Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σίνζο Άμπε πέθανε την Πέμπτη σε μια σκηνή που θύμιζε τις ταινίες γιακούζα που τόσο αγαπούσε, πυροβολημένος μέσα στο πλήθος από έναν μοναχικό δράστη που δεν προσπάθησε καν να διαφύγει.
Το έθνος συγκλονίστηκε όταν έμαθε ότι είχε φύγει από τη ζωή, όταν το μετέδωσε ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας NHK. Πολλοί ήταν αυτοί που ήλπιζαν ότι θα μπορούσε να τα καταφέρει. Στη Νάρα, οι περαστικοί άρχισαν να τοποθετούν λουλούδια στο σημείο όπου πυροβολήθηκε, ενώ κάποιοι προσεύχονταν για το ασφαλές ταξίδι του μέσω του κόσμου των πνευμάτων στην επόμενη ενσάρκωσή του.
Δεκαπέντε χρόνια πριν από το αιματηρό περιστατικό, ο Σίνζο Άμπε θεωρήθηκε πολιτικά τελειωμένος όταν παραιτήθηκε από το αξίωμά του κατά την πρώτη του θητεία ως πρωθυπουργός. Ήταν εξαντλημένος, αντιπαθής και ανίκανος να αντιμετωπίσει το τσουνάμι σκανδάλων που περιέβαλε το υπουργικό του συμβούλιο. Αλλά το 2012, επέστρεψε από το νεκροταφείο των αποτυχημένων πρωθυπουργών για να κυβερνήσει για σχεδόν οκτώ χρόνια.
Όταν διαδόθηκε η είδηση ότι είχε πυροβοληθεί δύο φορές και βρισκόταν σε κρίσιμη κατάσταση, οι υποστηρικτές του ήλπιζαν ότι θα μπορούσε να πετύχει ένα ακόμη θαύμα – μια φυσική ανάσταση.
Αυτό δεν συνέβη. Αλλά ο άνθρωπος που ο σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, Στίβεν Μπάνον, εξυμνούσε ως “Τραμπ πριν από τον Τραμπ”, αφήνει πίσω του μια κληρονομιά που ίσως άλλαξε για πάντα την Ιαπωνία. Τη μετέτρεψε σε μια εσαεί μονοκομματική δημοκρατία που φαίνεται απίθανο να αλλάξει.
Ο Άμπε φαίνεται σίγουρα να διέθετε ένα πρόγραμμα που ήταν παρόμοιο με αυτό του Ντόναλντ Τραμπ. Ήταν ένας λαϊκιστής που εκμεταλλεύτηκε τον ρατσισμό και τις φοβίες για την αλλαγή για να υποδαυλίσει τη βάση του και να εδραιώσει την εξουσία.
Κατά τη διάρκεια της εξορίας του από την εξουσία, ο Άμπε και τα μέλη του υπουργικού του συμβουλίου συμμάχησαν με αντι-κορεατικές και άλλες ξενοφοβικές ομάδες. Ο Άμπε καλλιέργησε το αντι-κορεατικό συναίσθημα για να ενισχύσει την υποστήριξή του και φρόντισε οι σύμμαχοί του να κάνουν επιθέσεις, ενώ ο ίδιος κρατούσε τα χέρια του καθαρά. Ενώ ο Τραμπ παρουσίασε τους μετανάστες ως τον μπαμπούλα που απειλεί την Ιαπωνία, ο Άμπε εκμεταλλεύτηκε τα βαθιά ριζωμένα αντι-κορεατικά αισθήματα, τόσο προς τους Κορεάτες κατοίκους της Ιαπωνίας που έμειναν μετά τον πόλεμο όσο και προς τους πολίτες της Νότιας και της Βόρειας Κορέας, πρώην αποικίες της Ιαπωνίας. Διόρισε την Eriko Yamatani, μια γυναίκα που συνδέεται στενά με την ένθερμα αντι-κορεατική ομάδα Zaitoku-Kai, ως επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής Δημόσιας Ασφάλειας που εποπτεύει την Εθνική Αστυνομική Υπηρεσία.
