Όπως ξέρουμε, πολλές από τις τεχνολογικές αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις έχουν προαναγγελθεί από έργα της τέχνης.
Ο Ιούλιος Βερν «αφηγήθηκε» πτήση στο φεγγάρι, ο κινηματογράφος έδειξε πρόωρα ρομπότ και υβρίδια Cyborg, και άλλα πολλά. ΄Οσο για την πολιτική, η περιγραφή σύγχρονων εργαλείων της (Μεγάλος Αδελφός, νεογλώσσα) έχει γίνει με ακρίβεια (!) από τον G. Orwell στο δυστοπικό βιβλίο του «1984» που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο 1949.
Την πρώτη «περιγραφή» (ΣΔΙΤ!) σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού χώρου στον τομέα των κρατικών πληροφοριών εθνικής ασφάλειας την έχω διαβάσει σε αστυνομικό μυθιστόρημα (D. Baldacci, The Sixth Man, ed. Pan Books, 2011). Να μια σύντομη αυτοσχέδια περίληψη της πλοκής:
Οι πασίγνωστες υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ με δημόσιες συμβάσεις αναθέτουν την επισήμανση μελλοντικών κινδύνων για την εθνική ασφάλεια (τρομοκρατία κλπ) σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες διαθέτουν προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία προβλέψεων, Οι δημόσιοι αξιωματούχοι κρατούν το έργο της εποπτείας. Οι επιχειρήσεις που κινούνται στη σχετική αγορά υπονομεύουν η μια το έργο της άλλης, προκειμένου να κερδίσουν «χρυσά» συμβόλαια, ανανεώσεις κλπ. Έτσι όμως προκύπτουν διάφορες παραπληροφορήσεις προς την κυβέρνηση, χειραγωγήσεις και προκλήσεις εγκλημάτων αντί για πρόληψη.
Δεν λέω ότι τα παραπάνω προλέγουν την ελληνική πραγματικότητα, αλλά ας αναλογιστούμε ορισμένα τινά: Έχουμε ένα Πρωθυπουργό που πρώτα αναλαμβάνει (με το βάρος του) προσωπικά την αρμοδιότητα της εποπτείας των κρατικών πληροφοριών ασφάλειας. Όταν εμφανίζονται όμως σοβαρότατες για τη Δημοκρατία περιπτώσεις παρακολουθήσεων (όπως του αρχηγού αντίπαλου πολιτικού κόμματος), δηλώνει ανέμελα ότι δεν ήξερε. Διευθυντικά – με μειωμένα σε σχέση με το παρελθόν προσόντα ειδικών γνώσεων – στελέχη που επιλέγει παραιτούνται. Και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που εισφέρουν εξοπλισμό και ειδικές γνώσεις μένουν στο σκοτάδι. Επιπλέον, υπάλληλοι δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών, λογοδοτούν μόνο σε ..αλλήλους κι όχι στο αρμόδιο κατά το Σύνταγμα (άρθρο 19) όργανο, την ΑΔΑΕ.
Θα μου πείτε έγκλημα δεν προέκυψε, άρα άστοχος ο παραλληλισμός με την αστυνομική μυθοπλασία. Σωστά, κανένα έγκλημα δεν αποδείχθηκε ως τώρα. Ερευνάται όμως. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι αποδείξεις συνήθως προκύπτουν όταν οι έρευνες γίνονται αιφνιδιαστικά (βλ. Βέλγιο), κι όχι μετά από πολύμηνο και με διεθνή ηχώ προειδοποιητικό πολιτικό και δημοσιογραφικό σάλο και με καθυστερημένα ανακλαστικά. Και πάλι, ωστόσο: Από μόνη της μια παρακολούθηση χωρίς όρους νομιμότητας ή μια πράξη συγκάλυψής της στοιχειοθετούν βαρύτατα εγκλήματα. Η παρακολούθηση, επιπλέον, επιτρέπει οικονομική και πολιτική χειραγώγηση με νόθευση των κανόνων λειτουργίας της δημοκρατίας.
Εννοείται ότι το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Εξάλλου, το συγκεκριμένο είδος σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα δεν είναι το μόνο που αφορά το βαθύ κράτος. Με ΣΔΙΤ η κυβέρνηση θα κατασκευάσει νέες φυλακές, όπως εξαγγέλθηκε. Ως και ανάθεση προπαρασκευής νομοθετικού έργου σε ιδιωτικά γραφεία αναφέρεται. Ας γενικεύσουμε λοιπόν: Η ανάθεση δράσεων που αφορούν το σκληρό πυρήνα του δημόσιου συμφέροντος σε ανταγωνιστικές ιδιωτικές επιχειρήσεις οδηγεί σε συρρίκνωση της Δημοκρατίας.
Εύχομαι καλά Χριστούγεννα και καλές γιορτές, αναγνώστριες και αναγνώστες. Και υπόσχομαι το επόμενο άρθρο μου να έχει θέμα ελαφρύτερο!
*Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης
