Οι φετινές φοιτητικές εκλογές αποτελούν άλλο ένα δείγμα κατάρρευσης για το φοιτητικό κίνημα. Η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών γύρισε την πλάτη στις διαδικασίες των φοιτητικών συλλόγων, με αποτέλεσμα η αποχή να είναι πλέον…αυτοδύναμη. Ενδεικτικό παράδειγμα τα αποτελέσματα των ΑΕΙ, όπου ψήφισαν λιγότεροι από 50.000 φοιτητές, ενώ οι εισακτέοι της φετινής χρονιάς ήταν περίπου 45.000. Εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι τουλάχιστον το 70% των φοιτητών απέχουν.
Η συμπεριφορά των φοιτητών δεν είναι όμως ακατανόητη. Η οικονομική κρίση έφερε με την σειρά της μια κρίση δημοκρατικής εκπροσώπησης που συντάραξε και συνεχίζει να συνταράσσει. Τα κόμματα του παραδοσιακού δικομματισμού (ΠΑΣΟΚ-ΝΔ) από τις 5,3 εκ. ψήφους του 2009 βρίσκονται στις 1,9 εκ ψήφους και κάτι αντίστοιχο συνέβη στα πανεπιστήμια, με μια μεγάλη διαφορά: κερδισμένη δεν βγήκε η αριστερά, αλλά η αποχή.
Γιατί όμως η αριστερά απέτυχε να κερδίσει; Γιατί σαρώνει η αποχή; Γιατί οι φοιτητές γυρίζουν την πλάτη τους στις θεσμοθετημένες συλλογικές τους διαδικασίες; Γιατί “κάθε πέρυσι και καλύτερα”; Οι λόγοι είναι πολλοί, όπως και η βαρύτητα τους:
-
Στην φοιτητική αριστερά δεν υπήρξε ένα μαζικό ενωτικό εγχείρημα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην κεντρική πολιτική σκηνή. Την περίοδο 2010-2015 υπήρχαν στις σχολές 3 σχετικά ισχυρές δυνάμεις της αριστεράς (ΠΚΣ, ΕΑΑΚ και ΑΡΕΝ). Η συγκεκριμένη πολυδιάσπαση και ο ενδοαριστερός εμφύλιος στάθηκαν αποτρεπτικοί παράγοντες σε ένα σχέδιο για την ηγεμονία της αριστεράς στις σχολές. Το Δεκέμβριο του 2015 η δημιουργία του BLOCO, ενέτεινε την πολυδιάσπαση.
-
Η υπογραφή του 3ου μνημονίου από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ οδήγησε μεγάλη μερίδα του κόσμου της αριστεράς στην αποστράτευση και την απογοήτευση. Η διάψευση των προσδοκιών μετά την συνθηκολόγηση δημιουργεί μια αμηχανία που έχει αρνητικές επιπτώσεις στο σύνολο των κοινωνικών κινημάτων.
-
Ο αραχνιασμένος πολιτικός λόγος και οι επαναστατικές φανφάρες που υιοθετεί μεγάλο κομμάτι της αριστεράς, δεν μπορούν να πείσουν, παρά μόνο μικρά ακροατήρια. Τα μνημόνια τράβηξαν το χαλί κάτω από τα πόδια μας, η ζωή έγινε αγώνας επιβίωσης και μεγάλο κομμάτι της αριστεράς αντί να αναλύσει τη νέα πραγματικότητα, προσπάθησε (και προσπαθεί) να προσαρμόσει την πραγματικότητα στις δικές της αντιλήψεις. Αυτή η αδυναμία των δυνάμεων της αριστεράς να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, να υπερβούν την μονότονη αντιπολίτευση, το τρίπτυχο συνελεύσεις-καταλήψεις-διαδηλώσεις και να προβάλλουν συγκεκριμένα και ρεαλιστικά αιτήματα, δεν τις κάνει ελκυστικές στην μεγάλη μάζα των φοιτητών που αναζητά άμεσες λύσεις.
