«Ν’ ανοίξω ή να μην ανοίξω; Κι αν ανοίξω, πώς θ’ ανοίξω; Κι αν ανοίξω χωρίς να ανοίξουν οι άλλοι, ποιος θα έρθει; Κι αν δεν έρθει, τι νόημα έχει ν’ ανοίξω; Κι αν έρθει με τον ιό, θα πρέπει να κλείσω. Κι αν ανοίξω και μετά κλείσω, μάλλον δεν θα ξανανοίξω ποτέ… Μήπως να μην ανοίξω; Και πώς θα ζήσω; Δεν θα μπορώ. Κι αν ανοίξω και δεν δουλέψω; Πάλι δεν θα μπορώ να ζήσω…».
Κάπως έτσι μπορούν να περιγραφούν οι σκέψεις στο μυαλό ενός τουριστικού επαγγελματία στις Κυκλάδες. Τα διαγγέλματα, οι ΠΝΠ, οι ανακοινώσεις των ημερών, αντί να ξεκαθαρίζουν τα πράγματα, φαίνεται να τα περιπλέκουν. Τουλάχιστον για τους επαγγελματίες στις Κυκλάδες που έχουν μικρές επιχειρήσεις, οικογενειακές, με λίγους εργαζόμενους. Οι προοπτικές είναι θολές και δυσοίωνες και η ανησυχία το συναίσθημα που κυριαρχεί.
Φυσικά, υπάρχουν οι αισιόδοξοι. Που πιστεύουν ότι θα δουλέψουν Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Στη Σαντορίνη και Νοέμβριο. Βασίζονται στους repeaters που ξέρουν τα νησιά και βεβαιώνουν ότι θα έρθουν το συντομότερο, σε όσους έχουν σπίτια διακοπών, στους Έλληνες που φέτος θα κυκλοφορήσουν εντός χώρας και στους πολύ πλούσιους που θα πάνε στις απομονωμένες βίλες με τα ιδιωτικά τους αεροπλάνα και ελικόπτερα χωρίς να έρθουν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο. Η μεγάλη πλειοψηφία όμως είναι απαισιόδοξοι έως απελπισμένοι.
Οριακή επιβίωση
Τα καταστήματα εστίασης είναι σε οριακό σημείο επιβίωσης. Ιδιοκτήτης εστιατορίου στη Μήλο περιγράφει: «Θα έχουμε επιπλέον έξοδα για αναλώσιμα προσωπικής υγιεινής και προστασίας, απολυμάνσεις, ειδικές συνθήκες στην κουζίνα και εξοπλισμό σε σκεύη, δυσκολότερες συνθήκες στο σερβίρισμα, μικρότερη σεζόν, λιγότερες αφίξεις, μικρότερη δυναμικότητα σε τραπεζοκαθίσματα. Τι έσοδα να περιμένω;»
Καμία πρόσληψη ακόμα
Επιχειρηματίας στη Μύκονο έχει κάθε χρόνο 50 άτομα προσωπικό, ξενοδόχος στην Κύθνο 22 άτομα, αλλού 10 ή 5 ή 30, τουριστικό γραφείο στην Ίο 10 άτομα, καφέ στην Πάρο 15, ενοικιάσεις οχημάτων στην Τήνο 18, ζαχαροπλαστείο στη Σύρο 8 άτομα. Κανείς από αυτούς δεν έχει κάνει προσλήψεις, παρότι οι περισσότεροι έχουν το ίδιο προσωπικό κάθε χρόνο, ανθρώπους που τους ξέρουν και τους νοιάζονται. «Με μισή σεζόν και δουλειά στο 1/5 της κανονικής, θα πρέπει ή να προσλάβω κάποιους και κάποιους να τους αφήσω ξεκρέμαστους ή να τους προσλάβω όλους με μειωμένα ωράρια και αποδοχές» λέει με στεναχώρια ιδιοκτήτης ταβέρνας στη Σέριφο.
Κανένα εισόδημα φέτος…
«Ξέρεις πόσα παιδιά, ντόπια και μη, φοιτητές και μαθητές, δουλεύουν το καλοκαίρι; Όλα. Από 16 χρονών και πάνω, όλα. Και με αυτά τα λεφτά, είτε ‘άσπρα’ είτε ‘μαύρα’, συνεισφέρουν στο οικογενειακό ταμείο και στα έξοδα σπουδών μακριά από το σπίτι. Φέτος κανείς από αυτούς δεν θα έχει κανένα εισόδημα», λέει μια ιδιοκτήτρια ενοικιαζομένων δωματίων στην Πάρο.
