Η συζήτηση περί γενεών και της… χρησιμότητάς τους είναι παλιά. Πάρα πολύ παλιά. Οπωσδήποτε δεν ανακαλύφθηκε τώρα. Μόνο που τώρα έχουμε μια ιδιαιτερότητα ίσως πρωτόγνωρη. Όταν σε άλλες δεκαετίες ενηλικιωνόσουν από τον καπιταλισμό πριν από την ώρα σου, τώρα σε κρατάει «για πάντα παιδί».
Αστειεύομαι, φυσικά, κυρίως επειδή το πρόβλημα δεν είναι αστείο. Αυτό που λέμε millennials, δηλαδή οι άνθρωποι 30-40 ετών, είναι ακριβώς η γενιά που έπεσε πάνω στην κρίση. Οι σαραντάρηδες επέστρεψαν στο παιδικό δωμάτιο και οι τριαντάρηδες δεν έφυγαν ποτέ. Βέβαια, όταν είσαι 30 ή 40 δεν είσαι πια νεολαία. Είσαι νέος, αλλά όχι νεολαία. Για την ακρίβεια, η τωρινή νεολαία είναι παιδιά ή ανίψια σου.
Το πρόβλημα μ’ εμάς, την πρώτη γενιά που εργάστηκε στην κρίση και συνεπώς έπρεπε να αυτονομηθεί, να πληρώσει φόρους, λογαριασμούς και τρόφιμα μέσα στην κρίση, είναι ότι είμαστε η πιο θλιμμένη γενιά μετά τον πόλεμο. Ξέρουμε πώς ήταν η ζωή πριν από το 2009 και εν μια νυκτί, ή μέσα σε ένα Καστελόριζο, χάσαμε όλα μας τα δεδομένα γι’ αυτό που λέμε ενηλικίωση, μέλλον.
Αλλά ήταν κι ωραία. Όπως κάθε σωστή «θεια», στα 32 μου πλέον, ας μου επιτραπεί λίγη νοσταλγία. Ήταν ωραία. Είχαμε δύο εξεγέρσεις, το 2006 και το 2008. Είχαμε τις πλατείες του 2011. Ήμασταν γεμάτοι φρέσκες ιδέες, όρεξη, οργή και ήμασταν παντού. Είχαμε μια δυναμική Νεολαία, κυρίως. Και οι ιδέες αυτής της Νεολαίας διαπερνούσαν το κόμμα. Το κόμμα άκουγε τα παιδιά. Ανανεωνόταν. Ακολουθούσε.
Κάπως έτσι γίναμε κυβέρνηση. Είχε μοιραστεί η δουλειά, ας πούμε. Το κόμμα μετέδιδε το αφήγημα, εμείς το δημιουργούσαμε. Ή εν πάση περιπτώσει, το ενσωματώναμε. Πολιτικοποιούμασταν στον δρόμο. Ήμασταν αυτό που λέμε «στελέχη του κινήματος». Αυτό που λέμε τονίζοντας την αντίφαση, φυσικά.
Αλλά τώρα πια δεν είμαστε. Δεν είμαστε ούτε νέα γενιά. Είμαστε νέοι, ναι, φυσικά. Και δραστήριοι. Αλλά δεν είμαστε αυτοί που ξεκινούν τα κινήματα. Είμαστε αυτοί που τώρα θα το βουλώσουμε και θα ακούσουμε τι λένε τα παιδιά.
Δύο τρόποι και όροι
Κι εδώ έρχεται το μέγιστο ζήτημα της ηλικιακής ανανέωσης. Πώς γίνεται, ας πούμε. Γίνεται με στελεχοποίηση ανθρώπων της γενιάς μου; Αυτό δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Γίνεται, όμως, με δύο άλλους τρόπους (και όρους): με το να ακουγόμαστε εξίσου από τους παλιότερους ή μεγαλύτερους συντρόφους και συντρόφισσές μας, και με το να επενδύσουμε, κυρίως εμείς που είμαστε νεότεροι, στην πολιτική ενδυνάμωση της Νεολαίας μας. Εν ολίγοις, χωρίς Νεολαία, δεν ανανεώνεται τίποτα. Απολύτως.
