«Κι αν η μαμά μου δεν ήθελε να με κρατήσει;» Αυτό ρώτησε ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος, δικαιολογώντας την ακροδεξιά ψήφο του κατά των αμβλώσεων. Αν η μητέρα του είχε διαπιστώσει σε κάποιον προγεννητικό έλεγχο ότι θα γεννιόταν ένα παιδί με αναπηρία, θα είχε διακόψει την εγκυμοσύνη; Κατά πάσα πιθανότητα, ναι και μάλιστα με την προτροπή του ίδιου του γιατρού. Το ίδιο θα συνέβαινε αν το έμβρυο είχε ένα επιπλέον χρωμόσωμα (σύνδρομο Down) ή θαλασσαιμία. Τα κάνουν αυτά οι γιατροί. Τα στηρίζουν και οι υπέρ της αγέννητης ζωής μαχόμενοι.
Είμαι, βεβαίως, ανάπηρη. Όχι από την αναπηρία που ανιχνεύεται στη μήτρα. Είμαι ανάπηρη σκανδαλιάρα. Δηλαδή, είχα το γονίδιο κι αυτό ενεργοποιήθηκε σταδιακά με απόλυτη έξαρση στα 28, οπότε κι έγινα επισήμως ανάπηρη. Μάλιστα, ανάπηρη με κλινική κατάθλιψη. Γιατί το δικό μου γονίδιο, όπως και πολλά ακόμη, είναι ύπουλο, δεν ανιχνεύεται στη μήτρα, δηλαδή είναι κι η εγκυμοσύνη ρωσική ρουλέτα. Σωστά;
Τη γυναίκα τη ρώτησε κανένας;
Ζούμε σε μία κοινωνία ευγονική, αλλά με τακτ. Δεν έχουμε Άουσβιτς, αλλά έχουμε παραδοξότητες που αν δεν ήταν τόσο σοβαρές, θα ήταν για γέλια: Οι κατά των αμβλώσεων θιασώτες στηρίζουν τις αμβλώσεις, σε περίπτωση που πρόκειται να γεννηθεί ανάπηρος. Και οι υπέρ των αμβλώσεων, πάλι όχι απλώς προτείνουν, αλλά θεωρούν δεδομένη την άμβλωση, όταν το έμβρυο θα οδηγηθεί σε ανάπηρο παιδί.
Τη γυναίκα την ρώτησε κανένας; Όχι. Αλλά εδώ είναι και ένα ακόμη θέμα: Η ίδια η γυναίκα ίσως να μην αναρωτήθηκε ποτέ για τους κεκαλυμμένους ευγονιστές, τους γιατρούς, που έχουν λόγο πάνω στο κορμί της.
Η μαμά μου, όλα
Με τη μαμά μου περάσαμε δια πυρός και σιδήρου μαζί. Όταν αποφάσισε το γονίδιο να σταματήσει να δρα ύπουλα, ήμουν πλέον παράλυτη και τυφλή. Η μαμά με κουβαλούσε, 1,60 κορμάκι μια σταλίτσα, με έκανε μπάνιο, έμενε ξύπνια για να μου αλλάξει θέση στο κρεβάτι, να μην “πιάνομαι”. Η μαμά, μετά, μου έκρυβε τα λερωμένα από το αίμα σεντόνια, το αίμα που έτρεχε από το νυστέρι που άνοιξε τον λαιμό μου, μην τα δω – τα έβλεπα, όμως. Η μαμά με είδε να “χάνομαι” στην πρώτη χημειοθεραπεία, μέχρι να με επαναφέρουν οι γιατροί. Η μαμά άκουγε τα ουρλιαχτά μου τη μέρα του Μεγάλου Πόνου, μιας μέρας γεμάτης από επιπλοκές- “Σήμερα, κοπέλα μου, πόνεσες για πέντε ζωές”, θα έλεγε μετά η προϊσταμένη, “σου συνέβη μια πολύ σπάνια επιπλοκή”. Η μαμά μου, όλα.
Η μαμά μου έκανε να με γεννήσει 24 ώρες. Είχα πεισμώσει τόσο, που στο τέλος με τράβηξαν με μία βεντούζα. Αλλά ήταν πολύ χαρούμενη που με είχε. Ήμουν έξυπνη, χαριτωμένη και ήσυχη. Μετά, ήμουν ξεροκέφαλη και έκανα μόνο το δικό μου -αυτό έκανε περήφανο, αν και έξαλλο, τον μπαμπά. Και ένα μεσημέρι του Ιουλίου, η Νατάσα πήρε τηλέφωνο τους γονείς μου και τους είπε ότι είμαι στο νοσοκομείο.
