Νίκος Ξυδάκης: Ματαιοδοξία και ανεπάρκεια: Η κατεδάφιση

Πολλοί αναρωτιούνται αν υπήρξε σχέδιο διάλυσης της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης και κυβερνητικής Αριστεράς. Δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε τώρα, μπορεί και να υπήρξε, θα το δουν στα αρχεία οι μακρινοί μας απόγονοι. Πιστεύω όμως ότι για τούτη την ήδη μακρά, βασανιστική πορεία αποσύνθεσης αρκούν ως αίτια η πνευματική ανεπάρκεια, τα συμπλέγματα και, κυρίως, η ματαιοδοξία του ηγετικού πυρήνα.

Με αυτή την παραδοχή εισερχόμαστε βέβαια στην επικράτεια των συναισθημάτων και των συμπεριφορών, αλλά γιατί άραγε δεν είναι ΚΑΙ αυτά ερμηνευτικά εργαλεία για να κατανοήσουμε την πολιτική πράξη, τις αποφάσεις, τα κίνητρα, τις συγκρούσεις και τα αποτελέσματα;

Από τον Μαρξ στον Φρόιντ

Η μαρξογενής Αριστερά παραδοσιακά δίνει έμφαση στην υλικότητα και τη συλλογικότητα της ηγεσίας, πιστεύει στο ιστορικό υποκείμενο Προλεταριάτο, στη Γενική Διάνοια και στο κόμμα της πρωτοπορίας· αφήνει σε δεύτερη μοίρα τις ατομικές και ηθικές παραμέτρους, λ.χ. την βεμπεριανή διαλεκτική της ευθύνης και της πεποίθησης, αλλά και την απροσδιοριστία και τις ρευστές συγκυρίες. Η μαρξογενής Αριστερά πιστεύει ότι η επιστήμη λύνει όλα τα προβλήματα, ο σοσιαλισμός είναι επιστημονικός, άρα ― όπερ έδει δείξαι. Η γιγάντια σύνθεση του Μαρξ βλάστησε εντός του ντετερμινισμού του καιρού του, εντός της πίστης στην αιωνία ειρήνη και την αιωνία πρόοδο, βλάστησε πριν από τις έρευνες του Φρόιντ για τις καταστροφικές ενορμήσεις και τη «δυστυχία του πολιτισμού», πριν από την απροσδιοριστία της σύγχρονης φυσικής, πριν από τον Γκράμσι της ηγεμονίας, πριν από τον Φουκώ της εξουσίας και τον Μπουρντιέ του habitus.

Αλλά η Αριστερά του 21ου αιώνα, παρότι τσαλακωμένη, εμπεριέχει και τον Βέμπερ και τον Γκράμσι και τον Φουκώ και τον Μπουρντιέ και την Αρεντ και άλλους πολλούς. Στη θεωρία, ναι. Στην πράξη, όχι. Αυτό βλέπουμε.

Στη δική μας περίπτωση: Οι πράξεις, τα λόγια, οι συμπεριφορές, το habitus της παρ’ ημίν Αριστεράς, όλα, κινήθηκαν τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά το 2019, εκτός κάθε θεωρητικού ή και λογικού σχήματος. Μάλλον, κινήθηκαν εντός των φροϋδικών επεξεργασιών για τις (αυτο)καταστροφικές ενορμήσεις τύφλωση της καρέκλας), για τον ναρκισσισμό των μικρών διαφορων (=αλληλοφάγωμα), για το μίσος προς το οικείο, το κοντινό, τον «σύντροφο» (=βαρίδια). Ας προσθέσουμε την προσωπολατρία, την καθήλωση σε έναν πατερούλη, που επιτρέπει φονταμενταλιστικές-ιδιοτελείς ταυτίσεις και υστερικούς αποκλεισμούς όσων γλιστρούν έξω από το φωτοστέφανο του ταυτισιακού πατερούλη.

