Τον ασκό του Αιόλου έχουν ανοίξει οι αποκαλύψεις για τον χρηματισμό χιλιάδων γιατρών, κρατικών υπαλλήλων, πρώην υπουργών και επιχειρηματικών στελεχών από τη φαρμακευτική εταιρεία Novartis, ένα σκάνδαλο που σύμφωνα με πλήθος κυβερνητικών στελεχών αναμένεται να αποδειχθεί μεγαλύτερο και από αυτό της SIEMENS.
Μπορεί η Novartis να αποτελεί σήμερα την κορυφή του παγόβουνου, όμως η διαφθορά, οι ακραίες υπερτιμολογήσεις υλικών και φαρμάκων, συνιστούν ένα οικονομικό σκάνδαλο διαρκείας στον χώρο της Υγείας, σε βάρος των ασφαλισμένων και του δημοσίου συμφέροντος εν γένει.
«Το ουσιαστικό είναι ότι όλα αυτά γίνονται όταν υπάρχουν αδιαφανείς διαδικασίες» σχολιάζει ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) Ηλίας Γιαννόγλου, μιλώντας στην κυριακάτικη «Αυγή». «Το βασικό», τονίζει, «είναι να δημιουργήσεις τέτοιους θεσμούς που να μην μπορούν να προκύπτουν περιστατικά όπως αυτό με τη Novartis, ένα θεσμικό πλαίσιο που πρέπει να αφήσεις εσύ ως αποτύπωμα, πέραν του να καταγγείλεις τι έκαναν οι προηγούμενοι».
Μεγάλο πάρτι έλαβε χώρα την περίοδο 2000-2009 στον τομέα του φαρμάκου, με την Ελλάδα να παίρνει την πρωτιά σε δαπάνες για φάρμακα ως προς το ΑΕΠ (2,8%), όπως προκύπτει από μελέτη – σταθμό για την πολιτική υγείας στη χώρα μας που διενήργησε ομάδα ερευνητών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Τα 5,5 δισ., ευρώ έφτασε η δημόσια δαπάνη για το φάρμακο το 2009, κάτι που ο Ηλίας Γιαννόγλου χαρακτηρίζει «εξωφρενικό», προσθέτοντας πως «εννοείται ότι ένα μεγάλο κομμάτι αυτού του ποσού πήγαινε για δωροδοκίες. Σήμερα, η δαπάνη έχει πέσει στο 1,945 δισ. ευρώ.
Κρίσιμος κρίκος οι γιατροί
«Κρίσιμος κρίκος» για την ανάπτυξη δικτύου συναλλαγών με μαύρο χρήμα «είναι οι γιατροί» τονίζει ο αντιπρόεδρος του ΕΟΦ. «Μια εταιρεία προσπαθεί να επηρεάσει τους γιατρούς να επιλέξουν το φάρμακό της με τρόπο που μπορεί να είναι απολύτως νόμιμος, βάσει επιστημονικών δεδομένων, μέχρι απολύτως παράνομος, με χρηματισμό» εξηγεί.
Υπάρχουν όμως κι άλλες τακτικές που έχουν παγιοποιηθεί: Εταιρείες αποσύρουν φθηνά φάρμακα από την αγορά και εισάγουν καινούργια μόρια, πολλαπλάσιας αξίας. Άλλη μια τακτική που έχει γίνει «νόμος» είναι η παράκαμψη των πρώτων σταδίων μιας θεραπείας που έχουν χαμηλό κόστος και η μεταπήδηση σε επόμενα στάδια, με σκευάσματα υψηλού κόστους. Τέλος, ιδιαίτερα στέκεται ο αντιπρόεδρος του ΕΟΦ και στο «τεράστιο θέμα με τα συνέδρια», τα οποία είναι «κυρίως προωθητικά, δηλαδή διαφημιστικά των εταιρειών. Από τη στιγμή που δέχεται κανείς να πληρώσει μια εταιρεία οποιαδήποτε συμμετοχή, αναλαμβάνει και μια υποχρέωση απέναντί της».
