οι τιμές πετρελαίου όλων των τύπων και αυτό αντανακλά σε τεράστια μείωση του κόστους λειτουργίας». Θέτει επίσης το ζήτημα της «αφαίρεσης πόρων από τα λιμενικά ταμεία που είναι αναγκαίοι για στοιχειώδη έργα». Εν τω μεταξύ, συνεχίζει η ΠΕΝΕΝ, έχουμε «ανοδική πορεία της επιβατικής κίνησης μαζί και των οχημάτων». Και στη συνέχεια αναφέρει μόνο τις πρόσφατες αυξήσεις (1 – 30 Μαρτίου 2025) σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Είναι από 15% έως 1,05%.
Για το περιεχόμενο της τροπολογίας και τις συνέπειές της, αρκετά διαφωτιστική είναι η σχετική ανακοίνωση της Νέας Αριστεράς (Δίκτυο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής). Ως προς τη μείωση κατά επιβάτη σημειώνει ότι θα είναι αμελητέα. Και αυτό, βέβαια, αν ευαρεστηθούν οι πλοιοκτήτες να ακούσουν την έκκληση Κικίλια, διότι δεν προβλέπεται καμία υποχρεωτικότητα να περάσει η μείωση στα εισιτήρια. Η υφιστάμενη χρέωση, δε, για λιμενικά τέλη είναι 0,65 ευρώ ανά επιβάτη και το 50% είναι μόνο 0,33 ευρώ.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι το μέτρο έχει δύο δράσεις που συμφέρουν και οι δύο τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Η μείωση των τελών, αφενός, αφορά τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, άρα αυτές ευνοεί το μέτρο, ενώ η προβλεπόμενη μείωση άλλων λιμενικών χρεώσεων, αφετέρου, ευνοεί επίσης ιδιώτες και συγκεκριμένα τους διαχειριστές λιμένων. Επομένως, «η εξαγγελία για στήριξη επιβατών είναι προκάλυμμα για νέες ελαφρύνσεις προς ήδη κερδοφόρες επιχειρήσεις», σημειώνεται στην ανακοίνωση.
Αυτό γίνεται σαφές από διάταξη που ανοίγει τη δυνατότητα χρηματοδότησης έργων υποδομής σε ιδιωτικοποιημένα λιμάνια από πόρους του Πράσινου Ταμείου. Η τροπολογία επεκτείνει τη λίστα των επιλέξιμων χρηματοδοτούμενων δράσεων όπως έργα απόσυρσης πλοίων, που αποτελεί συμβατική υποχρέωση των φορέων διαχείρισης, ιδίως στις περιπτώσεις ιδιωτικοποίησης (Cosco και ΟΛΘ). Aλλά οι πόροι για το Πράσινο Ταμείο είναι για περιβαλλοντική πολιτική και όχι για χρηματοδότηση δραστηριοτήτων των κερδοφόρων μάλιστα, ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Να σημειώσουμε ότι δεν υπάρχει καμιά έκθεση από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, διότι το υπουργείο δεν του έστειλε σχετικά στοιχεία. Ποια θα είναι η απώλεια εσόδων και πώς αυτά θα καλυφθούν; Άγνωστο. Επίσης η τροπολογία «υποκρύπτει χρηματοδότηση υποδομών ιδιωτικής εκμετάλλευσης», σημειώνει η Ν. Αριστερά.
Τι μπορούσε να γίνει; Αντί να θεσπιστεί ένας μηχανισμός ελέγχου των ναύλων ή να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των νησιωτών σε φθηνές μετακινήσεις (μεταφορικό ισοδύναμο), η ρύθμιση παρέχει επιπλέον ενίσχυση στους κυρίαρχους παρόχους του κλάδου, χωρίς διαφάνεια, χωρίς προϋποθέσεις και χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα. «Αντί για ουσιαστική ενίσχυση της νησιωτικότητας, η κυβέρνηση επιλέγει την αδιαφανή διανομή δημόσιων πόρων σε οικονομικά ισχυρούς φορείς, χωρίς κοινωνικά και περιβαλλοντικά ανταλλάγματα σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος, των επιβατών και των νησιωτών».
