Υπάρχει γενικά η εσφαλμένη αντίληψη ότι το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης του νερού έχει τελειώσει και ότι ο κίνδυνος έχει εξαφανιστεί. Μακάρι να ήταν έτσι, αλλά δυστυχώς δεν είναι.
Σήμερα και παρά το γεγονός ότι υπάρχει η υπ. αριθμόν 190 -191/2022 απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε αντισυνταγματική τη μεταβίβαση της πλειοψηφίας των μετοχών των εταιρειών ύδρευσης (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ) στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί. Αντίθετα, η ελληνική πολιτεία ολιγωρεί για την εφαρμογή της απόφασης, θέτοντας (πιθανώς), με τη μη συμμόρφωση της, θέμα σεβασμού στο κράτος δικαίου.
Ακόμα πιο περίεργο είναι το γεγονός ότι παρά την απόφαση του ΣτΕ, προγραμματίζεται συνέλευση μετόχων στις 20 Ιουλίου, με στόχο την επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους ποσού 1,5 ευρώ ανά μετοχή, που συνεπάγεται τη σοβαρή μείωση των αποθεματικών της εταιρείας. Η ενέργεια αυτή, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, δείχνει ότι η κυβέρνηση αγνοεί και δεν συμπεριλαμβάνει ούτε την κοινωνική πραγματικότητα, ούτε σέβεται θεσμικές αποφάσεις.
Και για να έχουμε και μια αίσθηση σε τι μεγέθη αναφερόμαστε, το πόσο ανέρχεται σε περίπου 159.750.000 από τα 363.930.000 ευρώ, της οικονομικής χρήσης του 2021.
Το όλο θέμα γίνεται ακόμα πιο προβληματικό, αν συνυπολογίσουμε ότι σε καθεστώς αυξημένης οικονομικής και κοινωνικής επισφάλειας, ενώ προέχει η ανάγκη για κοινωνική προστασία των ασθενέστερων για πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης, τα κεφάλαια αυτά θα διατεθούν για άλλους σκοπούς. Δηλαδή τελικά ποιοι έχουν σημασία; Ο πολίτης ή οι μέτοχοι που εκμεταλλεύονται στυγνά τη δημόσια περιουσία;
Ανοικτά ακόμα –μέχρι να εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ– είναι το θέμα παραχώρησης της διαχείρισης μέσω ΣΔΙΤ σε ιδιώτες, λειτουργίας και συντήρησης του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ) της Αττικής, καθώς και το θέμα ακύρωσης της ΚΥΑ τιμολόγησης του 2017. Και οι δύο υποθέσεις εκδικάστηκαν στις 10 Μαΐου 2022 και περιμένοντας την απόφαση ας προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τι συνεπάγεται αυτό.
Το Εξωτερικό Υδροδοτικό Συστήμα (ΕΥΣ) της Αττικής στην ουσία είναι ένα από τα πλέον εκτεταμένα πολύπλοκα υδροδοτικά συστήματα της Ευρώπης, ένα δίκτυο μεταφοράς νερού μήκους 495χλμ. Περιλαμβάνει φυσικές και τεχνητές λίμνες, υπόγεια νερά, αγωγούς, σήραγγες, διώρυγες, υδραγωγεία, αντλιοστάσια, Μονάδες Επεξεργασίας Νερού, κτίρια, εξοπλισμό και λοιπές υποδομές. Ανήκει στην ΕΥΔΑΠ Παγίων και η συντήρηση του γίνεται μέχρι και σήμερα, από την ΕΥΔΑΠ ΑΕ.
Μέχρι στιγμής, έχει πραγματοποιηθεί η αρχική εκδήλωση ενδιαφέροντος από τρία εργολαβικά σχήματα και έχει ολοκληρωθεί η προκαταρκτική διαδικασία για την ανάληψη του έργου. Η συνέχεια, εφόσον δεν ακυρωθεί η διαδικασία, είναι ο διαγωνισμός για την ανάδειξη του αναδόχου που θα συμμετάσχει στη ΣΔΙΤ, ο οποίος προβλέπεται να εγκατασταθεί στο ΕΥΣ από 1/1/2024. Ο διαγωνισμός θα είναι ύψους περίπου 235 εκατ. ευρώ (στα 290 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ) και το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα παραχώρησης τα είκοσι χρόνια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΥΔΑΠ ΑΕ έχει εξαιρεθεί της διαδικασίας, με απόφαση της κυβέρνησης, γιατί προκρίνεται να παραδοθεί ο ΕΥΣ στον ιδιωτικό τομέα. Με δυο λόγια, η απόπειρα ιδιωτικοποίησης υπηρεσιών ύδρευσης μέσω παράκαμψης (ΣΔΙΤ) συνεχίζει να υφίσταται.
Το δεύτερο θέμα έχει να κάνει με την ΚΥΑ τιμολόγησης. Και εδώ, υπάρχει ο κίνδυνος να αναπαραχθεί το ίδιο πρόβλημα για τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως έχει γίνει ήδη με το ηλεκτρικό ρεύμα. Με καθαρά ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια, βασισμένα σε χρηματιστηριακά παιχνίδια, δεν υπάρχει κοινωνική προστασία στους συμπολίτες μας, γιατί θέτονται περιορισμοί στην πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης.
Για τα θέματα αυτά έχουν κατατεθεί ερωτήσεις στη βουλή από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το ΜεΡΑ25. Στην πρώτη περίπτωση –του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, όπου συνυπογράφουν 53 βουλευτές– ο αρμόδιος υπουργός έκρινε ότι δεν υποχρεούται να απαντήσει, ενώ στη δεύτερη του ΜεΡΑ25 έγινε συνειδητή προσπάθεια για υποβάθμιση του θέματος και του βουλευτή (Κρίτων Αρσένη).
Επομένως, ο αγώνας για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού, δεν έχει τελειώσει. Η προσπάθεια για δημόσιο έλεγχο του νερού και την προστασία του από ιδιωτικά κερδοσκοπικά συμφέροντα είναι ουσιαστική και για να ολοκληρωθεί χρειάζεται τη συνεχή στήριξη όλων μας.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι συνθήκες αποκλεισμού στην πρόσβαση σε καθαρό νερό και αποχέτευση, παραβιάζουν και τη σχετική απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, «Το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό και την αποχέτευση» ( A/RES/64/292 Γενική Συνέλευση Distr.: General 3 Αυγουστου 2010 64η συνεδρίαση Θέμα Διάταξης 48 09-47935 *0947935*), όπως και το σχετικό ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου (ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8ης Σεπτεμβρίου 2015, που είναι σε συνέχεια της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών «Δικαίωμα στο νερό» (Right2Water) [2014/2239(INI)].
Ο Σταμάτης Στεφανάκος είναι μέλος του Περιβαλλοντικού Δικτύου Αθηνών και της Πρωτοβουλίας για τη διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του Νερού.
