Η συζήτηση που εξελίσσεται και ο αναγκαίος αναστοχασμός για τα «50 χρόνια Μεταπολίτευση» είναι “επιεικώς ατελής” καθώς περιορίζεται συνήθως στη διαπίστωση ότι αποτελεί την πλέον μακρόχρονη ειρηνική και δημοκρατική περίοδο της ιστορίας μας.
Η ιστορική αλήθεια όμως αναδεικνύει ως πρωτεύον χαρακτηριστικό την παραμένουσα «σκιά» και μακρόχρονη εκκρεμότητα του διπλού εγκλήματος χωρίς τιμωρία εναντίον της Κύπρου, ιδιαίτερα του κυπριακού ελληνισμού, παρότι – ίσως και γι’ αυτό – η Κυπριακή τραγωδία αποτέλεσε γενεσιουργό συνθήκη για την ίδια τη Μεταπολίτευση.
Ο ακρωτηριασμός της Κύπρου και τα χιλιάδες θύματα είναι το τραγικό αποτέλεσμα ενός διπλού «πολέμου» που, ως γνωστόν, δεν κηρύχθηκε ποτέ, δεν υπήρξε ιστορικά καταγεγραμμένος ως τέτοιος. Όχι τυχαία.
Το περίφημο καθεστώς «εγγυητριών δυνάμεων» έδωσε το πρόσχημα έτσι ώστε το μεν πραξικόπημα της χούντας εναντίον του Μακαρίου στις 15/07 να θεωρείται ως δήθεν «εσωτερική διένεξη» των Ελληνοκυπρίων, η δε εισβολή των Τούρκων, σε συνεχιζόμενες πέντε πράξεις από τις 20/07 έως τις 16/08 να θεωρείται ως δήθεν ελάχιστη πράξη εγγύησης της ασφάλειας των Τουρκοκυπρίων. Και σήμερα ακόμη η συζήτηση για το καθεστώς «εγγυητριών δυνάμεων» αποτελεί ένα από τα «αγκάθια» για τη συνομολόγηση μιας αναγκαίας και βιώσιμης λύσης.
Η «μη λύση» επί δεκαετίες παραγνωρίζει και την απολύτως ορθή άποψη ότι ναι μεν το Κυπριακό δεν είναι μέρος των ελληνοτουρκικών διαφορών και πρέπει να λυθεί ως κορυφαίο διεθνές θέμα με βάση τις αποφάσεις του ΟΗΕ και τα ευρωπαϊκά κεκτημένα υπέρ του συνόλου του λαού της Κύπρου, πλην όμως η επίτευξη μιας βιώσιμης λύσης θα είχε σε όλες τις φάσεις συμβάλλει στο κλίμα για την αποφυγή της επικίνδυνης οξύτητας διαχρονικά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Η εκτενής αναφορά του προέδρου της Κύπρου κ. Χριστοδουλίδη, προ ημερών στην εκδήλωση του ΕΚΠΑ για το ότι η «μη λύση» δεν αποτελεί λύση και για την ανάγκη μεγάλης επιμονής ώστε να συνεχιστούν οι συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ με στόχο τη διζωνική-δικοινοτική ενιαία Ομοσπονδιακή κρατική οντότητα της Κύπρου ως μέλους της Ε.Ε., με αναγνώριση της «πολιτικής ισοτιμίας» και την ανάληψη ευθύνης για τους αναγκαίους συμβιβασμούς, δίνει έναν τόνο ελπίδας. Ενδεχομένως αντανακλά προθέσεις και συζητήσεις αντίστοιχης διάθεσης στους Οργανισμούς και τους παράγοντες που διαμορφώνουν το συσχετισμό μέσα στον οποίο πρέπει με μια νέα προσπάθεια ως συνέχεια του Κραν Μοντανά να αναζητηθεί, 50 χρόνια μετά, βιώσιμη λύση για την επανένωση και την ειρηνική συμβίωση του Κυπριακού λαού.
Στο ήδη δημοσιευμένο σε τόμους, από το 2017 μέχρι και σήμερα, μεγάλο μέρος του Φακέλου της Κύπρου και ιδιαίτερα στον Πρώτο Τόμο όπου αναφέρονται τα πορίσματα που κατατέθηκαν στη Βουλή των Ελλήνων το 1988 και στο πόρισμα που εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου το 2011 υπάρχει το καταγεγραμμένο υλικό, οι μαρτυρίες, οι εκτιμήσεις για τα κρίσιμα επιχειρησιακά ζητήματα. Επίσης τεκμηριώνεται το ιστορικό των παρεμβάσεων και των σχεδίων τόσο της ελληνικής πλευράς, ιδιαίτερα την περίοδο της χούντας, όσο και της τουρκικής πλευράς και βέβαια του διεθνούς παράγοντα, μέσα στις συνθήκες του ψυχρού πολέμου.
Καταγράφονται τα «συμπεράσματα» κάθε πορίσματος και επισημαίνονται εγκληματικά λάθη πολιτικής και διεθνών σχέσεων όπως επίσης και επιχειρησιακών κινήσεων στα όρια της προδοσίας.
Οι ευθύνες και οι ενοχές για όλα τα παραπάνω θάφτηκαν εσκεμμένα κάτω από πολιτικές σκοπιμότητες. Επιβλήθηκε από την πρώτη μεταπολιτευτική κυβέρνηση το καθεστώς της ποινικής και πολιτικής ατιμωρησίας για όλους τους θύτες και υπόλογους στο όνομα της «μη διατάραξης των σχέσεων με τον διεθνή παράγοντα». Ο Φάκελος δημοσιοποιήθηκε 43 χρόνια μετά.
Το τραύμα βαθύ για την καθαυτή τραγωδία και η πολιτική ευθύνη για την ατιμωρησία παραμένουσα σκιά.
Νίκος Βούτσης
ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ
