«Χρειάζεται θάρρος προκειμένου να αντιπαρατεθούμε με τα επιχειρήματα που ενδημούν σαν θέσφατα στη δική μας δημόσια σφαίρα, απολαμβάνοντας μια νοσηρή δημοφιλία που διανοητικά μας σακατεύει. Οσο κι αν είναι δυσάρεστο, ακόμα και επώδυνο, με αυτήν τη δημοφιλία πρέπει να αντιπαρατεθούμε. Τότε έχει περισσότερο νόημα» | Δημήτρης Χριστόπουλος
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος είναι ένας, φύσει και θέσει, αμφισβητίας. Και συνηθίζει να αμφισβητεί θεσμούς και θέσφατα, «θέματα δύσκολα», ήδη, μάλιστα, από τη δεκαετία του 1990, επισημαίνει ο Στρατής Μπουρνάζος στα προλεγόμενα του τελευταίου βιβλίου του Δημ. Χριστόπουλου, «Χρόνια δοκιμασίας» (που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις).
Θέματα, όπως «η ιθαγένεια, το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό, οι μειονότητες στην Ελλάδα, η “ακατονόμαστη” τότε χώρα που αργότερα την είπαμε Βόρεια Μακεδονία». Και «έχει μεγάλη αξία και κόστος να αποδομείς τους κυρίαρχους μύθους, ιδίως στα λεγόμενα “εθνικά θέματα”. Αλλά ακόμα μεγαλύτερη αξία –και δυσκολία– έχει να συγκρούεσαι με τις κυρίαρχες αντιλήψεις του χώρου στον οποίο ανήκεις, να λες αυτά που δεν είναι αρεστά στους δικούς σου ανθρώπους», προσθέτει ο Στρ. Μπουρνάζος αναφερόμενος στον συγγραφέα.
Ενώ με τα λόγια του ίδιου του Δημ. Χριστόπουλου, «[…] Εκεί χρειάζεται θάρρος προκειμένου να αντιπαρατεθούμε με τα επιχειρήματα που ενδημούν σαν θέσφατα στη δική μας δημόσια σφαίρα, απολαμβάνοντας μια νοσηρή δημοφιλία που διανοητικά μας σακατεύει. Οσο κι αν είναι δυσάρεστο, ακόμα και επώδυνο, με αυτήν τη δημοφιλία πρέπει να αντιπαρατεθούμε. Τότε έχει περισσότερο νόημα. Να αναμετρηθούμε με τους μύθους μας. Μύθους του έθνους, της Αριστεράς, της Δεξιάς, των δικαιωμάτων και ό,τι άλλο. Ειδάλλως, αντί για κύριοι, γινόμαστε δέσμιοι των ιδεών μας».
Οσο πιο ριζωμένος, πάντως, είναι ένας μύθος, τόσο πιο επίπονη μάλλον η αμφισβήτησή του, εξ ου και, όπως διαβάζουμε στα προλεγόμενα, «ο Χριστόπουλος θεωρεί μέγα εχθρό και αιτία δεινών την έλλειψη προτάσεων εκ μέρους των κινημάτων και των πολιτικών υποκειμένων, γι’ αυτό και ο προγραμματικός λόγος συνιστά βασικό του μέλημα».
Για τον καθηγητή Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και διανοούμενο της Αριστεράς, οι μύθοι είναι πολλοί, ως εκ τούτου αντίστοιχα πολλές και οι αντιπαραθέσεις, όπως, άλλωστε, προδίδει η ευρεία θεματολογία της αρθρογραφίας του από το 2015 ώς σήμερα, που παρατίθεται στο ανά χείρας βιβλίο: μακεδονικό, ελληνοτουρκικά, ελληνοαλβανικά και τόσα άλλα. Επίκαιρες, δε, και οι αναφορές του στο Μεσανατολικό, την Πύλο και τους φράχτες, τα Τέμπη, τις υποκλοπές και το κράτος δικαίου, τις γυναικοκτονίες, το Πανεπιστήμιο και την ιδιωτικοποίηση των ΑΕΙ, τη Χρυσή Αυγή, την Αριστερά.
Με συγκίνηση διαβάζει εξάλλου κανείς το κεφάλαιο υπό τον τίτλο «Ανθρώπινα φορτία», κείμενα, δηλαδή, για τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, τον Χρήστο Ροζάκη, τη Μυρσίνη Ζορμπά, τον Μωυσή Ελισάφ, τον Αριστόβουλο Μάνεση, τον Ηλία Νικολακόπουλο, τον Γιάννη Κτιστάκι, τον Αλέξη Οικονομίδη. Αλλά και θέματα, όπως για το Γεντί Κουλέ και τους τάφους των Ελλήνων κομμουνιστών της Τασκένδης.
Οφειλόμενη και μια εξήγηση για τον τίτλο του βιβλίου («Χρόνια δοκιμασίας», υπενθυμίζουμε). Μια πιθανή εξήγηση είναι αυτό που γράφει εισαγωγικά ο ίδιος: «Οι Αγγλοι έχουν μια ωραία ευχή, “ευχή και κατάρα μαζί”, που λέμε κι εμείς: May you not live in interesting times. Είθε να μη ζήσεις σε συναρπαστικές εποχές. Αυτό είναι το νόημα που το “interesting” αποδίδει φλεγματικά. Σε τέτοιους καιρούς κάνουμε συχνά αναφορά στη γνωστή ρήση του Γκράμσι για την εποχή των τεράτων, που αναδύεται όταν το παλιό δεν έχει ακόμη πεθάνει και το καινούργιο δεν έχει ακόμη γεννηθεί. Πιστεύω ότι αυτό το μεσοδιάστημα, το “μεσοβασίλειο” που λέει ο μεγάλος Ιταλός, πλέον τελείωσε. Νιώθω ότι τα τέρατα που μας περιβάλλουν είναι πλέον το νέο, και όχι το ενδιάμεσο». Αλλά! «Χρόνια δοκιμασίας φεύγουν, χρόνια μεγαλύτερης δοκιμασίας ήρθαν κι έρχονται. Ενας λόγος παραπάνω όμως να το παλεύουμε»· και το βιβλίο του Δημήτρη Χριστόπουλου θέλει -όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο- «να αποτελέσει ένα μικρό όπλο στον μεγάλο αυτό αγώνα». Ο καθείς και τα όπλα του λοιπόν.
Νίκος Παπαδημητρίου
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
