Τα τελευταία πενήντα -τουλάχιστον- χρόνια το τέλος του καπιταλισμού έχει προβλεφθεί πολλές φορές. Ποτέ όμως τέτοια πρόβλεψη δεν δικαιώθηκε. Αντιθέτως, ο καπιταλισμός, αφού εξαφάνισε την εκδοχή του υπαρκτού σοσιαλισμού (ή κρατικού καπιταλισμού) έβαλε το πιο φανταχτερό κοστούμι του και σαγήνευσε παγκοσμίως τα πλήθη ελλείψει και εναλλακτικής. Τις όποιες κρίσεις, δε, τις μετέτρεπε σε ευκαιρίες όπως ξέρει πολύ καλά να κάνει ήδη από τον 19ο αιώνα.
Η απειλή όμως της κλιματικής αλλαγής, που εν πολλοίς το ίδιο το σύστημα γέννησε με τις αδηφάγες πρακτικές του και την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού από το 1989 και μετά σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη δεν είναι μια συνήθης απειλή. Δεν μετατρέπεται εύκολα σε ευκαιρία καθώς πολύ απλά απειλεί να τελειώσει όχι μόνο τον καπιταλισμό αλλά τη ζωή την ίδια, τουλάχιστον με τη μορφή που την γνωρίζουμε. Μπροστά, λοιπόν, σ’ αυτήν την απειλή, οι σοβαροί καπιταλιστές ηγέτες του κόσμου παίρνουν τα μέτρα τους. Δεν αμφισβητούν, φυσικά, τις δομές και τις βασικές νόρμες του συστήματος, θέλουν όμως να εφαρμόσουν πολιτικές που θα περιορίσουν την έκταση της καταστροφής και θα αναχαιτίσουν το φαινόμενο σε βάθος χρόνου. Ο Μπάιντεν, ένας μετριοπαθής κεντρώος πολιτικός που πιστεύει βαθιά στον καπιταλισμό, συνιστά ένα κλασικό παράδειγμα.
Στην Ελλάδα τι έχουμε; Εναν πρωθυπουργό και μια κυβέρνηση που σταμάτησε το ρολόι της εξέλιξης περίπου στο 2000. Την κλιματική αλλαγή μπορούν να την αναφέρουν στις εκθέσεις ιδεών (επιπέδου Γ’ γυμνασίου) που συνήθως διαβάζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά στην ουσία του προβλήματος όχι μόνο δεν μπαίνουν, αλλά αποδεικνύουν σχεδόν σε κάθε στιγμή ότι εξακολουθούν να πιστεύουν στον ακραίο, αρπακτικό καπιταλισμό την ώρα που γύρω τους καίγεται το σύμπαν.
Εδωσαν για αντιπυρική πολιτική κάτι λιγότερο από 2 εκατ. ευρώ ενώ τους ζητήθηκαν περίπου 18 εκατ.! Τι άλλο να γράψει κανείς για να αποδείξει ότι το παρόν κυβερνητικό σχήμα δεν πολυσκοτίζεται για το περιβάλλον, την πυρόσβεση, την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών και φυσικών φαινομένων; O Aκης Σκέρτσος μπορεί να έσπευσε ασθμαίνοντας να πείσει για το αντίθετο παραθέτοντας νούμερα, ωστόσο αυτό που κατάφερε να κάνει είναι να αυξήσει τα ερωτήματα. Παράδειγμα; Που ήταν όλες αυτές τις ημέρες τα επιπλέον αεροπλάνα που προμηθευτήκαμε και σε ποια κατάσταση αγοράστηκαν; Δεν απαντούν όμως σ’ αυτά, προτιμούν έτσι και αλλιώς το μονόλογο από το διάλογο σε κάθε περίπτωση.
Ο,τι και αν κάνει βέβαια ο προπαγανδιστικός μηχανισμός του Κυριάκου Μητσοτάκη, η αλήθεια δεν μπορεί (πλέον) να κρυφτεί. Η χώρα, όπως και όλος ο πλανήτης, χρειάζεται ένα νέο πράσινο Νιου Ντιλ (τουλάχιστον). Πολιτικές για την κλιματική αλλαγή και την προστασία του φυσικού της πλούτοι που φυσικά δεν περνούν μέσα από δασοκτόνους νόμους, όπως αυτός που ψήφισε πέρυσι το ελληνικό κοινοβούλιο. Χρειάζονται επίσης και γενναίες επενδύσεις, άρα και αλλαγή προσανατολισμού στον τρόπο που θα ξοδευτούν τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Είναι κάτι περισσότερο από απαραίτητες νέες δομές, σύγχρονες προσεγγίσεις στο ζήτημα της πολιτικής προστασίας, εκπαίδευση των πολιτών, σχετικά μαθήματα στα σχολεία, ένα πλήρες πλέγμα μέτρων που θα εφαρμοστεί μέσα και από μία νέα νοοτροπία. Η ελληνική δεξιά -κακά τα ψέματα- τέτοιου είδους σχεδιασμού δεν έχει, δεν μπορεί να έχει, ίσως και να μην θέλει.
Τι κάνει η Αριστερά σ’ αυτό το πεδίο; Προσώρας όχι πολλά πράγματα. Και όμως, για να παραφράσουμε λίγο τον Νίκο Πουλαντζά, ο σύγχρονος σοσιαλισμός είτε θα είναι οικολογικός και πράσινος είτε δεν θα υπάρξει (για το αν θα πρέπει να είναι και δημοκρατικός δεν το συζητούμε καν). Η διάσταση της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να είναι παρούσα σε κάθε πρόταση της Αριστεράς είτε αυτή αφορά την εργασία είτε την παιδεία είτε τον πολιτισμό είτε φυσικά την οικονομία. Και προφανώς χρειάζονται και ρήξεις με το πρόσφατο κυβερνητικό παρελθόν. Δεν νοείται, για παράδειγμα, εμμονή στην πολιτική των εξορύξεων ή επώδυνοι συμβιβασμοί στην προστασία του περιβάλλοντος στο όνομα της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Κάθε νέα θέση εργασίας που θα δημιουργείται στη χώρα πρέπει να έχει -μεγάλο ή μικρό- πράσινο αποτύπωμα.
Υπό αυτήν την έννοια, η δική μας Αριστερά έχει πολλή δουλειά μπροστά της. Μια δουλειά όμως που πρέπει να γίνει γρήγορα και αποτελεσματικά και σύντομα να αποτυπωθεί με συγκεκριμένες προτάσεις στον προγραμματικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος έχει τεράστια ευθύνη απέναντι στους πολίτες τώρα που βρίσκεται στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αλοίμονο αν δεν είναι σε θέση να προτείνει μια αξιόπιστη εναλλακτική μετά από μια τέτοια καταστροφή και ενώ η παρούσα κυβέρνηση δείχνει εγκλωβισμένη στις παρωχημένες ιδεοληψίες της αλλά και στις δεσμεύσεις, που έχει δώσει στο πολύ μεγάλο κεφάλαιο της χώρας.
Κοντολογίς, το οικολογικό σημάδι δεν αποτελεί πλέον πολυτέλεια για την Αριστερά. Αντιθέτως πρέπει να συνιστά ταυτοτικό στοιχείο το οποίο θα ενσωματωθεί στο DNA της και θα την συνοδεύει στο από εδώ και πέρα ταξίδι της στις θάλασσες των πολιτικών μαχών που υπάρχουν μπροστά. Οτιδήποτε λιγότερο έχει πάψει να θεωρείται αριστερό…
Πηγή: Η Εποχή