Ασπάστηκε επίσης το Nippon Kaigi, μια συντηρητική σιντοϊστική σέχτα και πολιτικό λόμπι. Θα μπορούσε κανείς εύστοχα να συγκρίνει τη συμμαχία του μαζί τους με την απορρόφηση του Τραμπ από το Tea Party και άλλα ακροδεξιά στοιχεία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Ακόμη και όταν βρισκόταν εκτός εξουσίας, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, με τον Άμπε να ασκεί επιρροή, ανέπτυξε σχέδια για ένα νέο αυτοκρατορικό Σύνταγμα για την Ιαπωνία. Την κατάργηση του μεταπολεμικού συντάγματος, το οποίο γράφτηκε με τη βοήθεια των αμερικανών κατοχικών δυνάμεων (όχι από τους ίδιους, όπως ισχυρίζονται τώρα κάποιοι).
Κατά τη διάρκεια της πολιτικής του εξορίας, ο Άμπε έγινε μάλιστα για λίγο επικεφαλής μιας εξτρεμιστικής δεξαμενής σκέψης, της Nihon Sosei ( Δημιουργώντας την Ιαπωνία), η οποία αποτελούνταν από βουλευτές του ΦΔΚ και άλλους συντηρητικούς σούπερ σταρ. Τον Μάιο του 2012, η οργάνωση κυκλοφόρησε ένα βίντεο με τον ίδιο σε μια συγκέντρωση με τίτλο “Η ορκωμοσία του αναθεωρημένου Συντάγματος για την Ιαπωνία”, στην οποία ο ίδιος και οι κολλητοί του συζητούσαν για το εναλλακτικό σύνταγμα του ΦΔΚ.
Περιείχε μερικές εκπληκτικές στιγμές.
Ένας πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, ο Nagase Jinen, που διορίστηκε κατά την πρώτη θητεία του Άμπε, είπε στο πλήθος: “Η λαϊκή κυριαρχία, τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και ο φιλειρηνισμός – αυτά τα τρία πράγματα χρονολογούνται από το μεταπολεμικό καθεστώς που επέβαλε ο ΜακΆρθουρ στην Ιαπωνία, επομένως πρέπει να τα ξεφορτωθούμε για να κάνουμε το σύνταγμα δικό μας!”.
Ο Άμπε το χειροκρότησε δυνατά αυτό. Να απαλλαγούμε από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και να διεξάγουμε πόλεμο. Επίσης, να επαναφέρουμε τον αυτοκράτορα στην εξουσία.
Με άλλα λόγια: Να κάνουμε την Ιαπωνία Μεγάλη Ξανά. Δεν είναι περίεργο που χρόνια αργότερα, ο Steve Bannon θα έλεγε ότι ο Άμπε ήταν ο Τραμπ πριν από τον Τραμπ.
Ο Άμπε ήταν για πολλά χρόνια ο πιο ισχυρός άνδρας του κυβερνώντος πολιτικού κόμματος της Ιαπωνίας, του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (ΦΔΚ). Μάλιστα, έκανε προεκλογική εκστρατεία για τους υποψηφίους του στις επερχόμενες εκλογές της άνω βουλής, όταν πυροβολήθηκε την Πέμπτη. Το ΦΔΚ ιδρύθηκε το 1955 από τον παππού του Άμπε, που υπήρξε εγκληματίας πολέμου και διετέλεσε επίσης πρωθυπουργός. Χρηματοδοτήθηκε από τον συνεργάτη της Γιακούζα και πράκτορα της CIA Γιόσιο Κοντάμα.
Αλλά από την πτώση του και μετά, η δημοτικότητα του ΦΔΚ βυθίστηκε.
Το 2009, φάνηκε ότι η Ιαπωνία θα μπορούσε πραγματικά να αλλάξει -και να αλλάξει προς το καλύτερο. Για μόλις δεύτερη φορά από το 1955, το μονίμως διεφθαρμένο και άκρως συντηρητικό Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα εκδιώχθηκε από την εξουσία και το φιλελεύθερο, εξισωτικό, φεμινιστικής κατεύθυνσης Δημοκρατικό Κόμμα της Ιαπωνίας ανέλαβε τα ηνία της εξουσίας. Ήταν μια επανάσταση.
Αλλά δεν κράτησε πολύ.
Το ΔΚΙ είχε ανέλθει στην εξουσία εν μέρει με την προσδοκία ότι θα ήταν πιο καθαρό και λιγότερο εγκληματικό από το ΦΔΚ. Αλλά τότε το ένα σκάνδαλο μετά το άλλο που ενέπλεκε την ανώτατη ηγεσία του κόμματος σε δυσάρεστες σχέσεις με τη γιακούζα έριξε βρωμιά στην πεντακάθαρη εικόνα τους.
