Ομιλία του Αντώνη Γαβαλά στην Ιδρυτική συνδιάσκεψη της Νέας Αριστεράς

Χαιρετίζω την Ιδρυτική Συνδιάσκεψη της Νέας Αριστεράς με την ελπίδα ότι θα μπούν οι βάσεις για την ολική επαναφορά της σύγχρονης Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ελλάδα. Αναγνωρίζω την πίεση χρόνου και την δύσκολη πολιτική συγκυρία αλλά και το πολύπλευρο έργο των Σφων της ΚΟ της Νέας Αριστεράς από την στιγμή της ίδρυσής της.

Με την αγωνία ενός απλού αριστερού πολίτη καταθέτω παρακάτω, καθώς και στο συνημμένο αρχείο, την κριτική συμβολή μου στην Ιδρυτική Διακήρυξη της Νέας Αριστεράς.

Το κείμενο είναι υπερβολικά μεγάλο και φλύαρο για Ιδρυτική Διακήρυξη. Αν ο στόχος της ΝΑ είναι πραγματικά η ανατροπή του σημερινού οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου, το κείμενο είναι άτολμο και στρογγυλεμένο. Ενδεικτικά, σε ένα κείμενο 4500 λέξεων, οι λέξεις Σοσιαλισμός, Ριζοσπαστισμός, Τάξη (με την κοινωνική έννοια) και τα παράγωγά τους απαντώνται μόλις τέσσερεις (εξαιρείται η σοσιαλδημοκρατία), μία και μία, αντίστοιχα, φορές ! Μια Ιδρυτική Διακήρυξη στοχεύει στην Ιστορία, στοχεύει να μείνει επίκαιρη για δεκαετίες. Θεωρώ ότι οι λεπτομερείς αναφορές στην επικαιρότητα και σε σημερινούς πολιτικούς αντιπάλους και κόμματα υπονομεύουν αυτή τη στόχευση.

Συνολικά, λείπει από το κείμενο η πνοή που θα εμπνεύσει !

Διαπιστώσεις και διακηρύξεις που εκτιμώ ότι απουσιάζουν, παρότι αναγκαίες, σταχυολογούνται παρακάτω ανά κεφάλαιο

Ι. Ο κόσμος σήμερα και η Αριστερά που θέλουμε (Αριστερά με κεφαλαίο !)

Η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού τα τελευταία πενήντα χρόνια έχει οδηγήσει σε τρομακτική συσσώρευση πλούτου στα χέρια λίγων και δραματικές κοινωνικές ανισότητες. Αυτή η συνθήκη έχει οδηγήσει σε ασύδοτη κερδοσκοπία που προκαλεί χρηματοοικονομικές φούσκες οι οποίες, όταν καταρρέουν, καταστρέφουν όχι αυτούς που τις προκάλεσαν αλλά τον κόσμο της εργασίας. Η απόδοση του κεφαλαίου στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό έχει μειωθεί και σε αναζήτηση καλύτερων αποδόσεων τα δημόσια αγαθά ιδιωτικοποιούνται με το πρόσχημα της αποτελεσματικότητας και της ανάπτυξης.

Η αγροτική και η πρώτη βιομηχανική επανάσταση, που έχουν προηγηθεί, δεν βελτίωσαν αυτόματα την ζωή της κοινωνικής πλειοψηφίας αλλά αντίθετα οδήγησαν στην μεσοπρόθεσμη εξαθλίωσή της. Μόνο η οργανωμένη κοινωνική αντίδραση και διεκδίκηση πέτυχε να κερδίσει μέρος του μερίσματος της Προόδου προς όφελος των εργαζομένων. Η πρόσφατη τεχνολογική επανάσταση της ψηφιοποίησης έφερε, τα τελευταία σαράντα χρόνια, τεράστια κέρδη παραγωγικότητας τα οποία όμως δεν διοχετεύτηκαν στις πραγματικές απολαβές των εργαζομένων οι οποίες έμειναν στάσιμες ή και μειώθηκαν. Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση με την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης έχει ήδη ξεκινήσει. Η διάλυση των συλλογικών δομών διεκδίκησης και η επικράτηση του ατομικισμού εγγυώνται την επανάληψη του ζοφερού ιστορικού σεναρίου εκτός αν, σαν Αριστερά, μπορέσουμε να αναδείξουμε τον Σοσιαλισμό του 21ου αιώνα με Δημοκρατία και Ελευθερία σαν την μόνη πραγματική λύση στα αδιέξοδα που έχουν συσσωρευθεί και απειλούν την ίδια την ύπαρξη του Ανθρώπου.

