Ο COVID-19 είναι ένα τέρας που μας χτυπά την πόρτα. Ερευνητές δουλεύουν νυχθημερόν για να το αναλύσουν αλλά έρχονται αντιμέτωποι με μεγάλες προκλήσεις.
Κατά πρωτον, οι μεγάλες ελλείψεις (ή και η απόκρυψη ) των testkits περιόρισαν την ελπίδα γνώσης σχετικά με την εξάπλωση. Δεν επέτρεψαν ακριβείς μετρήσεις κρίσιμων παραμέτρων όπως ο ρυθμός της εξάπλωσης, το ποσοστό του πληθυσμού που έχει πράγματι νοσήσει και το ποσοστό των ήπιων μολύνσεων. Το αποτέλεσμα είναι ένα χάος, μια άβυσσος αριθμών.
Υπάρχουν, παρ’ όλα αυτά, κάποια αξιόπιστα δεδομένα ως προς τις επιπτώσεις του ιού σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες εντός ορισμένων άλλων χωρών. Αυτά είναι πολύ τρομακτικά. Η Ιταλία και η Βρετανία, για παράδειγμα, καταγράφουν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά θνητότητας για όσους βρίσκονται άνω των 65. Η «κορωνογρίπη»( την οποία ο Trump αποκαλούσε μιαν απάτη ) αποτελεί μια άνευ προηγουμένου απειλή για τους ηλικιωμένους ανθρώπους, με πιθανό τον κίνδυνο οι απώλειες ανάμεσά τους να φτάσουν στα εκατομμύρια.
Κατά δεύτερον, όπως η εποχική γρίπη κάθε μορφής, έτσι και αυτός ο ιός μεταλάσσεται καθώς έρχεται σε επαφή με πληθυσμούς διαφορετικών ηλικιών και διαφορετικής ανάπτυξης αντισωμάτων. Η «εκδοχή» από την οποία οι Αμερικανοί είναι μάλλον πιθανό ότι θα προσβληθούν, είναι ήδη ελαφρώς διαφορετική από εκείνη του αρχικού ξεσπάσματος στη Wuhan. Περαιτέρω μεταλλάξεις μπορεί να είναι ασήμαντες, όμως μπορεί να μετατρέψουν την τρέχουσα κατανομή της λοιμογόνου ικανότητας η οποία προς το παρόν αυξάνεται προοδευτικά σε σχέση με την ηλικία, με τα βρέφη και τα μικρά παιδιά να μοιάζει ότι έχουν ελάχιστο κίνδυνο σοβαρής μόλυνσης ενώ οι ανω των 80 αντιμετωπίζουν μια θανάσιμη απειλή από ιογενή πνευμονία.
Τρίτον, ακόμα και αν ο ιός παραμείνει σταθερός και δεν μεταλλαχθεί σημαντικά, οι συνέπειες στον πληθυσμό κάτω των 65 μπορεί να διαφέρουν δραματικά στις φτωχές χώρες, αλλά και σε όλους όσους ζουν σε ακραία φτώχεια. Ας αναλογιστούμε την παγκόσμια εμπειρία της «Ισπανικής» γρίπης η οποία εκτιμάται ότι αφάνισε στο διάστημα 1918-1919 το 1%-2% της ανθρωπότητας. Σε αντίθεση με τον κορωναϊό, ήταν περισσότερο θανατηφόρα στους νεαρούς ενήλικες, κάτι το οποίο ερμηνεύεται συνήθως ως αποτέλεσμα των σχετικά ισχυρότερων ανοσοποιητικών τους συστημάτων, τα οποία υπερ-αντιδρούσαν στη μόλυνση εξαπολύοντας φονικές «καταιγίδες κυτοκινών («cytokinestorms») οι οποίες κατέστρεφαν τα πνευμονικά κύτταρα. Εκείνος ο αρχικός H1N1 ήταν διαβόητος για την «προτίμησή του» να διαδίδεται μέσα στα στρατόπεδα και στα χαρακώματα όπου και θέριζε τους νεαρούς στρατιώτες κατά δεκάδες χιλιάδες. Η κατάρρευση της μεγάλης προέλασης της Άνοιξης του 1918 και η συνεπακόλουθη έκβαση του πολέμου, έχει αποδοθεί στο γεγονός ότι οι Σύμμαχοι, σε αντίθεση με τον εχθρό τους, μπορούσαν να αντικαθιστούν τους ασθενείς με νεοαφιχθέντες Αμερικάνους στρατιώτες.
