Όταν βρίσκεσαι σε σταυροδρόμι και πρέπει να διαλέξεις δρόμους, βοηθάει να ξέρεις από που έρχεσαι. Το λιμάνι της Πάτρας βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Αναζητά προσανατολισμό για την ανάσχεση της φθίνουσας πορείας του.
Το λιμάνι αποτέλεσε τη δυτική πύλη της χώρας προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Το τέλος του 18ου αιώνα το βρίσκει αρκετά ανεπτυγμένο εμπορικά, με σημαντικές εξαγωγές, μεταξύ των οποίων και μεταξιού, προς τη Βενετία. Παράλληλα, αναπτύσσει και τον επιβατικό του χαρακτήρα με τα λιμάνια της Αδριατικής και της ελληνικής ενδοχώρας. Στο πρώτο τέταρτο του 19ου αιώνα γνωρίζει ταχεία ανάπτυξη με εξαγωγικό κυρίως προσανατολισμό, με σχέση εξαγωγών – εισαγωγών 6:1, με κύρια δραστηριότητα την εξαγωγή σταφίδας.
Σταδιακά επέρχεται εξισορρόπηση της σχέσης εξαγωγών – εισαγωγών. Οι εξαγωγές προσδίδουν οικονομικό σφρίγος και κινητοποιούν την εισαγωγική τάση. Το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα αναπτύσσεται ταχέως η τοπική βιομηχανία χάρη και στην κατασκευή λιμενικών έργων και σιδηροδρομικού δικτύου.
Αποτέλεσμα της ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής της πόλης είναι η προσέλευση επιχειρηματιών από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Δημιουργούνται παροικίες Ιταλών, Άγγλων, Γερμανών. Συγκροτείται ένα κοσμοπολίτικο κοινωνικό πλέγμα ανάλογο με άλλα λιμάνια της ανατολικής μεσογείου, Αλεξάνδρεια, Βηρυτός, Σμύρνη.
Τέλη του 19ου αιώνα, αρχές του 20ου, το λιμάνι να χάνει μέρος της κύριας εξαγωγικής δραστηριότητας της σταφίδας. Η μείωση συνεχίζεται και μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οδηγώντας στη σταφιδική κρίση. Η περίοδος συμπίπτει με το ρεύμα μετανάστευσης προς την Αμερική. Όσοι κατάφερναν, συνήθως θύματα σκληρής εκμετάλλευσης από τα πρακτορεία, να εξασφαλίσουν εισιτήριο, ταξίδευαν κάτω από άθλιες συνθήκες και πολλοί έχαναν τη ζωή τους από τις κακουχίες κατά τη διάρκεια του πολυήμερου ταξιδιού.
Ο επιβατικός χαρακτήρας του λιμανιού ενισχύεται και τη δεκαετία του 1930. Η Πάτρα διαθέτει υδατοδρόμιο ως κεντρικό κόμβο ενός ευρύτερου δικτύου, που περιελάμβανε το Μπρίντιζι, την Πάτρα, τον Πειραιά και την Κωνσταντινούπολη. Η ακμή του λιμανιού συνεχίστηκε μέχρι το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα.
Οι πρώτες ενδείξεις φθίνουσας πορείας εμφανίζονται τη δεκαετία του 1980 με την αποβιομηχάνιση και εντείνονται στις αρχές του 21ου αιώνα, με την αποκοπή της Πάτρας από τα σύγχρονα συγκοινωνιακά δίκτυα. Η χρονίζουσα ανακατασκευή του οδικού άξονα Κορίνθου – Πατρών και οι δυσλειτουργίες στις μεταφορές που αναπόφευκτα επέφερε, επέτειναν τη συρρίκνωση του λιμανιού.
Την περίοδο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ έγινε μια συντονισμένη προσπάθεια αντιστροφής της φθίνουσας πορείας, προκειμένου να οδηγηθεί σε μια νέα εποχή ισχυρής ανάπτυξης. Αποδόθηκαν στην πόλη 270 στρέμματα χερσαίας ζώνης λιμένα, επιλύοντας ένα μείζον πρόβλημα που για δεκαετίες δοκίμαζε τις σχέσεις πολιτείας–πόλης–λιμένα. Διασφαλίστηκε, μετά από σκληρή διαπραγμάτευση με τους δανειστές, ο δημόσιος χαρακτήρας του λιμανιού.
Συντάχθηκε νέος στρατηγικός σχεδιασμός με τις αναγκαίες υποδομές και νέες δραστηριότητες, αξιοποιώντας την πολυτροπικότητα των μεταφορικών δικτύων και τις αναδυόμενες αγορές. Ολοκληρώθηκε, τάχιστα, παρά τις δυσμενείς συνθήκες του μνημονιακού περιβάλλοντος, η νέα Εθνική Οδός Κορίνθου – Πατρών και η σύνδεσή της με το λιμάνι, αποδίδοντας άμεσα οφέλη.
Συντελέστηκε εντυπωσιακή πρόοδος στα, λιμνάζοντα για χρόνια, έργα της Νέας Σιδηροδρομικής Γραμμής Υψηλών Ταχυτήτων στο τμήμα Κόρινθος – Πάτρα. Χωροθετήθηκε η μονάδα μικρής κλίμακας υγροποιημένου φυσικού αερίου (Υ.Φ.Α). Συντάχθηκαν και εγκρίθηκαν οι μελέτες κατασκευής της, ώστε να παρέχει, πρώτο μεταξύ των λιμένων κατά μήκος των ανατολικών ακτών της Αδριατικής, τη φιλικότερη και οικονομικότερη μορφή ενέργειας. Αδειοδοτήθηκε η εγκατάσταση υδατοδρομίου και δημοπρατήθηκε η ανάδειξη αναδόχου για τη λειτουργία του.
Το πλέγμα των ως άνω, μαζί με την κατασκευή του εμπορικού τμήματος και τη δημιουργία εμπορευματικού κέντρου, ολοκληρώνουν ένα στρατηγικό σχεδιασμό, που εφ’ όσον δεν διαταραχθεί σοβαρά στις κεντρικές επιλογές του, μπορεί να οδηγήσει το λιμάνι σε ισχυρή ανάπτυξη.
Η παρούσα κυβέρνηση, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, έχει εγκαταλείψει τις κρίσιμες υποδομές και τα έργα που προαναφέρθηκαν και η όλη της δραστηριότητα φαίνεται να περιορίζεται στην προώθηση των διαδικασιών ιδιωτικοποίησης του λιμανιού και την παράδοσή του σε πολυεθνικά συμφέροντα.
Θέλω να ελπίζω ότι οι αγώνες των ενεργών πολιτών, των κοινωνικών, αυτοδιοικητικών και πολιτικών δυνάμεων της πόλης θα ανατρέψουν τους καταστροφικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης και θα επιβάλουν λύσεις συμβατές με τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Πηγή: Η Εποχή
