ΣΤΟ ΝΕΟ ΤΟΥ βιβλίο (The Road to Freedom) ο Joseph Stiglitz ασκεί δριμεία κριτική στο νεοφιλελεύθερο αφήγημα, που υποστηρίζει ότι η λιγότερη ρύθμιση και η ανεξέλεγκτη επιχειρηματικότητα (animal spirits) στον καπιταλισμό δημιουργούν περισσότερη ευημερία αλλά και επεκτείνουν τις ελευθερίες μας. Αντιθέτως, ο νομπελίστας συγγραφέας ισχυρίζεται ότι οι μη ρυθμιζόμενες αγορές όχι μόνο δεν προωθούν την ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα, αλλά περιορίζουν τις ελευθερίες και τις δυνατότητες των πολλών υπέρ του πλούτου των λίγων.
ΔΥΣΚΟΛΑ θα βρει κανείς καλύτερη υποστήριξη του επιχειρήματός του από τη στεγαστική κρίση στην Ελλάδα. Η χρηματιστικοποίηση της αγοράς ακινήτων έχει δώσει «ελευθερία» στους μεγάλους ομίλους (funds) να παρεμβαίνουν δυναμικά, συχνά με κερδοσκοπική διάθεση, στην αγορά, αλλάζοντας συχνά τη μορφή ολόκληρων συνοικιών, εκτοπίζοντας με αυτόν τον τρόπο τους παλιούς κατοίκους, αλλά και εμπορικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Η «ελευθερία» στην αγορά Airbnb, που προκύπτει από τη μη -ή χαλαρή- ρύθμιση δουλεύει στην ίδια κατεύθυνση, οδηγώντας σε μια τρομακτική άνοδο στα ενοίκια και στις τιμές των ακινήτων. Με αυτόν τον τρόπο η ελευθερία των πολλών, και το δικαίωμα στη στέγαση που το ελληνικό κράτος έχει υπογράψει σε διάφορες συνθήκες, καταπατείται βάναυσα. Καταπατείται επίσης και η δημοκρατία μας – οι κάτοικοι δεν έχουν καμία δυνατότητα να αποφασίσουν συλλογικά για το μέλλον των πόλεων ή των συνοικιών τους.
Η Ν.Δ., κολλημένη στο δόγμα του νεοφιλελευθερισμού, δεν έχει καμία πρόθεση να αλλάξει αυτές τις τάσεις. Μάλιστα, πανηγυρίζει για το γεγονός ότι η άνοδος των τιμών αντανακλά το success story της στην οικονομία!
ΓΙΑ ΑΛΛΗ μια φορά αποδεικνύεται ότι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη Δεξιά και στην Αριστερά είναι επίκαιρη. Χρειαζόμαστε ρύθμιση, όχι μόνο στην αγορά Airbnb, αλλά και στα ενοίκια γενικότερα. Χωρίς αυτό, πολιτικές που περιορίζονται μόνο στη χορήγηση δανείων σε ελάχιστα νέα ζευγάρια δεν μπορούν να ανατρέψουν το ράλι τιμών που παρατηρούμε. Χρειαζόμαστε να δούμε σοβαρά το θέμα της δημόσιας κοινωνικής στέγασης για να υπάρχει προσφορά προσιτών και ποιοτικών κατοικιών για όλους. Η στέγαση είναι ένα πολυεπίπεδο ζήτημα και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τυχαίο τρόπο, αλλά απαιτεί δημόσιες πολιτικές με ολοκληρωμένη και εδαφική προσέγγιση. Η στεγαστική πολιτική θα μπορούσε να γίνει κεντρικό πεδίο παρέμβασης ενός ισχυρού αναπτυξιακού κράτους που θα συμβάλει στη βιώσιμη και συμπεριληπτική ανάπτυξη της χώρας μας.
ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ αγαθά υπάρχει ένα τρίλημμα – δεν μπορούμε να έχουμε ταυτόχρονα καθολικότητα (δικαίωμα στη στέγαση για όλους), ποιότητα (ελκυστικές κατοικίες) και απεριόριστη κερδοφορία. Ένα από τα τρία πάντα θα απουσιάζει. Η Ν.Δ. εξασφαλίζει την κερδοφορία και αδιαφορεί για την ποιότητα και την καθολικότητα. Η Νέα Αριστερά προτείνει μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση που θέλει να περιορίσει την απεριόριστη κερδοφορία υπέρ των άλλων δύο. Μια κατεύθυνση που θα οδηγήσει όχι μόνο στην ευημερία των πολλών, αλλά που θα επεκτείνει τις ελευθερίες τους και την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Η Όλγα Νάσση είναι ανθρωπολόγος, υποψήφια ευρωβουλεύτρια με τη Νέα Αριστερά