Ο χρόνος υπολογισμού των γενεών έχει συρρικνωθεί. Αν πριν ήταν βιολογικά τα 25 έτη, τώρα μετράμε κάθε δεκαετία. Αυτό σημαίνει ότι, αφενός, για τη δική μας γενιά δεν μπορούμε να εκπροσωπηθούμε από παρωχημένες πια αντιλήψεις της προηγούμενης γενιάς. Θα φέρω ως παράδειγμα το φεμινιστικό κίνημα, την ώρα που παγκοσμίως οι φεμινίστριες παλεύουν να κατοχυρωθεί ο όρος «σεξεργασία», ώστε να αποκτήσουν νομικά και εργασιακά δικαιώματα. Ώστε, ως ίσα μέλη της κοινωνίας, να μην αποτελούν περιθώριο, να μην στιγματίζονται και, κυρίως, να διαχωριστούν από το τράφικινγκ. Το δεύτερο φεμινιστικό κύμα, ωστόσο, δεν αποδέχεται τον όρο. Είναι δουλειά ημών να το εξηγήσουμε και υμών να το αγκαλιάσουν, γιατί αυτό είναι πρόοδος ριζοσπαστική.
Αλλά δεν είμαστε ούτε λιγότερο προνομιούχοι ούτε περισσότερο μορφωμένοι. Οι συντρόφισσες και οι σύντροφοι με χιλιόμετρα στην Αριστερά, όχι, δεν είναι λιγότερο χρήσιμοι ή διαβασμένοι, ας πούμε. Κι ούτε μας περισσεύουν, κανένας και ποτέ δεν περισσεύει στην Αριστερά. Και από την άλλη, ο καπιταλισμός είναι αμείλικτος. Μπορεί οι γονείς μας στην ηλικία μας να πέρασαν καλύτερα, αλλά τώρα έχουν δάνεια, τρομερή συρρίκνωση εσόδων, την ίδια εργασιακή επισφάλεια (ακόμα και στο Δημόσιο των εσωτερικών αξιολογήσεων) και στηρίζουν και τα παιδιά. Που δεν είναι πια παιδιά. Που έχουν παιδιά.
Νέος ως τα 38
Μια πολύ σημαντική έρευνα του Έτερον δείχνει πως ως νέος ορίζεται κανείς (με την πολύ στενή βιολογική έννοια) έως τα 38. Μετά είναι… μπούμερ. Που έχει και να δώσει και να πάρει. Να πάρει από τούς μεγαλύτερους, αλλά πιο πολύ από τα παιδιά. Με τους νέους ορισμούς των νέων κινημάτων, που αλλάζουν όπως αλλάζουν οι κοινωνικές ανάγκες.
Να το, λοιπόν, το πρόβλημα της ηλικιακής ανανέωσης. Ότι η γενιά της απόλυτης φτωχοποίησης και της απόλυτης συρρίκνωσης όλων των δικαιωμάτων (υγεία, εργασία, παιδεία, δημοκρατία) είναι οι εικοσάρηδες. Που κάποτε ήμασταν εμείς και φέραμε ηλικιακή ανανέωση, ναι. Αυτήν τη γενιά δεν μπορεί να την εκπροσωπεί ο τριαντάρης, πολλώ δε μάλλον ο σαραντάρης που έχει σχεδόν την ηλικία των γονιών του. Αυτή η γενιά δεν έχει φωνή αυτήν τη στιγμή.
Χρειαζόμαστε ισχυρή κομματική Νεολαία να μας τρέξει σε κινήματα, να μας ξεκουνήσει, να μας υπενθυμίσει τι είναι αγώνας. Ναι, να μας το υπενθυμίσει. Στους δρόμους. Πρέπει να μας ανανεώσει, να μας σώσει από τη μιζέρια και την γκρίνια της γραφειοκρατίας. Και να μην ξεχνάμε. Κόμμα που δεν είχε Νεολαία δεν επιβίωσε ποτέ.
Όλγα Στέφου
