Μετά το πρωτόγνωρα αποκρουστικό πλήγμα κατά του πρύτανη και κατ’ αντανάκλαση κατά του δημόσιου Πανεπιστημίου, να ο θεσμός του πανεπιστημιακού ασύλου και πάλι στο προσκήνιο! Δεν είμαστε όμως αμνήμονες, θυμόμαστε:
-Το πανεπιστημιακό άσυλο καταργήθηκε το 2011 με τον «Νόμο Διαμαντοπούλου». Αραγε έπαυσε ή έστω μειώθηκε η παραβατικότητα στους πανεπιστημιακούς χώρους κατά το έκτοτε εξαετές διάστημα; Οχι και όχι οι απαντήσεις. Δεν έπαυσε, αντιθέτως εκείνη ακριβώς ήταν η περίοδος που σε κάποια ελληνικά πανεπιστήμια εγκαταστάθηκαν πιάτσες διακίνησης ναρκωτικών. Εξαρτημένοι, και μη, διακινητές.
-Το πανεπιστημιακό άσυλο ξανακαταργήθηκε πάλι με τυμπανοκρουσίες τον Αύγουστο 2019, με ψήφους Ν.Δ. και Ελληνικής Λύσης. Μήπως έστω τότε τερματίστηκε η παραβατικότητα; Πάλι όχι η απάντηση. Ισα ίσα προ ημερών, δηλαδή κατά τη διάρκεια της κατάργησης, είχαμε την αποτρόπαια βία κατά του πρύτανη που γυρίζει όχι χρόνια αλλά αιώνες πίσω την ακαδημαϊκή ελευθερία και τον πολιτισμό. Αλλη μια «τρύπα στο νερό», λοιπόν.
Δεν ενδιαφέρονται άραγε η πανεπιστημιακή και η ευρύτερη κοινότητα για ακαδημαϊκή ελευθερία ή για ασφάλεια; Ούτε προβοκάτορες δεν τολμούν αυτό να το υποστηρίξουν. Ομως το θέμα δεν είναι το δέον, στα «πρέπει» όλοι συμφωνούν άνετα. Αν όχι όλοι, άλλωστε, οι συντριπτικά περισσότεροι επίσης συμφωνούν: Παιδεία με τον αστυνόμο εντός των αμφιθεάτρων και των γραφείων, όπως αντίστροφα με την εγκληματική βία και την απειλή παρούσες, είναι απλώς αδύνατη. Στον τρόπο είναι που κολλάμε, στις μεθόδους που αποκαλύπτουν πάντοτε την πραγματική κοινωνική δυναμική και τις προθέσεις.
Σήμερα η ακαδημαϊκή ελευθερία δεν κινδυνεύει μόνο από παρεμβάσεις κρατικών οργάνων ή από οργανωμένες επιχειρήσεις εκφοβισμού, αλλά και από εκείνους τους ισχυρούς ιδιώτες που μέσω των χρηματοδοτήσεων προσπαθούν να χειραγωγούν την έρευνα. Η νεοφιλελεύθερη λιτότητα έχει πλήξει τη δημόσια επιχορήγηση της έρευνας, και ευτυχώς που υπάρχουν κάποιοι ανιδιοτελείς χορηγοί να αιμοδοτούν την προστασία του περιβάλλοντος ή βασικές και ωφέλιμες για όλους έρευνες ή την εύρεση π.χ. φθηνών φαρμάκων. Ανάμεσά τους όμως παρεισφρέουν και πλείστοι που κατευθύνουν σε εφαρμογές χρήσιμες για τα ανταγωνιστικά τους συμφέροντα. Η Παιδεία κινδυνεύει από όσους αντί να είναι ανοικτοί, προωθούν το κερδοφόρο και αποκλείουν το φθηνό και κοινωφελές ή ριζοσπαστικό. Εντέλει η ελευθερία, συνθήκη επιστημονικής σκέψης και παραγωγής, δεν διασφαλίζεται με απλουστευτικές αστυνομεύσεις και με δήθεν τεχνοκρατικές διαχειρίσεις.
Με δυο λόγια: Η απελευθέρωση και η γνώση προϋποθέτουν μια σύνθετη προσπάθεια. Εξισωτική δυναμική και αγώνα απέναντι σε αγκυλώσεις βίαιες επιβολές και συμφέροντα. Αυτό είναι το ζητούμενο, από το οποίο αποπροσανατολίζουν –ή το χειρότερο απομακρύνουν– οι περί το άσυλο «τρύπες στο νερό».
Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομ. καθηγητής ΑΠΘ, πρ. υπ. Δικαιοσύνης
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
