Macro

Πάνος Σκουρλέτης: Η κρίση έδειξε πως η ενεργειακή αγορά δεν αυτορυθμίζεται αλλά οδηγεί στη κερδοσκοπία, πρέπει να αλλάξει το μοντέλο

📍 Σημεία της ομιλίας μου, ως Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, στη συζήτηση του σχεδίου νόμου: «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την τροποποίηση της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ και άλλες περιβαλλοντικές διατάξεις».

📎 Κύριε υπουργέ, θαυμάζω την ευρηματικότητα της κυβέρνησής σας, την ευρηματικότητά της στο να κατασκευάζει παραμύθια και ιστορίες για να διασκεδάσει την οδυνηρή πραγματικότητα, έτσι όπως εξελίσσεται στον τομέα της ενεργειακής κρίσης. Έχετε, εδώ και ενάμιση χρόνο, κατασκευάσει διάφορα παραμύθια για να πείσετε τον κόσμο ότι η κατάσταση δεν είναι έτσι όπως νομίζει, αλλά βιώνει ακριβώς τα αποτελέσματα της ατελέσφορης πολιτικής σας. Σας είχαμε προειδοποιήσει, πάνω από ενάμιση χρόνο πριν, ότι έρχεται ενεργειακή ακρίβεια. Είχαμε προτείνει συγκεκριμένα μέτρα και η απάντηση σας, πριν εκείνη την προειδοποίηση, το πρώτο που βρήκατε να κάνετε όταν αναλάβατε την κυβέρνηση, ήταν μια γενναία αύξηση στους λογαριασμούς ρεύματος της ΔΕΗ. Και καταλάβαμε τελικά, ότι δεν ήταν η υποτιθέμενη χρεωκοπία της που το επέβαλλε, αλλά ότι ήταν το πράσινο φως στους ιδιώτες ανταγωνιστές για να αρχίσουν αργά, σταθερά, και επιταχυνόμενα από ένα σημείο και έπειτα, την αύξηση των τιμολογίων. Η κρίση κάλπαζε και εσείς λέγατε ότι δεν την βλέπετε. Μιλάγατε για ελάχιστες επιβαρύνσεις και ο πρωθυπουργός και εσείς προσωπικά, αλλά έλα ντε που ήρθαν έτσι τα πράγματα που ο κόσμος άρχισε να βλέπει τους λογαριασμούς του να εκτινάσσονται μήνα με το μήνα. Τότε κατασκευάσατε το εφεύρημα της ρήτρας αναπροσαρμογής, έτσι ώστε ο επιχειρηματίας να μένει ανέγγιχτος από τις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμών και να μετακυλύει το σύνολο των όποιων επιβαρύνσεων στον καταναλωτή και από πάνω να βρίσκει ευκαιρία να κερδοσκοπεί εις βάρος του.

Το βάλατε μάλιστα και διακριτά στους λογαριασμός και λέγατε τόσο το κόστος του ρεύματος, τόσο και η ρήτρα αναπροσαρμογής. Λες και τη ρήτρα αναπροσαρμογής δεν την πλήρωνε ο άλλος, λες και ήταν κάτι το οποίο θα το έπαιρνε πίσω, ότι ήταν ένα voucher κάποια στιγμή θα το εξαργύρωνε. Έγινε κατανοητό στον κόσμο οπότε συρθήκατε τελικά και είπατε θα την καταργήσουμε τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Το είπατε και σήμερα μάλιστα, «μετά την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής». Δηλαδή τι κάνατε; Καταργήθηκε αυτή η επιβάρυνση ή την ενσωματώσατε με τις τελευταίες ρυθμίσεις και πάλι στους λογαριασμούς; Το αποτέλεσμα ήταν ή δεν ήταν, μέχρι τέλη Ιουλίου και τον προηγούμενο χρόνο τον αντίστοιχο μήνα, να έχουμε περί τα 2,5 δισεκατομμύρια υπερκέρδη; Αυτά τα οποία δεν τα βλέπατε στην αρχή. Αυτά τα οποία ακόμη δεν τα έχετε προσδιορίσει, αυτά που ακόμα ούτε ένα ευρώ δεν έχετε εισπράξει και παίζετε με τις λέξεις. Σας ενοχλεί ο όρος υπερκέρδη και μιλάτε για υπερέσοδα, έτσι επιβάλλουν οι σύγχρονοι όροι του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας. Πρέπει να ωραιοποιούμε τα πράγματα, να μην τα λέμε όπως είναι για να μην τρομάζει ο κόσμος και ταυτόχρονα να βάζουμε και τα φιλικά μέσα μαζικής ενημέρωσης να ακολουθούν το ίδιο μοτίβο.

