Τριάντα χρόνια πριν, υπερχειλισμένα καράβια έφταναν από την Αλβανία στις ιταλικές ακτές. Ξεθώριασαν οι σκηνές ανθρώπινων τσαμπιών και η αφίσα της Benetton που τόσο είχε σκανδαλίσει. Σήμερα, οι 133.000 πρόσφυγες που έφτασαν από την αρχή της χρονιάς στην Ιταλία έρχονται από την Αφρική και την Ασία. Οι πιο πολλοί στοιβάζονται στη Λαμπεντούζα -κυρία πύλη πλέον προς την Ευρώπη- και η απόγνωσή τους χάνεται στα κοιμισμένα αντανακλαστικά ανθρωπιάς της Ευρώπης.
Αν και ο ΟΗΕ δημοσιοποιεί πως από τα 35,3 εκατομμύρια προσφύγων παγκοσμίως για το 2022 οι περισσότεροι (το 70%) βρίσκονται σε χώρες ήδη φτωχές ή ευάλωτες, γειτονικές της προέλευσης τους, οι Ευρωπαίοι επιμένουν να πιστεύουν πως μεταναστευτικές ορδές κατακλύζουν τα εδάφη τους. «Η Ευρώπη κάνει τα περισσότερα για τους μετανάστες», δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη του ο Εμμανουέλ Μακρόν, χρωματίζοντας τις μέρες που πέρασαν και αυτές που ακολουθούν. Η ακροδεξιά ρητορική έχει τόση επιδραστικότητα, ώστε πείθει ακόμα και κατοίκους χωρών που ελάχιστους πρόσφυγες έχουν δεχτεί. Έτσι, η Alt Right μεταβάλλεται σε βασικό ρυθμιστή (αν όχι επικυρίαρχο) των κυβερνήσεων των κρατών -μελών της ΕΕ. Η ίδια μέθοδος επιλέγεται, με τις Ευρωεκλογές προ των πυλών.
Καντρίλιες για μελανοχίτωνες
Η Τζόρτζια Μελόνι έστειλε την Τετάρτη επιστολή στους ηγέτες των μεσογειακών κρατών-μελών της ΕΕ, ζητώντας συνοχή στην αντιμετώπιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού ζητήματος, ενόψει της Συνόδου Κορυφής των EU-MED που έγινε στη Μάλτα την Παρασκευή. Ακολουθούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Γρανάδα, 5 και 6 Οκτωβρίου και η Σύνοδος των Βρυξελλών, 27 και 28 Οκτωβρίου. Η ιταλίδα πρωθυπουργός θυμίζει ως προτεραιότητα την εδραίωση του μνημονίου μεταξύ της ΕΕ και της Τυνησίας για την από κοινού και με το αζημίωτο “αναχαίτηση” των προσφυγικών ροών, βασικός της στόχος όμως η εδραίωση των 10 σημείων της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα βον Ντέρ Λάιεν που συνάδουν με τη γραμμή της. Εν ολίγοις, μεγαλύτερη εμπλοκή της FRONTEX, στρατικοποίηση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, σκληρότερη πολιτική ασύλου, κατανομή των αιτούντων ανά χώρα, κυνήγι πραγματικών ή υποτιθέμενων διακινητών.
Το μήνυμα εκπέμπεται μέσω διοικητικών μέτρων και νομοθετημάτων. Δεκαεξάχρονοι έφηβοι μπορούν να βρεθούν σε δομές ενηλίκων ενώ όσοι εμφανιστούν ως ανήλικοι όντας μεγαλύτεροι, θα απελαύνονται. Η αστυνομία θα εκτιμά την ηλικία των ανθρώπων μέσω σωματικών μετρήσεων και ακτινογραφιών. Όσοι περιμένουν να εξετασθεί προσφυγή επανεξέτασης του αιτήματος ασύλου θα βρεθούν σε κέντρα κράτησης, όπως και όσων η αίτηση τελικά απορρίπτεται. Μέχρι 18 μήνες μπορεί να μείνουν κρατούμενοι, εκτός αν καταβάλουν 5 χιλιάδες ευρώ το άτομο και γλυτώσουν τη φυλάκιση της αναμονής. Μνημείο κυνισμού ο όρος για τους περισσότερους, σχεδόν ακατόρθωτο για τις οικογένειες. Ούτε οι νόμιμοι μετανάστες παραμένουν ασφαλείς αφού απελαύνονται αν θεωρηθούν απειλή για την εθνική τάξη και ασφάλεια. Οι πύλες του εκβιασμού και της ασυδοσίας ανοίγουν διάπλατα.
