Ευκαιρίες και περιθώρια πρωτοβουλιών από την κυβέρνηση
Στη Θεσσαλονίκη αυτό το σαββατοκύριακο μεταφέρθηκε το κέντρο των πολιτικών εξελίξεων. Θεσμικά, η ΔΕΘ είναι προνομιακός χώρος των εκάστοτε κυβερνήσεων.
Πράγματι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε προετοιμαστεί για μια κομβική ομιλία με την οποία θα έδινε απτό δείγμα γραφής της πολιτικής της κυβέρνησης, σε μια στιγμή που επιχειρεί μια επανεκκίνηση που θα καλύψει την απόσταση από τη ΝΔ.
Διάψευση βασικών παραδοχών
Την ίδια στιγμή ο Κ. Μητσοτάκης παρά το γεγονός ότι πραγματοποίησε μια προεμφάνιση στην πόλη για να προλάβει τις εντυπώσεις από τους προγραμματισμούς της κυβέρνησης, μάλλον ενίσχυσε την υπάρχουσα σύγχυση γύρω από την πολιτική της ΝΔ. Δεν κατάφερε να διαμορφώσει μια ικανή αμυντική προπαγανδιστική ασπίδα στην υπεροχή του κυβερνητικού λόγου.
Η αξιωματική αντιπολίτευση βρίσκεται σε σύγχυση και εκνευρισμό. Αυτό εισπράττει κανείς από τις τοποθετήσεις τόσο του Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και της κ. Μ. Σπυράκη, για να μην αναφερθούμε σε άλλους. Αλλά που οφείλεται όμως αυτό; Οφείλεται στη διάψευση βασικών παραδοχών της πολιτικής της γραμμής, όχι δευτερευόντων. Η πρώτη, ήταν ότι η κυβέρνηση θα καταρρεύσει πολιτικά πολύ σύντομα. Η δεύτερη ήταν ότι το πρώτο μνημόνιο δεν βγαίνει, δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ και πολύ περισσότερο τα περί παράλληλου προγράμματος είναι αριστερές κουβέντες χωρίς βάση. Η τρίτη διάψευση ήταν πολύ πρόσφατη, ότι δεν υπήρξε έξοδος από το πρόγραμμα, αλλά συνεχίζουμε σε ένα τέταρτο μνημόνιο που δεν αφήνει κανένα περιθώριο για να ασκηθεί αναπτυξιακή και κοινωνική πολιτική.
Σημείο επαφής με επιχειρηματίες
Αυτών των διαψεύσεων είναι αποτέλεσμα οι συνεχείς αντιφάσεις στην πολιτική που εκπέμπει. Τι είναι π.χ., τα σχεδιαζόμενα μέτρα; Παροχολογία, λαϊκισμός, ψεύτικες υποσχέσεις, ήσσωνος σημασίας παροχές; Όλα τα έχει χρησιμοποιήσει η ΝΔ! Μένουμε όμως στο πιο σπουδαίο ότι πρόκειται για παροχολογία, ότι οι αγορές θα τιμωρήσουν τη χώρα, ότι, όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης την Πέμπτη θα περίμενε κανείς η αντιπολίτευση να είναι ελαστική και η κυβέρνηση συγκρατημένη! Προφανώς, τα λεγόμενά του ψάχνουν να βρουν επαφή με τους επιχειρηματίες, ιδιαίτερα για τα εργασιακά. Αλλά σε μια χώρα στην οποία έχουν επιβληθεί πρωτογενή πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, όταν ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, ο πρόεδρος της ΝΔ, ο κ. Βενιζέλος, η κ. Γεννηματά υποστηρίζουν ότι έπρεπε να είναι 2%, είναι δυνατόν να λες στον κόσμο ότι να διαθέσεις το υπερπλεόνασμα, το πέραν του 3,5% ποσό είναι παροχές; Όταν ακόμη και ο κ. Κερέ της ΕΚΤ υποστήριξε ότι «αυτό που έχει σημασία για εμάς είναι να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2019 και η σύνθεση του προϋπολογισμού να ευνοεί την ανάπτυξη», αναφερόμενος μάλιστα στο ενδεχόμενο να μην περικοπούν οι συντάξεις! –είναι δυνατόν η αξιωματική αντιπολίτευση να υποστηρίζει ότι οι αγορές θα μας τιμωρήσουν αν παρθούν τα μέτρα που σχεδιάζει η κυβέρνηση; Παρ΄ όλα αυτά τα περιγράφει ως ένα «εκρηκτικό μείγμα» που συγκροτεί «στρατηγική καμμένης γης» για να ναρκοθετήσει την πορεία της επόμενης κυβέρνησης που θα είναι, βέβαια, της ΝΔ… Η ΝΔ δεν κρύβει την προτίμησή της για την ύπαρξη πιστοληπτικής γραμμής, με όλα τα συμπερομαρτούντα, δηλαδή μνημονιακή σχέση της χώρας με τους δανειστές και συγχρόνως κατηγορεί την κυβέρνηση ότι υπέγραψε κρυφό μνημόνιο.