Η Νέα Αριστερά ιδρύθηκε για να απαντήσει σε αυτή τη πρόκληση επιδιώκοντας το ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό με τους όρους του 21ου αιώνα !

ΙΙ. Οι στόχοι της Νέας Αριστεράς

1. Ειρήνη και σταθερότητα

Είναι αναγκαία η σαφής καταδίκη της τυχοδιωκτικής επεκτατικής πολιτικής του ΝΑΤΟ και της ρατσιστικής πολιτικής της ουκρανικής κυβέρνησης εις βάρος των ρωσόφωνων πληθυσμών της χώρας. Εξίσου αναγκαία είναι η σαφής καταδίκη της εγκληματικής ρωσικής εισβολής του δικτατορικού καθεστώτος του Πούτιν.

Αναγκαία είναι και η σαφής καταδίκη των γενοκτονικών επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Γάζα και της συστηματικής πολιτικής εκτοπισμού των παλαιστινίων που διαρκεί δεκαετίες. Δηλώνουμε την υποστήριξή μας σε ανεξάρτητο και βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος δίπλα στο κράτος του Ισραήλ.

Καμία συμμετοχή της Ελλάδας σε πολεμικές επιχειρήσεις.

Πρέπει να υπάρχει αναφορά στην καταδίκη των υπερεξοπλισμών που υποθηκεύουν το μέλλον της χώρας με ταυτόχρονη αναγνώριση της ανάγκης για αμυντικές δαπάνες, ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας με αιχμή τα χαμηλού κόστους τηλεχειριζόμενα έξυπνα όπλα (drones).

Διευθέτηση των διαφορών με τη Τουρκία στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και την προάσπιση της άμυνας της χώρας – τα νησιά του Αιγαίου θα παραμείνουν εξοπλισμένα και θα ενισχυθούν όπου χρειάζεται. Παράλληλα όμως χρειάζεται η αναγνώριση ότι νόμιμα κυριαρχικά δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν και άλλες χώρες, η Τουρκία δηλαδή.

2. Κλιματική Δικαιοσύνη

Οριστική παύση ερευνών και εξόρυξης υδρογονανθράκων, σχέδιο για την δραστική μείωση χρήσης των ορυκτών καυσίμων και μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2040, επιδότηση της ενεργειακής εξοικονόμησης, προώθηση της κυκλικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

Η επανάσταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πρέπει να αξιοποιηθεί ώστε να γίνει κινητήρια δύναμη αποκέντρωσης και κοινωνικής χειραφέτησης και όχι άλλη μία ευκαιρία πλουτισμού για τα καρτέλ της ενέργειας. Απλοποίηση της αδειοδότησης για ιδιώτες και μικρής κλίμακας έργα, προώθηση των ενεργειακών κοινοτήτων και ένταξη των τοπικών κοινωνιών στον ενεργειακό σχεδιασμό. Πλήρης κοινωνικός έλεγχος των δικτύων διανομής.

3. Κοινωνική Ισότητα (και συμπερίληψη)

Προοδευτική φορολογία με μεγάλους συντελεστές για τα πολύ υψηλά εισοδήματα, φορολόγηση του συνολικού εισοδήματος ανεξάρτητα από την πηγή του, ιδιαίτερα φορολόγηση του συσσωρευόμενου κεφαλαίου.

Έχει αποδειχθεί (Thomas Piketty) ότι η μεταβιβαζόμενη περιουσία από γενεά σε γενεά είναι ο κύριος μοχλός για την διαιώνιση και την αύξηση των ταξικών ανισοτήτων. Αναγκαία η μεγάλη φορολογία στις μεταβιβάσεις μεγάλου πλούτου με τα έσοδα να κατευθύνονται στην στέγαση φοιτητών, επιδότηση κατοικίας για νέα ζευγάρια και ευάλωτων και την επιχειρηματικότητα των νέων.