Όμως, εσείς με όλες τις παρεμβάσεις σας, όλο αυτό το διάστημα, έχετε δείξει ότι αποτύχατε. Αποτύχατε παταγωδώς. Το λένε τα στοιχεία. Η Eurostat πρώτα απ’ όλα. Η οποία λέει ότι η Ελλάδα είναι η ακριβότερη χώρα στην Ευρώπη για το πρώτο εξάμηνο του 2022 στο κόστος προμήθειας του ρεύματος, χωρίς να υπολογίζουμε τους φόρους και τις τυχόν επιδοτήσεις. Αμέσως μετά, όχι στην πρώτη θέση, είναι και οι μη οικιακοί καταναλωτές. Έρχεται η Αρχή Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών και λέει ότι το πρώτο ενιάμηνο του 2022, η δαπάνη των νοικοκυριών για το ρεύμα, κατατάσσει την Ελλάδα στην τρίτη χειρότερη θέση της Ευρώπης. Έρχεται η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το δεύτερο τρίμηνο του 2022, τρίτη υψηλότερη τιμή στην χονδρική η Ελλάδα, μετά την Μάλτα και την Ιταλία. Και έρχονται και γενικότεροι δείκτες που μιλάνε για την αγοραστική δύναμη, το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων πολιτών και μας κατατάσσουν τρίτους από το τέλος. Ξεπερνάμε τη Βουλγαρία, αν δεν κάνω λάθος. Αυτή είναι η εικόνα της σφύζουσας και ακμάζουσας οικονομίας.

Τι κάνετε λοιπόν; Μιλάτε για ανάκτηση -το είπατε και τώρα- για ανάκτηση κερδών και μιλάτε για «εικονικές τιμές». Δεν είναι ανάκτηση κερδών, αυτή η πολιτική που υλοποιείτε είναι η διασφάλιση της αισχροκέρδειας και η διατήρηση των τιμών σε μεγάλα ύψη. Όλος ο μηχανισμός, που έχετε στήσει, δεν παρεμβαίνει δομικά μέσα στην αγορά, έτσι ώστε να μειώσει την τιμή στη χονδρική και κατ’ επέκταση στη λιανική, αλλά φροντίζει με έναν παράλληλο τρόπο να κρατά τις τιμές ψηλά. Διότι αυτές οι τιμές που εσείς ονομάζετε εικονικές, είναι πραγματικές για τους παρόχους. Τα εισπράττουν. Απλώς ξέρετε τι κάνετε; Τα εισπράττουν με τρεις τρόπους. Ένα μέρος το πληρώνει ο καταναλωτής, είτε είναι οικιακός, είτε είναι επιχείρηση. Ένα άλλο το καλύπτετε από τα υπερέσοδα του ΦΠΑ και ένα από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Από χρήματα που έχετε εισπράξει μέσα από τα ΥΚΩ, τα οποία θα έπρεπε να είχαν μειωθεί. Γιατί την κάναμε τη διασύνδεση με την Κρήτη, η οποία λειτουργεί η μικρή και προχωράει η μεγάλη και οι υπόλοιπες διασυνδέσεις που έχουν γίνει στις Κυκλάδες; Έργα τα οποία τα είχατε κολλήσει και υπήρχε σωρεία μιζών όταν αναλάβαμε το Υπουργείο Ενέργειας και καταγγελίες τότε και είχαν κολλήσει αυτά τα έργα και ξεκολλήσανε και τρέξανε και δίνουν τη δυνατότητα να μειωθούν τα ΥΚΩ, γιατί λοιπόν δεν τα μειώνετε; Υπονομεύετε την Πράσινη Μετάβαση, γιατί χρησιμοποιείτε χρήματα τα οποία θα έπρεπε να επενδύονται στις ΑΠΕ και τα δίνετε για να συντηρήσετε τα υπερκέρδη, τα δίνετε στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας. Το αποτέλεσμα είναι τον Σεπτέμβριο, τον πρώτο μήνα μετά το νέο σύστημα τιμολόγησης, να έχουν ήδη υπάρξει 500 εκατομμύρια υπερκέρδη, τα οποία κάποια στιγμή θα φορολογηθούν. Μας είπατε φταίει ο πόλεμος. Μα ο πόλεμος έγινε τον Φλεβάρη. Πόλεμο αντιμετωπίζουν και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, δεν είναι πρωταθλητές, όμως, στην ακρίβεια, εσείς είστε. Εσείς, συνειδητά, έχετε φτιάξει αυτό τον μηχανισμό προστασίας των υπερκερδών. Εσείς, συνειδητά, δουλεύετε για μια δράκα παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και παρόχων. Είναι μια συνειδητή πολιτική αυτή που κάνετε.

