H τελετή έναρξης στο Παρίσι προκάλεσε διαμάχες διεθνώς στα ΜΜΕ και τα σόσιαλ μίντια και κατά τούτο πέτυχε τον στόχο της. Οι αντιρρήσεις εντοπίζονται κυρίως στο ιδεολογικό περιεχόμενο, υπερβολικά woke κατά τους επικριτές, και στην αισθητική πολυμορφία και αποσπασματικότητα.
Πράγματι το πολυθέαμα που απλώθηκε στο ποτάμι, στα ιστορικά κτίρια, τους δρόμους και τον ουρανό του Παρισιού δεν ήταν μια συμβατική γραμμική αφήγηση. Προγραμματικά η τελετή αναπαριστούσε δώδεκα μεγάλες αφηγήσεις από τη γαλλική ιστορία με τεθλασμένο τρόπο, έκκεντρα, υπαινικτικά ή και με επιθετικότητα. Κοιτίδα της νεωτερικότητας, του Διαφωτισμού, της Επανάστασης, της Δημοκρατίας, της Κομμούνας, του Μάη και της αποδόμησης και του μεταμοντερνισμού, αλλά και κοιτίδα αυτοκρατορίας, ιμπεριαλισμού, αποικιοκρατίας: άρα μια γαλλική τελετή είναι αναγκασμένη να συμπεριλάβει ή τουλάχιστον να μην αποκρύψει. Πολύ περισσότερο που οι Ολυμπιακοί δίνουν την ευκαιρία στην κουρασμένη, διχασμένη Γαλλία να εκπέμψει λάμψη αυτοπεποίθησης, λάμψη μεγαλείου.
Ο μεταμοντέρνος ιστορικός Πατρίκ Μπουσερόν, μέντορας της τελετής, πρότεινε τις λοξές υπαινικτικές εξεικονίσεις των μεγάλων αφηγήσεων με εκτροπή από την αναμενόμενη κοίτη. Σκηνοθετικά-αφηγηματικά δεν πέτυχαν όλα, σε ένα αχανές σκηνικό πεδίο στο οποίο δεν είχε εποπτεία ούτε η αμήχανη τηλεοπτική κάλυψη.
Εντούτοις όλοι θα θυμόμαστε την κομμένη κεφαλή της Μαρίας Αντουανέτας να συναντά το μέταλ και το πυρ και την όπερα, hommage στο «Mad Max» («The Lord Humungus! The Ayatollah of Rock and Rolla!») και στο «Fifth Element», το όργιο με τον Απόλλωνα και τον Βάκχο βγαλμένο από το Σατυρικόν και τον λαμπαδηδρόμο-παρκουρίστα χωρίς πρόσωπο από το βιντεογκέιμ «Αssassin’s creed»! Αυτή η συναίρεση του ιστορικού και υψηλού με την παρδαλή ποπ και τη ροή κοινοτοπιών του Διαδικτύου ήταν η ραχοκοκαλιά της τελετής.
Βεβαίως, όπως σε κάθε ταχύ κερματισμένο πολυαφήγημα του καιρού μας, περίσσεψε η επιπολής κατάφαση στα εύληπτα ορθά χαρακτηριστικά· το ερωτικό-ηδονιστικό και το ριζοσπαστικό στοιχείο παραμερίστηκαν· εν τέλει το ίδιο το θέαμα διεστάλη και επεβλήθη σαν φαντασμαγορία χωρίς αξιώσεις νοήματος. Ομως αυτό είναι το όριο μιας ολυμπιακής φιέστας οιονεί οικουμενικής σ’ έναν κόσμο όπου η μόνη οικουμενικότητα είναι ο καπιταλισμός και το θέαμα.
Νίκος Ξυδάκης