Σπανίως, όμως, υπενθυμίζεται ότι το 60% της συνολικής παγκόσμιας θνητότητας έλαβε χώρα στη Δυτική Ινδία όπου οι υποχρεωτικές εξαγωγές σιτηρών προς τη Βρετανία και οι βίαιες επιτάξεις συνέπεσαν με μια μεγάλη ξηρασία. Οι συνεπακόλουθες ελλείψεις στην τροφή οδήγησαν εκατομμύρια φτωχών ανθρώπων στα όρια της λιμοκτονίας. Έγιναν έτσι θύματα μιας καταχθόνιας συνέργιας μεταξύ υποσιτισμού – ο οποίος συμπίεσε την δυνατότητα αντίδρασης του ανοσοποιητικού τους συστήματος – και καλπάζουσας βακτηριακής και ιογενούς πνευμονίας. Σε μιαν άλλη περίπτωση, στο κατεχόμενο από τους Βρετανούς Ιράν, αρκετά χρόνια ξηρασίας, χολέρας και ελλείψεων στα τρόφιμα «προετοίμασαν», σύμφωνα με τις ιατρικές εκτιμήσεις, το θάνατο για το ένα πέμπτο του πληθυσμού.
Αυτή η ιστορία – ειδικά σχετικά με τις συνέπειες της αλληλεπίδρασης με τον υποσιτισμό και τις προϋπάρχουσες ασθένειες – θα έπρεπε να μας προειδοποιεί ότι ο COVID-19 πιθανώς θα ακολουθήσει μια διαφορετική, και πιο θανατηφόρα, πορεία στις παραγκουπόλεις της Αφρικής και Νότιας Ασίας. Ο κίνδυνος για τους φτωχούς της υφηλίου έχει σχεδόν πλήρως υποβαθμιστεί από τον Τύπο και τις Δυτικές Κυβερνήσεις. Το μόνο αναλυτικό άρθρο που έχω δει, ισχυρίζεται ότι η πανδημία θα έχει μικρό αντίκτυπο στον αστικό πληθυσμό της Δυτικής Αφρικής, καθώς αυτός είναι ο νεότερος ηλικιακά παγκοσμίως. Υπό το πρίσμα της εμπειρίας , πρόκειται για ένα βλακώδες συμπέρασμα. Κανείς δεν γνωρίζει τι θα συμβεί τις επόμενες εβδομάδες στο Λάγος, το Ναϊρόμπι, το Καράτσι ή την Καλκούτα. Η μόνη βεβαιότητα είναι ότι οι πλούσιες χώρες θα εστιάσουν στο να σώσουν τον εαυτό τους αποφεύγοντας την διεθνή αλληλεγγύη και την ιατροφαρμακευτική βοήθεια: «Τείχη, όχι εμβόλια!»: δεν θα μπορούσε να υπάρξει ένα πιο μοχθηρό μοντέλο για το μέλλον.
Σε ένα χρόνο από σήμερα, ίσως να απολογίζουμε με θαυμασμό την επιτυχία της Κίνας να περιορίσει την πανδημία, αλλά με τρόμο μπροστά στην ανάλογη αποτυχία των ΗΠΑ. (Εν προκειμένω, δέχομαι την «τραβηγμένη» υπόθεση ότι η δήλωση της Κίνας για ραγδαία ύφεση στην εξάπλωση είναι λίγο-πολύ ακριβής.) Η αδυναμία των θεσμών στις ΗΠΑ να κρατήσουν κλειστό το κουτί της καταστροφής δεν αποτελεί, προφανώς, έκπληξη. Από το 2000 και έπειτα έχουμε γίνει μάρτυρες της κατάρρευσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Η περίοδος της γρίπης του 2018, για παράδειγμα, βραχυκύκλωσε τα νοσοκομεία σε όλη τη χώρα, φέρνοντας στην επιφάνεια τις σοκαριστικές ελλείψεις σε νοσοκομειακές κλίνες μετά από 20 χρόνια περικοπών δαπανών και υποταγής στη, μανατζερίστικη «φιλοσοφία», διαχείρισης αποθεμάτων just-in-time – (ΣτΜ σύμφωνα με την οποία , καμία δραστηριότητα δεν πρέπει να λαμβάνει χώρα σε ένα σύστημα πριν να εμφανιστεί η ανάγκη για αυτό). Οι συνθήκες στις ΜΕΘ είναι αδύνατον να αντιμετωπίσουν τις εποχικές μολύνσεις, οπότε πως είναι δυνατόν να τα βγάλουν πέρα με την επερχόμενη υπερφόρτωση κρίσιμων περιστατικών;
Βρισκόμαστε στα πρώιμα στάδια ενός υγειονομικού τυφώνα Κατρίνα. Παρά τις προειδοποιήσεις σχετικά με την γρίπη των πτηνών και άλλες επιδημίες, το απόθεμα σε βασικό εξοπλισμό έκτακτης ανάγκης( όπως οι αναπνευστήρες στις ΜΕΘ) δεν είναι επαρκές για την αντιμετώπιση της επερχόμενης πλημμύρας επειγόντων περιστατικών. Μαχητικές ενώσεις νοσηλευτριών στην Καλιφόρνια και άλλες πολιτείες αγωνίζονται για να κατανοήσουμε τους θανάσιμους κινδύνους που δημιουργούν οι ελλείψεις σε απαραίτητα είδη, όπως οι μάσκες τύπου N95. Ακόμα πιο ευάλωτοι είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες χαμηλόμισθοι και ξεθεωμένοι εργαζόμενοι στην κατ’ οίκον φροντίδα, όπως και το νοσηλευτικό προσωπικό. Σύμφωνα με τους New York Times, κάθε χρόνο πεθαίνουν 380.000 ασθενείς σε γηροκομεία λόγω παραβίασης σε βασικές διαδικασίες περιορισμού των μολύνσεων. Πολλοί « οίκοι» – ειδικά στις Νότιες Πολιτείες – το βρίσκουν φθηνότερο να πληρώνουν τα πρόστιμα για παραβιάσεις των υγειονομικών διατάξεων από τα να προσλαμβάνουν το αναγκαίο προσωπικό και να του παρέχουν την απαραίτητη εκπαίδευση. Τώρα,, δεκάδες και ίσως και εκατοντάδες γηροκομεία θα γίνουν hotspot για τον κορωνοϊό, ενώ οι οικογένειες των εγκλείστων, που ζουν με τον κατώτατο μισθό, θα επιλέξουν ορθολογικά να προστατέψουν τον εαυτό τους μένοντας σπίτι.