-
Η συστηματική συκοφαντία του φοιτητικού κινήματος από ΜΜΕ και δημοσιολογούντες, όπως και η προώθηση της ισοπεδωτικής (και φασίζουσας) αντίληψης «έξω τα κόμματα από τις σχολές» (όλοι μαζί τα φάγαμε;), ώστε να καλλιεργηθεί ο ατομικισμός, ενάντια στην συλλογική δράση.
Το συγκεκριμένο πλαίσιο, νομοτελειακά θα οδηγήσει σε έναν φοιτητικό συνδικαλισμό που θα αποτελεί φάντασμα του εαυτού του. Μια μικρή μειοψηφία φοιτητών θα περιφέρεται με σφραγίδες, θα κάνει Δ.Σ. και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, άμαζες γενικές συνελεύσεις. Η μεγαλύτερη όμως αυταπάτη είναι ότι μια τέτοια κατάσταση θα αλλάξει κυρίως μέσα από μια φοιτητική παράταξη που θα είναι «αλλιώς» και θα ταράξει τα νερά. Ο φοιτητικός συνδικαλισμός είναι στην εντατική και δεν πρόκειται να ανακάμψει με τις συνταγές που συνηθίσαμε.
Σε μια εποχή «κυβέρνησης της αριστεράς», είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε σε ριζικές τομές, ώστε να ξεφύγουμε από την σημερινή νοσηρή διαδικασία. Να δημιουργήσουμε νέους θεσμούς φοιτητικής αντιπροσώπευσης με έντονα στοιχεία αυτοδιοίκησης και αυτοδιαχείρισης. Μόνο έτσι, δίνοντας δικαιώματα και υποχρεώσεις στους φοιτητές, θα αλλάξουμε νοοτροπίες, θα αναγκάσουμε τις φοιτητικές παρατάξεις να ασχολούνται σοβαρά με τα προβλήματα, τις ανησυχίες αλλά και την πολιτική εκπροσώπηση των νέων. Με αυτό τον τρόπο θα περιορίσουμε και πράξεις βίας που αποτρέπουν την ενασχόληση των νέων με τα κοινά.
Αυτό που πρέπει να επιδιώξουμε σήμερα δεν είναι οι διαπιστώσεις αμυντικού χαρακτήρα αλλά να έχουμε ένα στρατηγικό σχέδιο δράσης για την νεολαία και για την Αριστερά, που θα ιεραρχεί τα πολλαπλά καθήκοντα και θα οργανώνει τη μάχη για το μέλλον. Ο τρόπος για να γίνει αυτό στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι να απομονώσουμε τον φοιτητικό συνδικαλισμό από την φοιτητική αυτοδιοίκηση. Συγκεκριμένα, προτείνονται 3 θεσμικές παρεμβάσεις για την δημιουργία ενός πλέγματος θεσμών φοιτητικής εκπροσώπησης και αυτοδιοίκησης:
-
Φοιτητικοί Εκπρόσωποι Τμήματος (ΦΕΤ)
Οι φοιτητικοί εκπρόσωποι τμήματος εκλέγονται από τους φοιτητές του εκάστοτε τμήματος και συμμετέχουν στην Γ.Σ. του τμήματος. Η διαδικασία εκλογής τους γίνεται υπό την επίβλεψη δικαστικών επιμελητών ώστε να εκλείψουν φαινόμενα νοθείας. Οι ΦΕΤ διαχειρίζονται μέρος της κρατικής επιχορήγησης του ιδρύματος με σκοπό την διοργάνωση πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων. Τα στοιχεία των κρατικών επιχορηγήσεων κάθε τμήματος θα δημοσιεύονται ετησίως από το Υπ. Παιδείας για την μέγιστη δυνατή διαφάνεια. -
Φοιτητική Σύγκλητος
Αποτελεί το «μίνι κοινοβούλιο» των φοιτητών του εκάστοτε ΑΕΙ/ΤΕΙ. Απαρτίζεται από το σύνολο των φοιτητικών εκπροσώπων τμήματος του εκάστοτε ΑΕΙ/ΤΕΙ. Η Φοιτητική Σύγκλητος εκλέγει τις επιτροπές διαχείρισης των φοιτητικών εστιών, των φοιτητικών εστιατορίων και άλλων φορέων φοιτητικής μέριμνας. Τα οικονομικά της στοιχεία ελέγχονται ετησίως από ορκωτούς λογιστές. -
Πανελλήνια Ομοσπονδία Φοιτητικών Συγκλήτων
Αποτελεί το ανώτατο όργανο των φοιτητών, στα πρότυπα της ΕΦΕΕ, αλλά με αυξημένες διοικητικές αρμοδιότητες. Είναι άμεσος συνομιλητής του Υπουργείου Παιδείας και η διοίκηση της εκλέγεται κάθε 2 χρόνια από το σύνολο των Φοιτητικών Εκπροσώπων.