ΠΑΙΔΕΙΑ – η μεγάλη απούσα της διακήρυξης παρότι βασικός μοχλός κοινωνικής κινητικότητας

Άμεσα 5% και μακροπρόθεσμα 7.5% του ΑΕΠ για την εκπαίδευση. Δωρεάν Παιδεία υψηλής ποιότητας με καλά αμειβόμενους εκπαιδευτικούς και μικρές τάξεις σε όλες τις βαθμίδες. Δυνατότητα για όλα τα παιδιά για προνηπιακή εκπαίδευση από τα δύο έτη. Υποχρεωτική η 14χρονη εκπαίδευση. Έμφαση στην κριτική εκμάθηση και μείωση της ύλης, ιδιαίτερα για τις εξετάσεις για τα ΑΕΙ. Πλήρης εκκοσμίκευση της εκπαίδευσης με κατάργηση της προσευχής, των θρησκευτικών εκδηλώσεων και του μαθήματος των Θρησκευτικών με τη σημερινή κατηχητική του μορφή. Ολοήμερο σχολείο με τη δυνατότητα εξειδικευμένης εκπαίδευσης τόσο για παιδιά με αδυναμίες όσο και για ταλαντούχα παιδιά. Ψυχολογική υποστήριξη σε παιδιά και γονείς από παιδοψυχολόγους αποκλειστικής απασχόλησης οργανικά ενταγμένους στα σχολεία. Αναβάθμιση και ενίσχυση της Τεχνικής Εκπαίδευσης. Αποκλειστικά Δημόσια Τριτοβάθμια και Δωρεάν Εκπαίδευση με ευέλικτα προγράμματα σπουδών που θα προσαρμόζονται στις ανάγκες της οικονομίας χωρίς να παραμελούν την εκπαίδευση αυτόνομων πολιτών με κατανόηση του κοινωνικού και πολιτικού περίγυρου τους. Ενίσχυση των περιφερειακών Πανεπιστημίων, ευρεία παραχώρηση στέγης σε σύγχρονες φοιτητικές εστίες και επιδότηση διαβίωσης με οικογενειακά περιουσιακά κριτήρια. Υπεράσπιση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Η ΝΑ πρέπει να δηλώσει χωρίς περιστροφές ότι θα εξαντλήσει όλα τα μέσα ώστε η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση να μείνει Δημόσια και Δωρεάν.

Συμπερίληψη

Ενεργητική πολιτική για την ένταξη των μεταναστών και των παιδιών τους και των μειονοτήτων των Ρομά και των Ελλήνων μουσουλμάνων. Για τους μετανάστες που το επιθυμούν παροχή υπηκοότητας μετά από πέντε χρόνια παραμονής στην Ελλάδα, πιστοποιητικό ελληνομάθειας (επίπεδο Β1) και εξετάσεις αποκλειστικά στη βάση προσβάσιμης τράπεζας θεμάτων. Για τα παιδιά των μεταναστών αυτόματη παροχή υπηκοότητας με την συμπλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών και των μειονοτήτων με ποσόστωση στη βάση της παρουσίας τους σε όλη τη χώρα.

Κοινωνικά αγαθά

Χρειάζεται σαφής προσδιορισμός των κοινωνικών αγαθών και του ρόλου του κράτους

Υψηλής ποιότητας Δωρεάν Δημόσια Παιδεία και Υγεία για όλους

Το νερό αποκλειστικά δημόσιο αγαθό

Ισχυρή παρουσία του κράτους σε ρεύμα, κρίσιμες υποδομές μεταφοράς και τραπεζικές υπηρεσίες

Προστασία της πρώτης κατοικίας, επιδότηση και φορολογικά κίνητρα για πρώτη κατοικία, δωρεάν στέγαση για φοιτητές, ρύθμιση της αγοράς κατοικίας με βασική προτεραιότητα τις ανάγκες προσιτής στέγασης

Κοινωνικό τιμολόγιο για ρεύμα, νερό, τηλεπικοινωνίες

Μη κερδοσκοπικά μέσα μαζικής μεταφοράς με εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης

4. Νέο παραγωγικό μοντέλο

Επαρκείς αναφορές στο πρωτογενή τομέα και την διατροφική επάρκεια της χώρας απουσιάζουν. Διανομή γης εγκαταλειμμένης γής και κατοικιών στην επαρχία σε νέους και νέες με παροχή αγροτικής και κτηνοτροφικής εκπαίδευσης με έμφαση στις βιολογικές καλλιέργειες και ενθάρρυνση για την ίδρυση ανεξάρτητων, αυτοδιαχειριζόμενων αγροτικών συνεταιρισμών.