Ενώ, λοιπόν, η εκτίναξη της τιμής του ρεύματος πριμοδότησε τον πληθωρισμό, εσείς έχετε βολευτεί και με αυτό. Πρώτα απ’ όλα γιατί σας φέρνει έσοδα μέσω του ΦΠΑ. Η εκτίμηση στον Προϋπολογισμό που έχετε καταθέσει είναι ότι τα έσοδα του ΦΠΑ θα είναι αυξημένα πάνω από 22%, όταν η εκτίμηση για την ανάπτυξη είναι κάτι παραπάνω από 5%. Γιατί τα έσοδα του ΦΠΑ πρέπει να είναι τόσο παραπάνω; Γιατί υπάρχει ακρίβεια και σας βολεύει αυτό. Διότι με αυτό τον τρόπο πριμοδοτείτε αυτούς τους λίγους, που αισχροκερδούν εις βάρος της μεγάλης πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας. Και κάτι ακόμη. Σας βολεύει και ο υψηλός πληθωρισμός. Ξέρετε γιατί; Διότι βελτιώνει την εικόνα του χρέους. Εικονικά. Δεν το μειώνει σε απόλυτα νούμερα.

Άλλωστε, έχετε δώσει πάνω από 50 δισεκατομμύρια εκμεταλλευόμενοι την υπόθεση της πανδημίας. Και έχετε δώσει 7,5 δισεκατομμύρια από αυτά σε απευθείας αναθέσεις, όπως λέει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, όχι με διαγωνισμούς. Σε ημετέρους, σε εταιρείες που φτιάχτηκαν στις δύο το μεσημέρι με 500 ευρώ μετοχικό κεφάλαιο, με 2000 ευρώ μετοχικό κεφάλαιο, και πήραν στις επτά το απόγευμα τις δουλειές, μικρές και μεγάλες! Σας θυμίζει τίποτα αυτό; Μήπως αυτό εντάσσεται στον ίδιο κύκλο δραστηριότητας των στελεχών σας, όπως αυτή που αποκαλύφθηκε χθες -χθες το ομολογήσατε, εδώ και δυο χρόνια το ξέρατε- με τον κ. Πάτση; Μήπως τώρα καταλαβαίνουμε γιατί ο κ. Κουκάκης ήταν «εθνικός κίνδυνος» επειδή παρακολουθούσε και είχε αναφερθεί στο τι έκανε ο κ. Πάτσης και έπρεπε ο ίδιος να παρακολουθηθεί; Μήπως, τελικά, δεν είναι τυχαίο ότι συγγενείς υπουργών ήταν συνέταιροι με τον κ. Πάτση; Μήπως, τελικά, η υπόθεση του κ. Μαραβέγια δεν ήταν μια αστοχία, αλλά είναι η συνολική κουλτούρα μίας κυβέρνησης, η οποία απομυζά τον δημόσιο πλούτο; Αυτά είναι τα αμείλικτα ερωτήματα.

Βολεύεστε, λοιπόν, με τον υψηλό πληθωρισμό, διότι ανεβαίνει ο παρονομαστής της σχέσης χρέους προς ΑΕΠ, καθώς σ’ αυτό προστίθεται ο τιμάριθμος κι έτσι, ως ποσοστό βελτιώνεται η εικόνα.