Με τους παραπάνω θεσμούς, δημιουργείται ένα ολοκληρωμένο πλέγμα που δίνει στους φοιτητές την δυνατότητα να διαχειρίζονται οι ίδιοι (μέσω των δημοκρατικά εκλεγμένων εκπροσώπων τους) σημαντικό κομμάτι της φοιτητικής μέριμνας. Παρόμοιοι θεσμοί υπάρχουν σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και αποτελούν σημαντικές κατακτήσεις του φοιτητικού κινήματος. Η παραχώρηση των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων, αλλά και η συμμετοχή των φοιτητικών εκπροσώπων στις ΓΣ των τμημάτων, είναι ισχυρά κίνητρα για την μεγαλύτερη συμμετοχή των φοιτητών στα κοινά. Επίσης, ο διαχωρισμός των συνδικαλιστικών οργάνων (φοιτητικοί σύλλογοι) από τα όργανα φοιτητικής διοίκησης (ΦΕΤ, κοκ) και η αναβάθμιση των δευτέρων, εκ των πραγμάτων αναβαθμίζει την σημασία των πρώτων. Οι φοιτητικές παρατάξεις, είτε στηρίζονται από κόμματα, είτε είναι ανεξάρτητες, θα κρίνονται πλέον, όχι μόνο για τις θέσεις και τις πρακτικές τους, αλλά και για την χρηστή διαχείριση των κοινών αγαθών της φοιτητικής μέριμνας. Μέσα από μια τέτοια διαδικασία, οι φοιτητές θα αρχίσουν να ενδιαφέρονται ξανά για τα κοινά, θα τους δοθεί η δυνατότητα να πάρουν ένα σημαντικό κομμάτι των πανεπιστημίων στα χέρια τους και θα δοθεί το φιλί της ζωής στον φοιτητικό συνδικαλισμό.
Η κυβέρνηση της αριστεράς πρέπει να παρέμβει δυναμικά και να νομοθετήσει πολιτικές που παραχωρούν αρμοδιότητες στους φοιτητές, βάζοντας όμως παράλληλα όρους και κανόνες που θα εξασφαλίζουν ένα υγιές πλαίσιο λειτουργίας, σε αντίθεση με την σημερινή εκφυλισμένη κατάσταση. Σε αυτό τον μεταρρυθμιστικό μαραθώνιο, κρίσιμη είναι η συμβολή της ν. ΣΥΡΙΖΑ και του BLOCO. Άλλωστε, μία αριστερή οργάνωση νεολαίας δεν μπορεί μόνο να περιγράφει τον κόσμο, αλλά οφείλει να τον αλλάζει. Δεν αρκεί να “τα λέει καλά”, πρέπει να κατανοεί τα επίδικα της συγκυρίας και παράγει σχέδιο δράσης. Όριο μας ο ουρανός λοιπόν, κόντρα στον ατομισμό, κόντρα στο κυρίαρχο, να κάνουμε το εγώ εμείς, να κρατήσουμε τον κόσμο στα χέρια μας.
Ο Γιάννης Μπούγας, συντονιστής οργάνωσης μελών νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ κέντρου Θεσσαλονίκης
Ο Σωτήρης Λούστας, υπεύθυνος νεολαίας & εκπαίδευσης της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων και Κοινοτήτων Σουηδίας
Πηγή: Η Αυγή