Η Ελλάδα χώρα – κλειδί για την αγορά φαρμάκου
Η Ελλάδα έχει γίνει μια χώρα στρατηγικής σημασίας για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων στην Ευρώπη· αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα είχε νευραλγική σημασία και για τη Novartis. Ο μηχανισμός αυτός έχει να κάνει με το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι χώρα εισαγωγής αλλά και παράλληλων εξαγωγών. Οι τιμές των φαρμάκων που είναι πατενταρισμένα διαμορφώνονται με βάση τον μέσο όρο τιμών στις τρεις πιο φθηνές χώρες της Ε.Ε. των 27, και στην Ελλάδα αυτές διαμορφώνονται σε χαμηλότερα επίπεδα. Για τη φαρμακοβιομηχανία αποτελεί χώρα αναφοράς για τη διαμόρφωση της τελικής τιμής του φαρμάκου, αφού υψηλότερες τιμές σημαίνουν αυτόματα και μεγαλύτερα κέρδη.
Συναλλαγές κάτω από το τραπέζι και υπερτιμολογήσεις 84,5 δισ. ευρώ
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαφθοράς στον χώρο της Υγείας, όπως έχει αποκαλύψει η «Αυγή», είναι η υπόθεση της προμήθειας ραδιοφαρμάκων από το ΠΓΝ Πατρών, με τιμή περίπου 2.000 ευρώ υψηλότερη από την πραγματική, καθώς και η περίπτωση της καταχρηστικής συνταγογράφησης επιθεμάτων που επιβάρυναν τον ΕΟΠΥΥ με εκατομμύρια ευρώ. Ένα τρίτο παράδειγμα είναι εκείνο των ορολογικών ελέγχων του αίματος, για τους οποίους το κράτος πλήρωνε 20 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, με βάση, κυρίως, εξωσυμβατικές συμφωνίες.
Πλήθος περιπτώσεων διαφθοράς, οδήγησαν σε εκτόξευση του μαύρου χρήματος στον χώρο της Υγείας και οι υπερτιμολογήσεις που έγιναν μέσα σε 13 χρόνια έφτασαν τα 84,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της πολιτικής ηγεσίας.
Διαπραγμάτευση για τις τιμές
Τούτων δοθέντων, αυτό που επιχειρείται είναι «η παγίωση μιας κατάστασης πλήρως διαφανών διαδικασιών» τονίζει ο Ηλίας Γιαννόγλου και προσθέτει: «Βρισκόμαστε σε μια φάση συνολικής αντιμετώπισης», μέσω της «διαπραγμάτευσης για μείωση των τιμών», της «υποχρεωτικοποίησης των θεραπευτικών πρωτοκόλλων» και της θέσπισης «υποχρεωτικού rebate στα νεοεισερχόμενα φάρμακα, μέχρι να προλάβει να διαπραγματευτεί η επιτροπή διαπραγμάτευσης την κανονική τους τιμή».
Η αρχή της διαπραγμάτευσης έχει γίνει με τις εταιρείες που παράγουν φάρμακα για την ηπατίτιδα C. «Διαπραγματευόμαστε σε τι τιμή θα μας τα δώσουν, η οποία όμως θα είναι μυστική. Θα μείνει ανάμεσα στο υπουργείο, τον ΕΟΠΥΥ και την εταιρεία, δεν θα δημοσιευθεί πουθενά, άρα δεν θα μπορούν να το δουν οι έξω χώρες. Θα μπορούν να χρησιμοποιούν στις συναλλαγές τους σε μεγάλες χώρες την επίσημη ελληνική τιμή και θα υπάρχει και η μυστική που θα πληρώνει το Ελληνικό Δημόσιο».
Μαρία Καλυβιώτου
Πηγή: Η Αυγή
