Χωρίς να εκπλήξει κανέναν και αδυνατώντας να μην είναι… ο εαυτός της, επομένως εντελώς αναμενόμενα, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει καταρτίσει τον προϋπολογισμό του 2025 με τα γνωστά δομικά στοιχεία της πολιτικής της: έμφαση στη δημοσιονομική υπεραπόδοση για… καλόπιασμα των αγορών, δαπάνες για κοινωνικές ανάγκες στη διετία χαμηλότερες από τις αντίστοιχες για εξοπλισμούς. Προϊόν μιας πολιτικής που δίνει την απόλυτη έμφαση στη δημοσιονομική λιτότητα πέρα και πάνω απ’ όσα κι η Κομισιόν ή οι διεθνείς οργανισμοί σκέφτηκαν ποτέ να απαιτήσουν, ο προϋπολογισμός τροφοδοτεί την κοινωνική ανισότητα, αναπαράγει τη φτώχεια σε υψηλά ποσοστά και γενικότερα όσον αφορά τη χρηματοδότηση των κοινωνικών αναγκών ακολουθεί τη μέθοδο του «στάγδην βραδέως».
Ο συνολικός λογαριασμός είναι συντριπτικός εις βάρος των κοινωνικών αναγκών. Η ανθεκτικότητα, έννοια που δεν παρεισέφρησε μόνο στον τίτλο του Ταμείου Ανάκαμψης (και Ανθεκτικότητας), αλλά βρίσκεται στα χείλη όλων των Ευρωπαίων αξιωματούχων, αφορά μονομερώς όλα τα υπόλοιπα εκτός από την κοινωνία και τις ανάγκες της.
Η αντίστιξη μεταξύ των πλουσιοπάροχων πόρων που αφιερώνονται για το χρέος (για καλόπιασμα των αγορών) και τους εξοπλισμούς, από τη μια, και τις κοινωνικές ανάγκες, από την άλλη, είναι εκκωφαντική.
Υπερ-πλεονάσματα πάνω 6 δισ. ευρώ
Στον έναν πόλο είναι εντυπωσιακή και διεθνώς πρωτοφανής η κυβερνητική πολιτική των πρωτογενών υπερ-πλεονασμάτων, δηλαδή πρωτογενών πλεονασμάτων πολύ πάνω από όσα διανοούνται και να ζητήσουν οι εκπρόσωποι των δανειστών – κυρίως η Κομισιόν. Πρόκειται για τρομερά υψηλούς πόρους οι οποίοι αφιερώνονται στο χρέος, με στόχο αυτό να μειώνεται με ρυθμούς υψηλότερους απ’ αυτούς που προσδοκούν και οι ίδιες οι αγορές.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα: Το 2023 η αρχική πρόβλεψη ήταν 0,7% του ΑΕΠ, αναθεωρήθηκε στα μέσα του έτους σε 1,1% του ΑΕΠ και τελικά το πλεόνασμα κατέληξε στο 1,9% του ΑΕΠ! Η συνολική υπέρβαση ήταν 1,2% του ΑΕΠ! Το 2024 επαναλαμβάνεται το ίδιο: η αρχική πρόβλεψη ήταν 2,1% του ΑΕΠ, πρόσφατα αναθεωρήθηκε σε 2,4% του ΑΕΠ, ο προϋπολογισμός του 2025 προβλέπει 2,5% του ΑΕΠ και πρόσφατα ο Κωστής Χατζηδάκης υπερηφανεύτηκε ότι θα κλείσει πάνω και από το 2,5%!
Οι υπερβάσεις σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις και τις εκτιμήσεις της έκθεσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους είναι εντυπωσιακές: 1,2% του ΑΕΠ το 2023 (2,64 δισ. ευρώ), τουλάχιστον 0,5% του ΑΕΠ το 2024 (1,2 δισ. ευρώ), 0,4% του ΑΕΠ το 2025 (0,99 δισ. ευρώ).
Μόνο στην τριετία 2023-2025, η υπέρβαση ήταν 4,83 δισ. ευρώ υπερ-πλεονάσματα, «οικειοθελή», δηλαδή χωρίς να μας υποχρεώσει κανείς!