Ευνοϊκό νομικό και φορολογικό πλαίσιο για αυτοδιαχειριζόμενες επιχειρήσεις και θεσμοθέτηση της συμμετοχής των εργαζομένων στην διοίκηση των επιχειρήσεων.

Απόδημος Ελληνισμός – άλλη μια σημαντική απουσία

Ο Ελληνισμός της Διασποράς είναι κεφάλαιο που αυτή τη στιγμή ευτελίζεται καθώς αντιμετωπίζεται αποκλειστικά σαν πηγή εμβασμάτων και ψήφων. Η εκπαίδευση των παιδιών της διασποράς στην ελληνική γλώσσα παραμελείται και συχνά αφήνεται στη τύχη της. Οι απόδημοι μπορούν και πρέπει να προσφέρουν στην εκπαίδευση και τη μαθητεία φοιτητών και φοιτητριών από την Ελλάδα. Ψηφιακές εφαρμογές μπορούν και πρέπει να προωθήσουν την επιστροφή αποδήμων με το ταίριασμα των δεξιοτήτων τους με πιθανούς εργοδότες και δυνατότητες στην Ελλάδα

5. Ευρώπη

Η Ευρώπη οφείλει να δράσει σαν δύναμη κατευνασμού με ενεργή διαμεσολάβηση για την ειρήνευση και την πρόληψη πολεμικών αναφλέξεων και όχι σαν συμμέτοχη σε πολεμικές επιχειρήσεις. Παροχή ουσιαστικής και πραγματικά δωρεάν βοήθειας στις υπό ανάπτυξη χώρες για να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση και την ενεργειακή μετάβαση. Μακροπρόθεσμα, αυτές είναι οι πιο αποτελεσματικές πολιτικές για την διευθέτηση της μετανάστευσης που σήμερα τρέφει την εθνικιστική περιχαράκωση, το ρατσισμό και το νεοφασισμό της άκρας Δεξιάς.

6. Δημοκρατία (και Δικαιοσύνη) Παντού

ΙΙΙ. Η Νέα Αριστερά: Απάντηση στο πολιτικό κενό

Η κριτική και (κυρίως) η αυτοκριτική της περιόδου 2015 – 2019 αλλά πρωτίστως της περιόδου 2019 – 2023 πρέπει να είναι στην εισαγωγή αυτού του κεφαλαίου γιατί η ΝΑ δεν προέκυψε από παρθενογένεση. Ειδικά για το 2018 – 2023 πρέπει ευθαρσώς να αναγνωριστεί η απώλεια της επαφής με τα κοινωνικά κινήματα, τους εργαζόμενους, το πρεκαριάτο, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους νέους και τις νέες. Η περίφημη στροφή σε μια θολή και απροσδιόριστη μεσαία τάξη αποξένωσε τα βασικά κοινωνικά στηρίγματα και στέρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ την κοινωνική νομιμοποίησή του με αποτέλεσμα την εκλογική συντριβή. Ο αρχηγισμός, η εργαλειοποίηση των μελών και η αφυδάτωση της εσωτερικής λειτουργίας και δημοκρατίας επέτεινε το πρόβλημα και έστρωσε το δρόμο για την πλήρη απαξίωση του κόμματος που κάποτε ήταν σημαία και ελπίδα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ελλάδα αλλά και πέρα από αυτή. Τα σημερινά μέλη της ΚΟ της ΝΑ ήταν σημαίνοντα στελέχη του κόμματος καθ’ όλη τη πορεία του εκφυλισμού του και η αποχώρησή τους δεν αποτελεί αναβάπτιση και συγχωροχάρτι. Ένα ηχηρό ΜΕΑ CULPA και κυρίως τι (δεν) θα γίνει είναι απολύτως απαραίτητο προκειμένου η ΝΑ να αποτελέσει το εφαλτήριο για την ανασύνταξη του χώρου της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Οι υπεκφυγές και οι ψίθυροι δεν είναι επαρκείς για την ανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας και οι χαμηλές δημοσκοπικές επιδόσεις της ΝΑ είναι καμπανάκι κινδύνου.