Η περιορισμένη δημοκρατία της δεξιάς

Μένουμε στα εντός του κομματικού σώματος μετά το 2019, διότι το προηγούμενο διάστημα ας δεχτούμε ότι η σκέψη ήταν ζουληγμένη μες στους αρμούς της εξουσίας, διότι τότε υπήρχε εντονότερη η πίεση του εκτός. Αλλά όπως φαίνεται η παρ΄ ημίν Αριστερά δεν κατανόησε ούτε το εκτός, το πολλαπλώς επιθετικό και εχθρικό σύστημα που την περιέβαλλε και την έβαλλε. Δεν κατανόησε, ιστορικά και συγχρονικά, την εγχώρια Δεξιά, εξ ου και αιφνιδιάστηκε και από τον ψυχολογικό αντισύριζα πόλεμο διαρκείας, και από την πολύτροπη πολυμέτωπη Παλινόρθωση του κράτους της Δεξιάς, ήτοι του κράτους της χρεοκοπίας και της καχεκτικής δημοκρατίας.

Είναι πολύτιμη προς τούτο η στοχαστική ανάλυση-μαρτυρία του καθηγητή Κύρκου Δοξιάδη που μόλις εκδόθηκε: «Φαντάσματα του (αντι)κομμουνισμού. Πολιτική και ιδεολογία στη σύγχρονη Ελλάδα» (εκδ. Τόπος). Γόνος μεγαλοαστικής οικογενείας και αριστερός εξ απαλών ονύχων, «προδότης της τάξης του», ο Κ. Δοξιάδης προσφέρει ένα εν μέρει αυτοβιογραφικό, συμπυκνωμένο σεμινάριο για την Ιδεολογία τη σύγχρονης ελληνικής Δεξιάς.

Η μακρά διαδρομή του, κοινωνική και ακαδημαϊκή, οδηγεί αυτόν τον αυστηρό θεωρητικό να γράψει: «… το ταξικό υπόβαθρο της ελληνικής Δεξιάς, η ελληνική μεγαλοαστική τάξη, ιδεολογικά ποτέ της δεν χώνεψε τον εκδημοκρατισμό της ελληνική πολιτικής». Και παρακάτω: «Η σύγχρονη Δεξιά θέλει μια εκσυγχρονισμένη εκδοχή του μετεμφυλιακού προδικτατορικού καθεστώτος. Μια “περιορισμένη δημοκρατία”…» Και το θεμελιώνει έξοχα.

Αυτή την αναγκαία γνώση δεν τη διέθετε η ηγεσία του Σύριζα. Αντ’ αυτού ενσωμάτωσε τον «ανταγωνιστικό ατομοκεντρισμό», και παραδόθηκε στο «σύνδρομο της προσαρμογής», μια εκσυγχρονισμένη ΕΑΔΕ ― κατά Κ. Δοξιάδη. [Και σύνδρομο του καρπαζοεισπράκτορα, θα μπορούσε να ονομαστεί.]

Κατεδάφιση

Ο Μαξ Βέμπερ πιστεύει ότι την πολιτική δεν πρέπει να την ασκούν επιστήμονες, πρέπει να την ασκούν πολιτικοί, μάλιστα επαγγελματίες πολιτικοί, με κομματική-εκλογική εμπειρία, εμπειρία στην κομματική «μηχανή» αλλά και με αίσθηση καθήκοντος, με ικανότητα υπερκομματικού οράματος. Πουθενά ο Βέμπερ δεν υποστηρίζει ότι ο πολιτικός ηγέτης, δεν πρέπει να στοχάζεται, προκειμένου να αποφασίζει και να δρα. Η δική «μας» ηγεσία δεν προκύπτει ότι στοχάστηκε τίποτε με ορίζοντα πέραν των δύο-τριών εβδομάδων, άντε μηνών, προτού αρχίσει την κατεδάφιση της αντιπαροχής.

Εμειναν κάτι κουφώματα, κάτι νεροχύτες, γυμνά όρθια στην παλιά λεωφόρο Καβάλας, «πωλούνται υλικά κατεδαφίσεως», και κανα δυο εκατομμύρια λαός άστεγος και εμπερίστατος.