Καθώς η Λιζ Τρας απομακρύνεται από τον πρωθυπουργικό θώκο της Βρετανίας, με το προνόμιο να βάζει κάθε χρόνο στις τσέπες της επίδομα 155 χιλιάδων λιρών, με θητεία μόλις 45 ημερών, καθώς τα χορτασμένα αφεντικά των μεγάλων επιχειρήσεων και οι διεθνείς οργανισμοί όπως το ΔΝΤ ζητούν επίμονα από τους υποψήφιους αντικαταστάτες της την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις αγορές με δημοσιονομική πειθαρχία -κοινώς λιτότητα- το… Spam επιστρέφει στα τραπέζια.
Το Spam είναι μια κονσέρβα επεξεργασμένου κρέατος -ανάλογη του γνωστού μας Ζwan- που παράγεται από αμφιβόλου προέλευσης κομμάτια χοιρινού, νερό, αλάτι, άμυλο πατάτας, ζάχαρη και νιτρικό νάτριο. Εκανε την εμφάνισή του το 1933 και «μισήθηκε» θανάσιμα από τους Αμερικανούς φαντάρους στη διάρκεια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς αναγκάστηκαν να το καταναλώνουν έως και 3 φορές την ημέρα. Εχει ελάχιστη διατροφική αξία σε σχέση με το κανονικό κρέας, ενώ η μεγάλη ποσότητα κεκορεσμένων λιπαρών και νατρίου που περιέχει συνδέουν την κατανάλωσή του με καρκίνο, παχυσαρκία και καρδιακές παθήσεις.
Ωστόσο, είναι φθηνό και μπορεί να ξεγελάσει την πείνα. Γι’ αυτό και οι πωλήσεις του ανθούσαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ασία. Φέτος όμως αυτές καταγράφουν άλμα 36% και στη Βρετανία. Το Spam δεν είναι η μοναδική «σαβούρα» που αναγκάζονται να βάλουν στο στομάχι τους οι Βρετανοί εξαιτίας της μεγάλης φετινής ανόδου των τιμών των τροφίμων (15%) και της ακόμη πιο εκρηκτικής αύξησης των τιμών ενέργειας. Οι φθηνές φέτες λευκού ψωμιού αντικαθιστούν όλο και πιο συχνά το φρέσκο ψωμί, τα κατεψυγμένα κεφάλια ψαριών τα φρέσκα ψάρια, ενώ τα… ληγμένα έχουν την τιμητική τους.
Ληγμένα…
Πριν από λίγες ημέρες το βρετανικό Γραφείο Ασφάλειας Τροφίμων (FSA) προειδοποίησε τους καταναλωτές να μην τρώνε τρόφιμα μετά την ημερομηνία λήξης τους και να μη βγάζουν από την πρίζα το ψυγείο και τον καταψύκτη προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα. Η προειδοποίηση ήλθε μετά από έρευνα του FSA που διαπίστωσε ότι 32% των ερωτηθέντων είχαν καταναλώσει τρόφιμα μετά την ημερομηνία λήξης τους τουλάχιστον μία φορά τον περασμένο μήνα επειδή δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν άλλο, ενώ το 18% είχε απενεργοποιήσει το ψυγείο ή καταψύκτη για να μειώσει τον λογαριασμό ρεύματος. Ακόμη πιο σοκαριστική είναι η διαπίστωση έρευνας του «Which?» -που δημοσιεύτηκε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα- ότι τα μισά βρετανικά νοικοκυριά μείωσαν ή παρέλειψαν γεύματα. Μεταξύ αυτών και το 35% των δημοσίων υπαλλήλων από τους οποίους ο ένας στους 5 καταφεύγει πλέον σε κοινωνικά παντοπωλεία. Ανέκαθεν οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν ανήκαν στα φτωχά στρώματα μιας κοινωνίας. Ηταν μεσαία τάξη. Ομως η φτώχεια σήμερα δεν είναι πλέον περιθωριακό φαινόμενο. Αφορά και τη μεσαία τάξη.
Η διαρκής φτωχοποίηση της πάλαι πότε κραταιάς τάξης των ανεπτυγμένων οικονομιών της Ευρώπης (που στην Ελλάδα υλοποιήθηκε των μνημονίων)- φαίνεται μάλιστα ότι είναι και το πιο σημαντικό αποτέλεσμα-στόχος των αλλεπάλληλων κρίσεων που γνώρισε η ανθρωπότητα την τελευταία διετία (πανδημία, δυσλειτουργία αλυσίδας εφοδιασμού, έκρηξη τιμών ενέργειας- τροφίμων, κρίση κόστους διαβίωσης, πόλεμος).
Η μεσαία τάξη αποτελεί τον πυλώνα των ευρωπαϊκών οικονομιών και κοινωνιών εδώ και δεκαετίες. Καλύπτει μεγάλο μέρος των φορολογικών εσόδων, εξασφαλίζει με την παρουσία της το κοινωνικό κράτος και την ευημερία, εμπιστεύεται τη Δημοκρατία, συμβάλλει στη σταθερότητα. Για χρόνια ο επιθυμητός στόχος των πολιτών αυτής της ηπείρου ήταν να ανήκουν στη μεσαία τάξη. Σήμερα αυτή υφίσταται διαρκώς όλο και μεγαλύτερους κραδασμούς και συρρικνώνεται. Και όχι μόνο στη Βρετανία.
Μεσαία τάξη
Στη Γερμανία, πριν ακόμη ξεσπάσει το μπαράζ των κρίσεων και η πίεση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, μεταξύ 1995 και 2018, το ποσοστό που η εκεί μεσαία τάξη κατέχει στο συνολικό εισόδημα είχε ήδη μειωθεί από 74% σε 67%. Κοινή μελέτη του ΟΟΣΑ και του Ιδρύματος Bertelsmann διαπιστώνει ότι η εξασφάλιση μιας θέσης στη μεσαία τάξη γίνεται συνεχώς όλο και πιο δύσκολη, ειδικά για τους νέους. Η πιθανότητα είναι 10% μικρότερη σε σχέση με τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Και είναι αξιοσημείωτο ότι η τάξη αυτή αφήνεται σήμερα επί της ουσίας μόνη της απέναντι στον καλπασμό των τιμών και την κρίση του κόστους διαβίωσης. ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, G7 και λοιποί διαμορφωτές των πολιτικών στον ανεπτυγμένο κόσμο παραγγέλλουν συνεχώς τον τελευταίο καιρό στις ντιρεκτίβες τους προς τις κυβερνήσεις την απόσυρση των «οριζόντιων μέτρων» προστασίας και τη στόχευση αυτών προς τα φτωχότερα νοικοκυριά. Ακούγεται δίκαιο αλλά δεν είναι όταν οι παραπάνω φορείς αρνούνται χρόνια τώρα να φορολογήσουν σοβαρά το μεγάλο πλούτο και να κλείσουν τους φορολογικούς παραδείσους της υφηλίου όπου κρύβεται αυτός.
Μπάμπης Μιχάλης