Η επιδημία φανέρωσε μεμιάς τον ακραίο ταξικό διαχωρισμό στην φροντίδα υγείας: όσοι έχουν την κάλυψη καλών προγραμμάτων ασφάλισης και μπορούν επίσης να εργάζονται από το σπίτι, θα μπορούν να είναι ασφαλώς απομονωμένοι, υπό την προϋπόθεση ότι θα ακολουθούν συνετά τα προστατευτικά μέτρα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και άλλες ομάδες συνδικαλισμένων εργατών με αξιοπρεπή ασφάλιση, θα χρειαστεί να πάρουν δύσκολες αποφάσεις μεταξύ εισοδήματος και προστασίας. Ταυτόχρονα, εκατομμύρια χαμηλόμισθων εργατών, άνεργοι και ανασφάλιστοι θα πεταχθούν στον Καιάδα… Οι συνολικοί οικογενειακοί λογαριασμοί για τις δαπάνες υγείας θα εκτοξευθούν την ώρα που εκατομμύρια εργάτες θα χάνουν την δουλειά και λόγω αυτής, και την ασφάλισή τους. Θα μπορούσε να υπάρξει μια ισχυρότερη, πιο επείγουσα έκκληση υπέρ ενός δημόσιου συστήματος υγείας για όλους;
Αλλά η συνολική κάλυψη του πληθυσμού είναι μόλις το πρώτο βήμα. Είναι απογοητευτικό, τουλάχιστον, ότι στα debates στο πλαίσιο της κούρσας για το χρίσμα των Δημοκρατικών, ούτε ο Sanders ούτε η Warren ανέδειξαν την παραίτηση των μεγάλων φαρμακευτικών εταιριών από την έρευνα και την ανάπτυξη νέων αντιβιωτικών και αντι-ιικών. Από τις 18 μεγαλύτερες φαρμακευτικές, οι 15 εγκατέλειψαν εντελώς το πεδίο. Φάρμακα για την καρδιά, ηρεμιστικά που προκαλούν εθισμό και σκευάσματα για την ανδρική ανικανότητα, αυτά αποτελούν τους «ηγέτες» στην κερδοφορία, όχι οι άμυνες ενάντια στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, τις αναδυόμενες ασθένειες και τους γνωστούς φονικούς τροπικούς ιούς. Ένα παγκόσμιο εμβόλιο για τη γρίπη – δηλαδή ένα εμβόλιο το οποίο στοχεύει στην καταστροφή του πρωτεϊνικού περιβλήματος του ιου – έχει υπάρξει ως πιθανότητα για δεκαετίες αλλά ποτέ ως μια επικερδής πιθανότητα.
Καθώς η επανάσταση στα αντιβιοτικά υποχωρεί, παλαιές ασθένειες θα επανεμφανιστούν μαζί με νέες μολύνσεις και τα νοσοκομεία θα γίνουν νεκροφυλάκεια. …»
Η τρέχουσα πανδημία επεκτείνει το επιχείρημα: η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση δείχνει να είναι βιολογικά μη-διατηρήσιμη εν τη απουσία μιας πραγματικά παγκόσμιας δομής δημόσιας υγείας. Αλλά αυτή η δομή δεν θα υπάρξει ποτέ, μέχρις τα κινήματα των πολιτών να τσακίσουν την ισχύ των μεγάλων φαρμακευτικών και της κερδοσκοπικής Φροντίδας Υγείας.
Mike Davis
Πηγή: Εργατική Αριστερά