Αλλά δεν βολεύει τους πολίτες, οι οποίοι «ματώνουν», ούτε τις επιχειρήσεις, τις οποίες, εσείς που υποτίθεται ότι δράτε στο όνομα τις επιχειρηματικότητας, τις έχετε «στραγγίξει». Χθες συνάντησα έναν γνωστό μου ο οποίος διαθέτει ένα μικρό κατάστημα μιας μικρής αλυσίδας στον Κολωνό και μου είπε συγκεκριμένα: «πλήρωσα τον Αύγουστο 7.387 ευρώ ρεύμα, όταν πέρυσι είχα πληρώσει 4.275 και πρόπερσι, 2.316». Πως θα σταθεί αυτή η επιχείρηση; Θα τα μετακυλήσει στις τιμές; Δεν μπορεί. Θα κλείσει. Είναι μια προσέγγιση ανάλογη με αυτά που λέγατε την περίοδο της πανδημίας, ότι τα «σαπάκια» πρέπει να φύγουν από τις αγορές. Η πολιτική σας οδηγεί στη συγκέντρωση οικονομικής ισχύος σε λίγους. Είστε το κόμμα των πολύ πολύ λίγων και των μεγάλων συμφερόντων. Γιατί να εξαιρούνται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις από κάποια ειδική πολιτική προστασίας, γύρω από τα θέματα της ενέργειας;

Πήγε ο πρωθυπουργός προχθές στα βουνά για να μας πει ότι θα μείνουν απάτητα και δεν θα μπουν ανεμογεννήτριες, όταν ο ίδιος ευθύνεται κι εσείς προσωπικά, διότι δεν έχει ακόμη υπάρξει το αντίστοιχο χωροταξικό για τις ΑΠΕ. Προφανώς διαπιστώσατε μια «τρύπα» εκεί, στο εκλογικό σας κοινό. Είχε και την ατυχία να πάει σε ένα σχολείο. Βγαίνει ο δάσκαλος και του λέει κρυώνουμε. «Έχετε όμως διαδραστικό πίνακα». Αυτή είναι η κατανόηση των βαθύτερων προβλημάτων. Όταν του λέει ο δάσκαλος ότι κρυώνουν τα παιδιά και ότι «βάζουμε κάποια ηλεκτρικά σώματα και δεν μπορούμε να πληρώσουμε τους λογαριασμούς», η απάντηση είναι «έχετε διαδραστικό πίνακα»! Όταν τα πανεπιστήμια δεν πληρώνουν τους λογαριασμούς, η απάντηση είναι «κόψτε τον λαιμό σας». Όταν οι Δήμοι καταρρέουν, δεν τους λέτε ειδικό τιμολόγιο. «Βρέστε λύση» τους λέτε.

Γιατί αυτά; Για να μην υπάρξει μια δομική παρέμβαση στον ίδιο τον μηχανισμό της χονδρικής. Σας είπαμε: βγάλτε το φυσικό αέριο απ’ έξω. Αποσυνδέστε το φυσικό αέριο από τη διαμόρφωση της τιμής στη χονδρική αγορά. Η πολιτική σας, όμως, ήταν αντίθετη, όλα τα προηγούμενα χρόνια. Στο όνομα της απολιγνιτοποίησης, ήταν μια πολιτική βίαιης πρόσδεσης στο φυσικό αέριο, δηλαδή στα συμφέροντα που εμπορεύονται και κερδοσκοπούν με βάση το φυσικό αέριο. Γι’ αυτό ήμασταν η μοναδική χώρα που αύξησε κατά 20% την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο στην παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ υπήρχε ένας μελετημένος σχεδιασμός σε σχέση με τη σταδιακή μείωση του λιγνίτη, εσείς τρέξατε να φανείτε ότι είστε υπέρ του περιβάλλοντος. Δεν ήσασταν υπέρ του περιβάλλοντος. Υπέρ των συγκεκριμένων συμφερόντων είσαστε.

Σας είπαμε ότι τα όπλα για την ακρίβεια δεν είναι το να λέτε «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε», ούτε να παρουσιάζετε εδώ προτάσεις όπως την αστεία πρόταση για τα καλάθι της νοικοκυράς. Τα όπλα είναι δεδομένα. Μειώστε τον συντελεστή ΦΠΑ. Μειώστε τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης των καυσίμων, αυτούς που επιβαρύνουν την παραγωγή, την εμπορία, την μεταφορά. Δεν το κάνετε, βολεύεστε πίσω από αυτή την κατάσταση. Οι εταιρείες πετρελαιοειδών στην Ελλάδα, όμως, έχουν υπερκέρδη. Γι’ αυτές δεν υπάρχει κρίση; Για τη ΔΕΠΑ, που τριπλασίασε τα κέρδη της, δεν υπάρχει κρίση; Μόνο για τον ελληνικό λαό υπάρχει κρίση; Για τους λίγους δεν υπάρχει; Είναι πολύ συγκεκριμένα τα ερωτήματα.