Αντίστοιχα συμβαίνουν με όλους αυτούς που φέτος θα ερχόντουσαν για δουλειά στα νησιά. Εκατοντάδες χιλιάδες δεν θα προσληφθούν ποτέ. «Τι θα κάνουμε; Χωρίς ένσημα πώς θα έχουμε ταμείο ανεργίας μέχρι του χρόνου την άνοιξη;» αναρωτιέται ζευγάρι υπαλλήλων σε καλοκαιρινή επιχείρηση στη Σαντορίνη.
Επενδύσαμε σε ανακαινίσεις και τώρα…
«Όλα μας τα λεφτά τα ρίξαμε σε ανακαινίσεις. Πέρυσι ήταν καλή χρονιά και φέτος αναμενόταν ακόμα καλύτερη, οπότε πολλοί επενδύσαμε», λέει ιδιοκτήτρια ενοικιαζομένων δωματίων στη Σίφνο.
Πώς θα πληρώσουμε τους διακανονισμούς;
Η αγωνία είναι μεγάλη και η απόγνωση πολύ γλαφυρή στα λόγια ιδιοκτήτριας εμπορικού στην Πάρο: «Πώς θα πληρώσουμε όσα μεταθέσαμε για μετά; Επιταγές, ασφαλιστικές εισφορές, διακανονισμούς με ΔΕΚΟ και Εφορία, δάνεια, ΕΝΦΙΑ και προκαταβολή φόρου, πάγια, ενοίκια, έστω και μειωμένα, την επιβίωσή μας; Αφού, και να ανοίξουμε, δουλειά δεν υπάρχει, είναι βέβαιο ότι δεν θα μπορούμε να υποστηρίξουμε καμία υποχρέωση σε δυο-τρεις μήνες». Αντίστοιχες σκέψεις και σε άλλο μαγαζί στη Σίφνο, με παραδοσιακά προϊόντα, μεταξύ των οποίων και τρόφιμα, που θεωρείται προνομιούχο. «Εμείς δεν δουλεύουμε όπως τα σούπερ μάρκετ, από τον τουρισμό περιμένουμε να μας ζήσει. Σήμερα είμαστε ανοιχτά με τα έξοδα να τρέχουν, δεν έχουμε πελατεία και δεν μας αναγνωρίζεται καμία απώλεια. Δεν θα τα καταφέρουμε για πολύ».
Σταμάτησε η πηγή ρευστότητας για όλους
Το εμπόριο, γενικά, αλλά και όλες οι άλλες δραστηριότητες είναι άμεσα συνδεδεμένες με τον τουρισμό στις Κυκλάδες. Αν δεν δουλέψει ο τουρισμός, δεν θα δουλέψει κανένας, γιατί οι μικρές κοινωνίες δεν έχουν τη δυνατότητα να συντηρήσουν επιχειρήσεις παρά μόνο σε λίγα από τα νησιά, τα πιο πολυπληθή. Από κομμώτριες και λογιστές μέχρι αγρότες και οικοδόμοι, όλοι μετρούν απώλειες αυτή τη χρονιά που έγινε το αδιανόητο. Σταμάτησε μια πηγή ρευστότητας που δεν είχε σταματήσει ούτε τα χειρότερα χρόνια της κρίσης. Έκλεισε ο τουρισμός.
Αν υπάρξει κρούσμα, ποιος θα πληρώσει;
Δεν υπάρχουν πιστοποιημένα συνεργεία απολύμανσης στις παραλίες, πώς θα γίνουν; * Ποιος θα καθορίσει πόσοι θα είναι στις παραλίες;
Οι επίσημες δηλώσεις έχουν προκαλέσει περισσότερα ερωτήματα από όσα απάντησαν. «Αν βρεθεί κρούσμα στο ξενοδοχείο μου, θα πρέπει να μπούμε όλοι καραντίνα, να ακυρώσω κρατήσεις για τις επόμενες μέρες, να ταΐζω και να φιλοξενώ δωρεάν τους πελάτες που πρέπει να μείνουν καραντίνα, να διαχειριστώ την κατάσταση μετά. Με τι λεφτά θα γίνουν αυτά;», «Ποιος θα κάνει απολυμάνσεις σε ένα νησί που δεν έχει κανένα πιστοποιημένο συνεργείο;», «Τι θα γίνει με τους κοινόχρηστους χώρους όπως WC, νιπτήρες και βρύσες, παγκάκια, ντουζιέρες;», «Τι θα γίνεται σε μια κουζίνα που μαγειρεύεις δίπλα στον άλλο γιατί έτσι επιβάλλει η δουλειά;», «Τι θα γίνει με τις παραλίες; Πόσοι άνθρωποι, με ποιανού την ευθύνη και τον έλεγχο;».
Ρόνια Αναστασιάδου
Πηγή: Η Αυγή