Μεταφορικό ισοδύναμο
Με την παραπλανητική, δήθεν φιλικής προς τη νησιωτικότητα τροπολογία δένει και η πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ για το μεταφορικό ισοδύναμο: καθυστερήσεις και υπονόμευση. Πρόκειται για έναν νόμο του 2018 της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ – Οικολόγων που επιχειρούσε την ενίσχυση νησιωτών επιβατών και επιχειρήσεων ούτως ώστε να έρχονται τα έξοδα μεταφοράς και μετακίνησης σε ισορροπία με τις αντίστοιχες μετακινήσεις στην ξηρά. Η ΝΔ δεν τον ψήφισε τότε επί της αρχής, ψήφισε μόνο ορισμένα άρθρα, διότι ήταν προφανώς εκτός της λογικής της όπως βλέπουμε και απ’ την τοποθέτηση των υπουργών της. Ο κ. Στυλιανίδης αναζητούσε τρόπο κατάργησής του και αντικατάστασή του από μία μορφή επιδόματος…
Η επιλογή της απαξίωσης του Μεταφορικού Ισοδύναμου προκύπτει από τα στοιχεία. Σε ερώτησή τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επισημαίνουν τις τεράστιες καθυστερήσεις στην πληρωμή. Συγκεκριμένα σημειώνουν «για ολόκληρο το 2024 δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία πληρωμή… σημαίνει ότι οι νησιώτες και νησιώτικες επιχειρήσεις αποκλειστικά μόνοι τους το κόστος».
Στην ίδια ερώτηση τίθεται ζήτημα και της τύχης του Μεταφορικού Ισοδύναμου ως θεσμού. «Πρόσφατα ο υφυπουργός ανακοίνωσε ότι εντός του 2025 θα είναι έτοιμη να λειτουργήσει η κάρτα του νησιώτη στην οποία θα ενσωματωθεί το Μεταφορικό Ισοδύναμο. Σύμφωνα με πληροφορίες, για την απόκτησή της θα ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια. Και ερωτάται ο υφυπουργός αν ισχύσει αυτό που θα θέσει μεγάλη μερίδα νησιωτών σε άμεσο κίνδυνο αποκλεισμού από καθολικά προνόμια».
Στο θέμα του Μεταφορικού Ισοδύναμου παρενέβησαν με ερώτησή τους και οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς. «Για ποιο λόγο απαξιώνεται ο θεσμός του Μεταφορικού Ισοδύναμου;», ερωτούν. «Η κυβέρνηση αποδεικνύει ότι αντιμετωπίζει τους νησιώτες σαν κατοίκους δεύτερης κατηγορίας». Το ίδιο θέμα έφερε στη βουλή και ο βουλευτής της ΝεΑρ Ροδόπης Οζγκιούρ Φερχάτ.
Η απάντηση του αρμόδιου υπουργού υπεκφεύγει. Θέτει, βέβαια, ένα πραγματικό πρόβλημα ως δικαιολογία που είναι η καταστρατήγηση του νόμου από μη δικαιούμενες επιχειρήσεις, όμως αυτό θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί υπηρεσιακά και όχι σε βάρος των δικαιούχων. Το υπουργείο, πάντως, παραδέχεται ότι «Σχετικά με τη δράση του Μεταφορικού Ισοδύναμου στο σκέλος των επιβατών, σημειώνεται ότι έχει καταβληθεί αποζημίωση. Στο σύνολο των δικαιούχων για ταξίδια που πραγματοποίησαν μέχρι και 31-12-2023». Μ’ άλλα λόγια, για έναν ολόκληρο χρόνο και τέσσερις μήνες είναι τα οφειλόμενα.
Επομένως, τι αξία μπορεί να έχει η διαβεβαίωση ότι «Σε κάθε περίπτωση η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής μεριμνά έγκαιρα για όλες τις ενέργειες επεξεργασίας και καταχώρησης των στοιχείων που αφορούν στη δράση του Μεταφορικού Ισοδύναμου και βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα για την καταβολή της αποζημίωσης στους δικαιούχους του»;