Γιατί όλα αυτά; Γιατί είστε δέσμιοι μιας ιδεοληπτικής αντίληψης ότι η αγορά αυτορυθμίζεται. Όχι, εδώ είναι η αυθαιρεσία των κερδοσκόπων, αυτή είναι η έννοια της αυτορρύθμισης της αγοράς. Έχουμε μπει σε μια άλλη εποχή και χρειάζεται, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, να δούμε ένα διαφορετικό σχεδιασμό στα ζητήματα της ηλεκτρικής ενέργειας. Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική συνοχή με ακριβή ενέργεια. Δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. Κοιτάξτε όλες τις ιστορικές περιόδους της ανθρωπότητας. Όποτε υπήρξε ανάπτυξη υπήρχε πρόσβαση στην φτηνή ενέργεια, είτε ήταν κάρβουνο, είτε πετρέλαιο, είτε οποιαδήποτε άλλη μορφή ενέργειας. Εσείς κινείστε στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Χρειάζεται, λοιπόν, ένας άλλος σχεδιασμός, που να ξεκινάει από την παραδοχή ότι το ηλεκτρικό ρεύμα είναι ένα κοινό αγαθό, ένα δημόσιο αγαθό και δεν μπορείτε να το αντιμετωπίζετε σαν ένα οποιοδήποτε άλλο εμπόρευμα. Αν, όμως, περιμένει κανείς να έχετε μια διαφορετική στάση γύρω από αυτά, μάλλον θα απογοητευτεί.

Αυτή η αντικοινωνική πολιτική, αυτή η πολιτική που τελικά μας οδηγεί μπροστά σε ηθικοπολιτικά σκάνδαλα, όπως αυτά του κ. Πάτση, πρέπει να συνοδεύεται και με αυταρχισμό, με τρόπους ελέγχου της δημοκρατίας. Γι’ αυτό υπήρχε όλη η υπόθεση των παρακολουθήσεων, δεν είναι κάτι μεμονωμένο. Δεν είναι μόνο μια διάθεση να «κρυφακούσει» ο πρωθυπουργός τους αντιπάλους του. Θέλει να χειραγωγήσει. Ενοχλεί η δημοκρατία. Ενοχλεί η δημοκρατία όταν πας να υλοποιήσεις μια τέτοια αντικοινωνική πολιτική, η οποία είναι εις βάρος των λαϊκών συμφερόντων. Πρωτάκουστο αυτό που είπε χθες η κ. Βλάχου στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας: «Θα παρακολουθούσα ακόμη και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αν πίστευα ότι κάνει κακό στην χώρα». Και ποιος θα το κρίνει κ. Βλάχου, η υπογραφή σας και έξι υπάλληλοι στα υπόγεια της ΕΥΠ, ωτακουστές; Και το λέτε αυτό μέσα στο Κοινοβούλιο, προσβάλλοντας τη δημοκρατία και τους θεσμούς; Και δεν έχετε ξεσηκωθεί εσείς, εκλεγμένοι από τον ελληνικό λαό είστε, να πείτε «φτάνει ως εδώ, μας προσβάλουν όλους αυτού του τύπου οι δηλώσεις»!

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της πλειοψηφίας θα την πάρετε την απάντησή σας, διότι όλη αυτή η πίεση που αισθάνεται η ελληνική κοινωνία θα εκτονωθεί κάπου. Μια πρώτη απάντηση θα πάρετε στις 9 Νοεμβρίου, στην πρώτη μεγάλη απεργία που γίνεται ενάντια στην κυβερνητική πολιτική. Ενάντια στην ακρίβεια, που έχει την υπογραφή σας, την υπογραφή του κ. Μητσοτάκη, την υπογραφή της παρούσας κυβέρνησης. Δεν θα μπορέσετε να ξεφύγετε από τη λαϊκή κατακραυγή, διότι είστε μία κυβέρνηση – παράγοντας επιδείνωσης των προβλημάτων, που τα επιταχύνει και η απάντηση θα έρθει και θα είναι ηχηρή, να είστε βέβαιοι.

Ευχαριστώ

Πάνος Σκουρλέτης

Ανάρτησή του στο Facebook