«…ο κύκλος μου έκλεισε, μέχρι εδώ έφτασα… Ξεκάθαρα, πεθαίνω. Ο πολεμιστής έχει δικαίωμα στην ξεκούραση». 9/1/25
Στις 9 Ιανουαρίου, στην τοπική εβδομαδιαία εφημερίδα Βusquedα, ο 89χρονος Πέπε Μουχίκα (πρώην πρόεδρος της Ουρουγουάης και εμβληματική μορφή της λατινοαμερικανικής Αριστεράς – Κεντροαριστεράς) σε συνέντευξη – αποχαιρετισμό των συμπατριωτών και συμπατριωτισσών του, ανακοίνωσε ότι μετά τη μετάσταση στο συκώτι του ήδη προχωρημένου καρκίνου του οισοφάγου που τον καταπολεμούσε με διάφορες θεραπείες, αποφάσισε να σταματήσει πλέον κάθε θεραπεία. «…δεν μπορώ να τον σταματήσω (καρκίνο). Γιατί; Γιατί έχω γεράσει και πάσχω από δύο χρόνιες ασθένειες. Καμία θεραπεία, ούτε χειρουργική επέμβαση αντέχει πλέον το σώμα μου. Είμαι καταδικασμένος αδελφέ». Ζητά «να με αφήσουν ήσυχο, να μη μου ζητούν συνεντεύξεις, ούτε άλλα πράγματα… θέλω να ασχοληθώ με τα φυτά μου».
Η συνέντευξη δόθηκε στο μικρό αγρόκτημα (15 χιλιόμετρα έξω από την πρωτεύουσα Μοντεβιδέο) όπου ζει με τη συντρόφισσα της ζωής του Λουσία Τοπολένσκι από το 1985 που αποφυλακίστηκε (έζησε σκληρά βασανιστήρια και έμεινε στη φυλακή 13 χρόνια). Ο Πέπε Μουχίκα, «ο φτωχότερος πρόεδρος στον κόσμο» όπως τον αποκαλούσαν, δεν έμεινε ούτε μια μέρα στο προεδρικό μέγαρο κατά τη διάρκεια της προεδρίας του (2010-2015) και διέθεσε σχεδόν όλο τον μισθό του ως πρόεδρος για υλοποίηση προγράμματος κοινωνικής κατοικίας.
Προς το τέλος της συνέντευξης μιλά για τη ταφή του: «Έχω ήδη ξεκινήσει διαδικασίες για την ταφή μου, να εδώ έξω, κάτω από αυτό το μεγάλο δέντρο που φύτεψα εγώ πριν πολλά χρόνια και έχει ταφεί η Μαριέλα (η αγαπημένη του σκυλίτσα). Εδώ δίπλα θέλω να ταφώ».
Η τελευταία δημόσια και αναπάντεχη παρουσία – αποχαιρετισμός των συμπατριωτών του ήταν τον Οκτώβρη σε μαζική εκδήλωση του κόμματός του για το νικηφόρο κλείσιμο του α’ γύρου των προεδρικών εκλογών. Στο αναπηρικό καρότσι και συνοδευόμενος από τη σύζυγό του και τον σημερινό πρόεδρο της χώρας Γιαμαντού Όρσι, σε κλίμα βαθειάς συγκίνησης και με βουρκωμένα μάτια, ο Πέπε Μουχίκα μεταξύ άλλων είπε: «Θέλω να πω αντίο στους συμπατριώτες μου (…) Δεν αλλάξαμε τον κόσμο, αλλά παλέψαμε για να υπάρξει μια καλύτερη αναδιανομή (…) είμαι γέρος πια και είμαι πολύ κοντά στο να πάρω τον δρόμο που δεν έχει επιστροφή. Είμαι, όμως, ευτυχής γιατί υπάρχετε εσείς και όταν φύγουν τα δικά μου χέρια, χιλιάδες άλλα χέρια θα στηρίξουν τον αγώνα (…) Είναι εύκολο να σέβεσαι εκείνους που σκέφτονται όπως εσύ, όμως πρέπει να μάθεις ότι το θεμέλιο της δημοκρατίας είναι να σέβεσαι εκείνους που σκέφτονται διαφορετικά. Σας φιλώ όλους».
Το αποτύπωμα του Πέπε Μουχίκα είναι ήδη χαραγμένο στα μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά άλματα αυτής της μικρής χώρας (3,6 εκατ. κάτοικοι το 2024 και έκταση 176.220 χλμ) σε ζητήματα δημοκρατίας, προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών −περιλαμβανομένων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και τη νομιμοποίηση της έκτρωσης− μικρές σχετικά κοινωνικές ανισότητες, ειρήνης, πολύ χαμηλής διαφθοράς, αλφαβητισμού, χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, νομιμοποίηση πώλησης και κατανάλωσης κάνναβης, ηλεκτρονικής συμμετοχής (e-participation) και διακυβέρνησης.
Ο πρώην αντάρτης Τουπαμάρος τις δεκαετίες ’60 και ’70, βουλευτής, γερουσιαστής, υπουργός και πρώην πρόεδρος της Ουρουγουάης (2010-2015), ηγέτης του κόμματος «Κίνημα Λαϊκής Συμμετοχής» (Movimiento de Participacion Popular) –ραχοκοκαλιά του ιστορικού αριστερού συνασπισμού «Ευρύ Μέτωπο» (Frente Amplio)− μας συγκλονίζει, μας υπενθυμίζει αξίες και στάσεις ζωής ακόμα και θανάτου των αριστερών, αντρών και γυναικών, παλαιότερων εποχών, μας διδάσκει.
Γεωργία ΝτούσιαΗ ΕΠΟΧΗ