Το πιο απρόβλεπτο όμως και πιο αποκαλυπτικό είναι η θέση του Κ. Μητσοτάκη ότι όλα όσα θα νομοθετήσει η κυβέρνηση θα έχουν ημερομηνία λήξης την ημέρα των εκλογών, εννοώντας ότι θα ηττηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Μ΄ άλλα λόγια θα καταργήσει το νόμο για τις συλλογικές συμβάσεις, την αύξηση του κατώτατου μισθού, τη μείωση των φόρων, τη μείωση των εισφορών, τη μείωση της συμμετοχής των ασθενών στα φάρμακα κτλ, κτλ! Πρόκειται για παραλογισμό που προφανώς δεν θα μπορεί να αφομοιωθεί και από τον κόσμο της ΝΔ.
Σε συνεχή δοκιμασία
Η ΝΔ έχει, επίσης, μια δυσκολία να υποστηρίξει ότι όσα πει ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη είναι απλές εξαγγελίες που δεν θα εφαρμοσθούν. Τα περισσότερα θα νομοθετηθούν άμεσα και αυτό θα είναι δοκιμασία για τη ΝΔ, ως προς το τι θα κάνει στη Βουλή. Να σημειωθεί ότι η κατάργηση των περικοπών των συντάξεων και του αφορολόγητου, και κυρίως τα φορολογικά μέτρα, θα περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό για το 2019. Εφόσον πρόκειται για μέτρα που θα κινούνται μέσα στα όρια που ορίζει το προβλεπόμενο πλεόνασμα. Ούτε οι θεσμοί μπορεί να αντιδράσουν, τουλάχιστον φανερά, ούτε είναι υπό αίρεση. Η πολιτική της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μεταξύ του αν είναι «λίγα και ήρθαν αργά» ή «πολλά και λαϊκιστικά» τα μέτρα που προτίθεται να πάρει η κυβέρνηση, δεν έχει σπονδυλική στήλη. Θα βρίσκεται σε συνεχή δοκιμασία το επόμενο διάστημα.
Περιθώρια κυβερνητικών πρωτοβουλιών
Η κυβέρνηση, ασφαλώς, θα εκμεταλλευτεί στο έπακρο αυτή τη δυσκολία της ΝΔ για να κερδίσει πόντους. Θα επωφεληθεί για να πείσει ότι η έξοδος από το μνημόνιο αρχίζει να έχει, όντως, αντίκρισμα στη ζωή των κοινωνικών στρωμάτων που υπέφεραν από τα μνημόνια. Ότι όντως τώρα μπορεί να ασκηθεί μια οικονομική πολιτική που να συνδυάζει και την κοινωνική και την αναπτυξιακή πτυχή της. Εξάλλου, το σύνολο των μέτρων που εικαζόταν ότι θα ανακοινωθούν, εν τέλει, συνιστούν μια δέσμη μέτρων κυρίως οικονομικής πολιτικής που μέσω και της αύξησης της ζήτησης επιδιώκουν να επιταχύνουν την ανάπτυξη, άρα και τη δημιουργία νέου πλούτου και θέσεων εργασίας. Πρόκειται για μια πολιτική που έχει ευρύ κοινό για να επηρεάσει διότι θα νιώσει στο διαθέσιμο εισόδημα του την επίπτωσή της ακόμη και από 1-1-2019.
