Ρεπορτάζ στις 27 Μαρτίου αναφέρουν ότι γίνονται επιστροφές από τη Γερμανία αναγνωρισμένων στην Ελλάδα προσφύγων. Παραμένει ασαφές με ποιο καθεστώς και με τι όρους. Το δε Σαββατοκύριακο που πέρασε (21-23.3.2025) καταγράφηκαν ένα θανατηφόρο ναυάγιο (Φαρμακονήσι) και τρεις επαναπροωθήσεις σκαφών με πρόσφυγες στο Αιγαίο (Ρόδος, Χίος, Λέσβος), μετά από μία σύντομη παύση και αυτών των πρακτικών και αφού η Ολομέλεια του ΣτΕ ακύρωσε την ΚΥΑ η οποία χαρακτήριζε την Τουρκία ασφαλή τρίτη χώρα για αιτούντες άσυλο (αν και η κυβέρνηση προτίθεται να επανέλθει επί του θέματος).
Τα περιστατικά συνέβησαν λίγες μέρες αφότου, με τον πρόσφατο ανασχηματισμό της κυβέρνησης, μετακινήθηκε στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ο Μ. Βορίδης. Πέρα από τις εσωτερικές ισορροπίες της ΝΔ στη διαδικασία αυτή, οι συμβολισμοί της τοποθέτησης ενός ακραίου ρατσιστή στο ευαίσθητο αυτό υπουργείο συνοδεύτηκαν από την πρώτη μέρα από σαφείς διευκρινήσεις από την πλευρά του για τις ιδεολογικές του απόψεις και τις πολιτικές που προτίθεται να ακολουθήσει, όπως αυτές προσδιορίζονται από τη σύγκλιση νεοφιλευθερισμού και Ακροδεξιάς: εγκλεισμός σε κλειστές δομές όσων καταφέρνουν να πατήσουν ελληνικό έδαφος, αύξηση των απελάσεων και αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης.
Ο πρωθυπουργός έσπευσε να μας ενημερώσει από τις Βρυξέλλες όπου βρισκόταν ότι έχει δώσει σαφή σχετική οδηγία για την αύξηση και επιτάχυνση απελάσεων και επιστροφών, στο πλαίσιο της εφαρμογής του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση της ΕΕ. Ο νέος υπουργός έλαβε την οδηγία να πράξει τα δέοντα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η παράνομη μετανάστευση. Κατά τις δηλώσεις του, αυτό σημαίνει περισσότερες και πιο οργανωμένες απελάσεις και επαναπροωθήσεις, οι οποίες βέβαια είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του ακλόνητου στο πόστο του Μ. Χρυσοχοΐδη. Οι δε επιδοτούμενες («εθελούσιες») επιστροφές υλοποιούνται μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, όπως επεσήμανε ο απερχόμενος υπουργός Ν. Παναγιωτόπουλος, έχει αρμοδιότητες να διαχειρίζεται ένα σύνθετο πλέγμα καθημερινών κρίσεων στις δομές «φιλοξενίας»/εγκλεισμού προσφύγων, ενώ παράλληλα διαπραγματεύεται με το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης της ΕΕ το ύψος και τη ροή των σχετικών χρηματοδοτήσεων.
Σε ό,τι αφορά τη νόμιμη μετανάστευση, ο Μ. Βορίδης διευκρίνισε ότι αυτό σημαίνει κάλυψη διαπιστωμένων αναγκών της αγοράς εργασίας, όπου «εμείς θα αποφασίζουμε ποιοι έρχονται, από πού έρχονται, πόσο θα μένουν και πόσοι έρχονται νόμιμα, εδώ θα ζουν σύμφωνα με τις αξίες και τις παραδόσεις μας, θα σέβονται τις αξίες, την ταυτότητά μας, τη δική μας πολιτιστική κληρονομιά, τον τόπο που τους φιλοξενεί» (βλ. Εφημερίδα των Συντακτών, 17.3.2025). Το ίδιο επιβεβαίωσε και ο πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου στις 26.3.2025. Είναι, φαίνεται, βέβαιοι ότι η ελληνική αγορά εργασίας είναι τόσο λεπτομερώς ρυθμισμένη, και οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και τα κατά τόπους ελληνικά προξενεία τόσο οργανωμένα, ώστε μπορούν να προσδιορίσουν και να προσελκύσουν όσους οικοδόμους λείπουν από τη Ρόδο· όσους υδραυλικούς χρειάζεται ο Βόλος· όσους εργάτες γης έχει ανάγκη ο κάμπος της Μακεδονίας· όσους κτηνοτρόφους λείπουν από την Καστοριά· όσες/ους γιατρούς και νοσηλεύτριες λείπουν από τα Κέντρα Υγείας της Ηρακλειάς, του Καστελόριζου ή της Ανδρίτσαινας, αλλά και κάθε νοσοκομείου του ρημαγμένου ΕΣΥ· όσες/ους εργαζόμενες/ους αναζητά ο τουρισμός και η εστίαση ανά την Ελλάδα, προσφέροντας απαράδεκτες συνθήκες αμοιβών και στέγασης.
Η παραπάνω λεπτομερής γνώση βρίσκεται, βεβαίως, στη σφαίρα της φαντασίας, ενώ παραμένει και αυξάνεται η καταστολή και η διεύρυνση των αποκλεισμών των μεταναστών, με και χωρίς τον Μ. Βορίδη. Οι απάνθρωπες συνθήκες κατοικίας στις περισσότερες δομές «φιλοξενίας» μακριά από οικισμούς και πόλεις, η αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, τρόφιμα, νερό και είδη υγιεινής, εργασία, νομική και ψυχολογική στήριξη, η αναιτιολόγητη παύση πληρωμής, από τον Ιούλιο του 2024, του πενιχρού μηνιαίου επιδόματος στους πρόσφυγες, αλλά και σε φορείς και οργανώσεις που παρέχουν διερμηνεία, νομική στήριξη κλπ. είναι μόνο μερικά παραδείγματα των πολιτικών, εγχώριων και ευρωπαϊκών, που διαμορφώνουν ένα καθεστώς θεσμικών και κοινωνικών αποκλεισμών και πολλαπλής εκμετάλλευσης μεταναστών και προσφύγων.
Η στρατιωτικοποίηση των συνόρων και η δυσκολία έως κατάργηση του δικαιώματος ασύλου και η διεύρυνση κάθε είδους αποκλεισμού, παράλληλα με την εντατικοποίηση συχνά θανατηφόρων αποτροπών/επιστροφών/επαναπροωθήσεων όσων προσεγγίζουν τα σύνορα της ΕΕ, σκιαγραφούν την τρέχουσα και συνεχιζόμενη πολιτική που έχει μετατρέψει τη Μεσόγειο, και το Αιγαίο ειδικότερα, σε ζώνη μαζικών δολοφονιών. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος, και η προπαγάνδα ακατάσχετη, να εμπεδωθεί η αντίληψη ότι «της γης οι κολασμένοι» είναι η αιτία για κάθε κακό που ρίχνει πάνω μας η ακραία νεοφιλελεύθερη ατζέντα και η ανερχόμενη Ακροδεξιά. Τα αναχώματα στην ξενοφοβία και την απανθρωποποίηση της κοινωνίας είναι επείγουσα ανάγκη να πολλαπλασιαστούν.