Τι κι αν ο Παπάς Φραγκίσκος στηλίτευσε από τη Μασσαλία τις μεθόδους μη διάσωσης των κατατρεγμένων, το φανατισμό, τις χειρονομίες μίσους, την αδιαφορία; Τι κι αν εκθείασε όσους εργάζονται σε φορείς ανθρωπιστικής βοήθειας; Υπερισχύουν οι μεθοδεύσεις του Αντρέα Γκρίζα, Β γραμματέα της Λέγκα που κατήγγειλε ως υπονομευτές ξένων κυβερνήσεων τους γερμανούς βουλευτές επειδή ψήφισαν πρόγραμμα χρηματοδότησης 400-800 χιλιάδων ευρώ για ΜΚΟ διάσωσης ανθρώπων, νότια της Σικελίας. Ανάλογη επιστολή έλαβε ο καγκελάριος Όλαφ Σόλτς, ενώ ο Ματέο Σαλβίνι, αρχηγός της Λέγκα και υπουργός Μεταφορών, ζήτησε τη χρήση πολεμικών πλοίων για να σταματήσουν οι αφίξεις στη Λαμπεντούζα. Στο μεταξύ, η Γαλλία “καθάρισε” τον καταυλισμό στο Καλαί και εντείνει τους ελέγχους στα γαλλοϊταλικά σύνορα, όπως η Γερμανία στα σύνορα με την Πολωνία και την Τσεχία.
Η ΕΕ παραμένει ανοιχτή στην ελεύθερη διέλευση κεφαλαίων και επενδυτών. Για τους ικέτες, ξαναθυμάται τα εσωτερικά της αναχώματα. Απέναντι, η βρετανή υπουργός Εσωτερικών Σουέλα Μπρέιβμαν, της ακροδεξιάς των Συντηρητικών, σε πρόσφατο ταξίδι της στις ΗΠΑ χαρακτήρισε ξεπερασμένη τη Σύμβαση της Γενεύης και αξίωσε την αναθεώρηση της ώστε η απονομή ασύλου να καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν απέκλεισε την αποχώρηση της Βρετανίας από τη Συνθήκη, γεγονός που εξόργισε το βρετανικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστία. Μετά το πλωτό φρούριο – φυλακή για πρόσφυγες και μετανάστες, η Μπρέιβμαν προχωρά περισσότερο. Οι μετανάστες παππούδες της έχουν ξεχαστεί.
Διπλωματία με εκπτωτικά κουπόνια
Μεταξύ Μάλτας και Βρυξελλών, Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωκοινοβουλίου, η συμφωνία επί του Νέου Σύμφωνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, η αναθεώρηση δηλαδή της Συνθήκης του Δουβλίνου, βαλτώνει λόγω του βέτο Ουγγαρίας, Πολωνίας, Αυστρίας και Τσεχίας. Στη σκλήρυνση των ενεργειών κατά προσφύγων και μεταναστών ουδείς διαφωνεί. Η συμφωνία προσκρούσει στο νομικό κείμενο περί διαχείρισης κρίσεων σε καταστάσεις ανωτέρας βίας. Εκεί δηλαδή που προβλέπονται όχι μόνο ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, περιορισμός της διαδικασίας ασύλου, πιθανά κέντρα ταυτοποίησης και παραμονής αιτούντων άσυλο εκτός των συνόρων, αλλά και επιμερισμός των αιτούντων μεταξύ των κρατών- μελών αναλογικά, κατά την κρίση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε αντίθετη περίπτωση, οι αρνητές καταβάλουν ανάλογο χρηματικό ποσό, από τον εθνικό προϋπολογισμό τους. Ιδού το αγκάθι -οι χώρες που δε δέχονται ανθρώπους, δε δέχονται ούτε να εξαγοράσουν τη ρατσιστική επιλογή τους. Αυτά δεν αφορούν βεβαίως τα 4 εκατομμύρια ουκρανών προσφύγων που βρήκαν πόρτες ανοιχτές, σεβασμό των δικαιωμάτων τους, δυνατότητες διαβίωσης και εργασίας. Άλλο δέρμα, άλλη πολιτική σκοπιμότητα.
Λευκός καπνός δε βγήκε στις Βρυξέλλες ούτε στη Μάλτα. Μόνο ευχολόγια συγκλίσεων. Μέχρι τότε, οι άνθρωποι πνίγονται ελεύθερα. Το θεσμικό κενό το επιτρέπει.
Όλγα Αθανίτη