Με βάση το Μεσοπρόθεσμο, η κατάσταση θα συνεχιστεί κατά τα έτη 2026, 2027 και 2028 ως εξής: -0,1% του ΑΕΠ το 2026 (-0,25 δισ. ευρώ), 0,3% το 2027 (0,79 δισ. ευρώ) και 0,3% το 2028 (0,82 δισ. ευρώ). Θα προστεθεί δηλαδή επιπλέον 1,36 δισ. ευρώ.
Εξοπλισμοί 5 δισ. στη διετία
Πόσο θα κοστίσει τελικά αυτή η «διπλωματία των υπερ-πλεονασμάτων» με το βλέμμα στις αγορές; 6,2 δισ. ευρώ. Που θα μπορούσαν, με μια άλλη διάρθρωση εσόδων-δαπανών των προϋπολογισμών αυτής της περιόδου να αφιερωθούν για μέτρα κοινωνικής στήριξης.
Επιπλέον, εντυπωσιακές είναι επίσης οι δαπάνες για εξοπλιστικά συστήματα. Οπως δείχνει ο σχετικός πίνακας, ανέρχονται σε 4,9 δισ. ευρώ στη διετία 2024-2025 και πρόκειται να αυξάνονται σε όλα τα επόμενα έτη, καθώς θα ωριμάζουν τα ήδη εξαγγελθέντα εξοπλιστικά προγράμματα και θα αυξάνονται οι παραλαβές, αλλά και ενόψει του νέου, θηριώδους εξοπλιστικού προγράμματος που εξήγγειλε πρόσφατα ο κ. Δένδιας, με κορωνίδα τον επονομαζόμενο «σιδηρούν θόλο», που θα φτάσει και ίσως ξεπεράσει τα 28 δισ. ευρώ!
Αν ληφθεί υπόψη ότι οι σπασμοί στρατιωτικοποίησης της Ευρώπης είναι ισχυροί και ότι πρόκειται να ενισχυθούν με την επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, γίνεται φανερό ότι το κονδύλι για εξοπλιστικά προγράμματα θα μεγεθύνεται από χρόνο σε χρόνο, απομυζώντας πολύτιμους χρηματοδοτικούς πόρους, σε ευθύ ανταγωνισμό με τις ανάγκες για χρηματοδότηση των κοινωνικών αναγκών.
Συντριπτική σύγκριση
Στον αντίποδα, η κοινωνική ευαισθησία της κυβέρνησης έβαλε στη «ζυγαριά» του προϋπολογισμού δημοσιονομικές παρεμβάσεις ύψους 1.840 εκατ. ευρώ για το 2024 και 2.955 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για μόνιμα μέτρα, επομένως από το κόστος των παρεμβάσεων του 2025 πρέπει να αφαιρεθεί το αντίστοιχο του 2024. Αυτά τα μέτρα δεν αντισταθμίζουν καν τις δαπάνες για εξοπλισμούς τη διετία 2024-2025, οι οποίες πρέπει να προστεθούν και ανέρχονται όπως προαναφέραμε σε 4,9 δισ. ευρώ.
Αν τώρα αθροίσουμε τα ποσά πάνω από τα «υποχρεωτικά» πρωτογενή πλεονάσματα και τα ποσά για εξοπλισμούς και τα συγκρίνουμε με τις προβλέψεις για κοινωνικές δαπάνες, η σύγκριση αποβαίνει συντριπτική υπέρ των πρώτων και κατά των δεύτερων. Ο υπερβολικός ζήλος στο ειδύλλιο με τις αγορές και τα υψηλά κόστη της «εξοπλιστικής διπλωματίας» σηματοδοτούν, στον αντίποδα, λιτότητα διαρκείας για τις κοινωνικές ανάγκες.
Ψηφίζεται 15 Δεκεμβρίου
Από την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου και σε νέα, κοινοβουλευτική συνθήκη εξελίσσεται στην Ολομέλεια η «μητέρα των μαχών» μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Η κορυφαία διαδικασία θα ολοκληρωθεί με την ψήφισή του το βράδυ της Κυριακής, 15 Δεκεμβρίου, αφού βεβαίως προηγηθεί η αναμέτρηση του πρωθυπουργού με τους πολιτικούς αρχηγούς.
Μόνο στην τριετία 2023-2025, τα πρωτογενή υπερ-πλεονάσματα, δηλαδή το τμήμα τους πάνω από το «υποχρεωτικό» βάσει των δεσμεύσεων απέναντι στις αγορές ορίου, ξεπερνάει τα 6 δισ. ευρώ.
Πάνος Κοσμάς