Η κυβέρνηση, ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχάσει ότι αυτή η πολιτική έχει προσδιορισμένα όρια, ενώ θα συναντήσει και δυσκολίες. Το πιο καταθλιπτικό όριο είναι αυτό που θέτει το πλεόνασμα του 3,5%. Στη συνέντευξή του στην «Εποχή» ο Κώστας Μελάς το αναλύει αυτό επαρκώς. Εφόσον θα απαιτείται η κάλυψή του, ένα μεγάλο μέρος της εθνικής αποταμίευσης θα φεύγει από την ελληνική οικονομία, θα πηγαίνει έξω. Χωρίς όμως εθνική αποταμίευση δεν μπορεί να γίνει μπουμ επενδυτικό. Υπάρχουν επίσης οι αγορές και οι δανειστές που επιτηρούν. Δεν πρόκειται για αμελητέο παράγοντα και αυτός ήταν ο λόγος που λίγο πριν την ομιλία του πρωθυπουργού, όπως και στο υπουργικό συμβούλιο έγινε σαφές, ότι η δέσμη μέτρων θα είναι συγκρατημένη, οι τόνοι χαμηλοί και δεν θα δυσκολεύουν τις δημοσιονομικές ισορροπίες που έχουν συμφωνηθεί ή διαμορφωθεί. Μια ακόμα δυσκολία θα επιχειρήσει να φέρει η αντιπολίτευση σε συνεργασία με τους κοινωνικούς της συμμάχους ιδιαίτερα τον ΣΕΒ.
Δρώντας ανάμεσα σε δυνατότητες και δυσκολίες η κυβερνητική πλευρά μπορεί να είναι, κατά βάση αισιόδοξη. Όχι μόνο ή τόσο γιατί έχει μία ανεπαρκή αξιωματική αντιπολίτευση ως αντίπαλο, αλλά και διότι έχει περιθώρια πρωτοβουλιών και σχέδιο. Όμως περιορισμένη μέσα στα ασφυκτικά πλαίσια των επιπτώσεων των πολιτικών των μνημονίων και των περιορισμών μετά το τέλος του προγράμματος.
Η απόσταση μεταξύ των αναγκών της κοινωνίας και των δυνατοτήτων να καλυφθούν από την πολιτική της κυβέρνησης θα είναι μια συνεχής δύσκολη μάχη, η οποία μπορεί να προκαλεί ακόμα και διαφωνίες στο εσωτερικό της. Χρειάζεται επομένως η επιστράτευση όλων των δυνατοτήτων και δυνάμεων του ευρύτερου χώρου, της κοινωνίας για να προχωρήσει νικηφόρα αυτή η υπόθεση.
Μια παράδοση αμφίβολης αποτελεσματικότητας
Η παράδοση των εμφανίσεων των πρωθυπουργών και των ηγετών της αντιπολίτευσης στις ΔΕΘ δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί θετική και διαφωτιστική στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας. Ούτε και ουσιαστικός οικονομικός απολογισμός και πολύ περισσότερο προγραμματισμός γίνεται εκεί. Οι ΔΕΘ υπήρξαν βήματα πολιτικών παρεμβάσεων, κυρίως εξαγγελιών για πιθανά μέτρα και προβλέψεις θετικών αποτελεσμάτων που κατά κανόνα δεν επιβεβαιώθηκαν. Εν πάση περιπτώσει έχουν αφήσει μια πικρή γεύση στους πολίτες και διαμορφώσει ένα κλίμα έντονης επιφύλαξης για όσα θα ειπωθούν κάθε φορά, βοηθούντων και των ρεπορτάζ στον Τύπο που σπεύδουν να προαναγγείλουν τα μέτρα.
Εντούτοις μια σοβαρή συζήτηση για το που πάει η οικονομία και ποιες οι πολιτικές που προτείνει η εκάστοτε κυβέρνηση, τα άλλα κόμματα και οι κοινωνικές οργανώσεις είναι άκρως απαραίτητη. Η βουλή με ορισμένες προϋποθέσεις, και όχι στον προϋπολογισμό, εφόσον πρόκειται για ένα κείμενο που δεν επιδέχεται –θεσμικά– αλλαγές, θα μπορούσε να είναι αυτός ο χώρος. Ως τότε όμως και εφόσον η ΔΕΘ, παρά τον κλονισμό της στην μνημονιακή περίοδο, παραμένει ένας θεσμός με βαρύτητα δεν μπορούμε παρά να παρακολουθήσουμε με την αναγκαία σοβαρότητα όλα όσα θα ειπωθούν εκεί.
Παύλος Κλαυδιανός
Πηγή: Η Εποχή