Οι εκλογές της Κάτω Βουλής του 2012 ήταν μια πολιτική κατάρρευση. Σχεδόν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του ΔΚΙ, αποδεκατίστηκαν. Και ξέρουμε ποιος επέστρεψε από το πολιτικό νεκροταφείο, έτοιμος να κυβερνήσει την Ιαπωνία με μια σκουριασμένη σιδερένια γροθιά.
Ο Σίνζο Άμπε έσπευσε να εκδικηθεί τους επικριτές του μόλις επέστρεψε στην εξουσία, χαρακτηρίζοντας τη φιλελεύθερη εφημερίδα Asahi Shimbun εχθρό του λαού. Αργότερα, θα έλεγε στον Ντόναλντ Τραμπ: “Θα έπρεπε να χειριστείς τους New York Times, όπως εγώ χειρίστηκα την Asahi”.
Εκφόβιζε τα αριστερά μέσα ενημέρωσης και γευμάτιζε με τα δεξιά μέσα ενημέρωσης, υποβαθμίζοντας την ελευθερία του Τύπου της Ιαπωνίας από την 11η θέση στον κόσμο, στην 72η θέση της παγκόσμιας κατάταξης. Το 2014, δημιούργησε ένα Γραφείο Προσωπικού του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο ασκούσε στυγνό έλεγχο των γραφειοκρατικών διορισμών, διασφαλίζοντας ότι κάθε κυβερνητικός υπάλληλος που δεν ακολουθούσε τη γραμμή ή δημοσιοποιούσε πληροφορίες που έρχονταν σε αντίθεση με την κυβέρνηση, είτε αποφεύγονταν, είτε απολύονταν, είτε παραγκωνιζόταν. Αυτό λειτούργησε πολύ αποτελεσματικά, και ορισμένοι υψηλόβαθμοι υπάλληλοι ανέλαβαν ακόμη και να καλύψουν σκάνδαλα που σχετίζονται με τον Άμπε, χωρίς να έχουν άμεση εντολή να το πράξουν.
Τηλεοπτικοί παρουσιαστές και ειδήμονες που ήταν πολύ επικριτικοί για τον Άμπε εξαφανίστηκαν από τα κανάλια. Η μεγαλύτερη εφημερίδα του κόσμου, η Yomiuri Shimbun, συκοφάντησε τον μεγαλύτερο επικριτή του στο υπουργείο Παιδείας ότι “συχνάζει σε σέξι μπαρ στο Kabukicho”. Δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να χρησιμοποιήσει τα μέσα ενημέρωσης για εκστρατείες δυσφήμισης και τα μέσα ενημέρωσης, πρόθυμα για ρεπορτάζ με το κουτάλι, συμμορφώνονταν με ευχαρίστηση.
Τελικά, το 2020, το βάρος των πολιτικών σκανδάλων και μια έρευνα για παραβιάσεις του εκλογικού νόμου από τον Άμπε τον ανάγκασαν να παραιτηθεί με το πρόσχημα των “ιατρικών θεμάτων”. Λίγους μήνες αργότερα φορτώθηκε το φταίξιμο ο πολιτικός του γραμματέας και λίγο πολύ απαλλάχτηκε. Κράτησε χαμηλό προφίλ για μήνες, αλλά δεν μπορούσε να αντισταθεί στο φως της δημοσιότητας.
Ο Σίνζο Άμπε δεν κατάφερε τελικά να αλλάξει ούτε μία λέξη του ιαπωνικού συντάγματος, αλλά πέρασε αρκετούς νόμους που εξακολουθούν να το τσιμπολογούν, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 9, της διακήρυξης του φιλειρηνισμού της Ιαπωνίας.
Το μεγαλύτερο επίτευγμά του; Να έχει απαξιώσει τόσο πολύ τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα επικριτικά μέσα ενημέρωσης που η Ιαπωνία δεν θυμίζει καν δικομματική δημοκρατία. Είναι μια μονοκομματική δημοκρατία, όπου τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν την ουρά στα σκέλια, και είναι πιθανό να παραμείνει έτσι για δεκαετίες.