Στα 28 ήταν αργά
Σε εκείνο το σημείο, με είχαν ήδη 28 χρόνια και με αγαπούσαν πολύ. Αναρωτιέμαι κάθε μέρα πόσο μπορεί να σκίστηκε η καρδιά τους και να πονάει ακόμα για όλες τις φορές που με βλέπουν διάτρητη από τις ενέσεις, να πονάω ή να μην περπατάω με σιγουριά, όπως πριν. “Είσαι το κρύσταλλο Βοημίας μου” μου είχε πει η μαμά μία από τις Μέρες της Μεγάλης Φρίκης -απαγορευόταν ακόμη και να κουνήσω τα πόδια μου, να σηκωθώ από το κρεβάτι, να αλλάξω θέση. Επιπλοκές… “Είσαι το κρύσταλλο Βοημίας μου”. Επιπλοκές και για τη μαμά μου -και για τον μπαμπά. Κανένας προγεννητικός έλεγχος δεν προβλέπει τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Αλλά στα 28 μου ήταν πλέον πολύ αργά και να μετανιώσουν και να μην προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, να γίνουν ακτιβιστές, υπέρ των ανάπηρων ατόμων, θυμωμένοι με τις διακρίσεις, πιο ευαισθητοποιημένοι από ό,τι πριν, με ένα κεφάλι πολύ, πολύ ψηλά.
Ευγονικό έμβρυο
Αν το δει κανείς με ωμότητα, με την ωμότητα που πρέπει, για την ακρίβεια, ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος είχε δίκιο στο επιχείρημά του: “Εγώ τώρα δεν θα ζούσα”. Ούτε κι εγώ θα ζούσα τώρα, αν κάνουν αμβλώσεις τα περιστατικά θαλασσαιμίας, λέτε να την γλίτωνε η σκλήρυνση, ο αυτισμός ή ο Ερυθηματώδης Λύκος; Ελάτε, τώρα… Πού είχε, ξανά, δίκιο ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος; Στα αντανακλαστικά που έφερε σε αμηχανία: Από τους πιο συντηρητικούς έως τους πολύ προοδευτικούς, όλοι συμφωνούν -εφόσον συμφωνούν οι γιατροί, εξάλλου – ότι εγκυμοσύνη μέλλοντος αναπήρου θα διακόπτεται. Όχι, δεν κινδυνεύει η ζωή ούτε του εμβρύου, ούτε της εγκυμονούσας. Απλώς, δεν είναι αρκετά… ευγονικό το έμβρυο.
Να, λοιπόν, πώς μετατοπίζεται η συζήτηση. Αντί να ουρλιάζουμε, όπως θα οφείλαμε, ανάπηροι ή μη, για το χειρότερο δυνατό επιχείρημα που έφερε ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος, παγώσαμε και επειδή είναι ανάπηρος, ακριβώς επειδή είναι ανάπηρος, του συμπεριφερθήκαμε πιο ευγενικά. Και ξέρετε το χειρότερο κομμάτι; Εμείς φταίμε γι’ αυτό.
Ανήκει μόνο στη γυναίκα
Φταίμε επειδή στη εξίσωση δεν ήταν ποτέ η γυναίκα. Σκεφτείτε το, δεν είναι η γυναίκα το θέμα. Είναι η επιλογή της γυναίκας, αν κυοφορεί ένα “υγιές” έμβρυο. Αλλιώς, είναι επιλογή των γιατρών. Είσαι υγιές; Βγαίνεις από τη μήτρα. Έχεις σύνδρομο Down; Λυπούμαστε, χάσατε. Τώρα, αν στην πορεία σας προκύψει ανάπηρο, αυτιστικό, ή του κοπεί κανά πόδι σε κανά τροχαίο, λυπάμαι, χάσατε. Τα έχει αυτά η ζωή, δεν τα έχει ο προγεννητικός έλεγχος, βέβαια.
Την ρώτησα τη μαμά μου, την ρώτησα αν θα έκανε άμβλωση σε περίπτωση που το έδειχνε ο προγεννητικός ένα σύνδρομο Down. “Χωρίς δεύτερη σκέψη”, είπε. “Κι αν έδειχνε σκλήρυνση κατά πλάκας;”. Κι η μαμά στεναχωρήθηκε πολύ. Πιθανότατα γιατί κι η ίδια ξέρει ότι οι γιατροί θα προέτρεπαν σε έκτρωση.
Γιατί η μαμά μου είναι γυναίκα. Κι είτε με κρατούσε, είτε όχι, ο πρώτος και ο τελευταίος λόγος ανήκει στη γυναίκα και στο σώμα της. Ούτε στον γιατρό, ούτε στο έμβρυο, οπωσδήποτε όχι στους υπέρ της αγέννητης ζωής ακροδεξιούς. Ανήκει μόνο στη γυναίκα. Καλό θα ήταν να το φέρουμε με τρόπο στους γιατρούς: Είμαστε μια κοινωνία ρατσιστική, συντηρητική, ευγονική.
Κι εγώ, με το χέρι στην καρδιά, τα γράφω όλα αυτά πλέον στα 30 μου, που γεννήθηκα, μεγάλωσα κι η γνώμη μου έχει σημασία. Τα γράφω ως άνθρωπος που έζησε και ζει. Όχι ως πρώην έμβρυο. Όσο δεν είχα γεννηθεί, δεν υπήρχα, ήμουν ένα ψάρι σε μία μήτρα. Και τότε ο λόγος έπεφτε μόνο στο σώμα που με κουβαλούσε.
Όλγα Στέφου
Πηγή: Η Εποχή
