Κάτω από την οδό Εγνατία στη Θεσσαλονίκη, στο ύψος της Καμάρας, υπήρχε εδώ και πολλά χρόνια ένα σκοτεινό και βρόμικο ελεύθερο οικόπεδο σε σχήμα «γάμα» – εκεί ενώνονται τα στενάκια της Αγαπηνού και της Μιχαήλ Ιωάννου, για να κατηφορίσουν προς την ανοιχτωσιά της Ιπποδρομίου και την Αλεξάνδρου Σβώλου. Τριγύρω υψώνονται θεόρατες οικοδομές με μικρά μπαλκόνια και οι διαβάτες προσπερνούσαν το σημείο αδιάφορα, απλώς για να πάνε παρακάτω. Ωστόσο, με επίκεντρο αυτό το γωνιακό ελεύθερο οικόπεδο, έκτασης 431,65 τετραγωνικών μέτρων, τους τελευταίους μήνες συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη ένα εντυπωσιακό πείραμα σχεδιασμού και συμμετοχικής διαχείρισης του ελεύθερου δημόσιου χώρου: η δημιουργία ενός «Πάρκου Τσέπης».
Η ιδέα ανήκει στα μέλη της «Πρωτοβουλίας Γειτονιάς της Αλεξάνδρου Σβώλου», μιας δραστήριας ομάδας ανθρώπων που ζουν και εργάζονται στην περιοχή. «Κάποιος από την ομάδα έτυχε να διαβάσει τη διπλωματική εργασία δύο φοιτητών του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, Νίκου Καλλιγά και Σπήλιου Ηλιόπουλου, αναφορικά με τη δυνατότητα ανάπτυξης ενός δικτύου Πάρκων Τσέπης στη Θεσσαλονίκη», μου είπε ο Περικλής Χατζηνάκος, μέλος της Πρωτοβουλίας Γειτονιάς της Αλεξάνδρου Σβώλου. Ο αρχιτεκτονικός/πολεοδομικός ορισμός των pocket park εφευρέθηκε τη δεκαετία του ’60 στη Νέα Υόρκη, για να περιγράψει το αναπτυσσόμενο τότε φαινόμενο δημιουργίας χώρων πρασίνου, από απλούς πολίτες, σε μικρά ανοίγματα οικοπέδων, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αμερικανικές μητροπόλεις.
Η προοπτική δημιουργίας ενός τέτοιου πάρκου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ενθουσίασε τους ανθρώπους στη γειτονιά της Σβώλου. Μέσα από τις τακτικές συνελεύσεις, στις οποίες συμμετέχουν άπαντες και συζητούν διάφορα θέματα που απασχολούν την καθημερινότητά τους, διοργάνωσαν τον περασμένο Απρίλιο ένα ανοιχτό εργαστήριο συμμετοχικού σχεδιασμού για το Πάρκο Τσέπης και η ανταπόκριση ήταν πολύ μεγάλη. Δημιουργήθηκαν ομάδες, που έκαναν αυτοψία στον χώρο του οικοπέδου κι έπειτα συνέθεσαν τις ιδέες για τον σχεδιασμό του, ανάλογα με τις ανάγκες χρήσης του καθενός ατομικά, αλλά και συλλογικά.
«Υπήρξε μεγάλος ενθουσιασμός και πολύ ωραίες ιδέες. Το πιο ενθαρρυντικό ήταν ότι ανταποκρίθηκαν πολλοί νέοι άνθρωποι, οι οποίοι ονειρεύτηκαν πώς μπορεί ένας μη προσπελάσιμος χώρος με σκουπίδια και σύριγγες τοξικοεξαρτημένων ατόμων, να γίνει αστική όαση πρασίνου», είπε ο Π. Χατζηνάκος. Το προηγούμενο διάστημα, το πάρκο καθαρίστηκε και διοργανώθηκε έκθεση ζωγραφικής μαθητών του 40ου δημοτικού σχολείου της γειτονιάς. Παράλληλα, έγινε ενημέρωση, μέσα από φυλλάδια και συζητήσεις, όλων των κατοίκων της περιοχής. Επίσης, αναρτήθηκε ένα πολύχρωμο πανό, που γράφει «Προσεχώς Πάρκο;».
Αναφορικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ελεύθερου οικοπέδου, το μεγαλύτερο τμήμα του ανήκει στην εταιρεία Κτιριακές Υποδομές ΑΕ (δημόσια υπηρεσία) και το υπόλοιπο στον Δήμο Θεσσαλονίκης. Τα μέλη της Πρωτοβουλίας Γειτονιάς της Αλεξάνδρου Σβώλου έκαναν προ μηνών μία συνάντηση με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο και το αποτέλεσμα κρίθηκε θετικό. Οι ίδιοι, όπως λένε, επιθυμούν να χρηματοδοτήσουν το έργο με δωρεές καταστηματαρχών και κατοίκων της περιοχής, πάντως όχι να δεχτούν τη χορηγία κάποιας μεγάλης εταιρείας ή φορέα, που θα επιβάλλει την τελική διαμόρφωση. «Ο πυρήνας της ιδέας για τη δημιουργία του Πάρκου Τσέπης είναι η αυτο-οργάνωση και η πρόταση ενός διαφορετικού μοντέλου ζωής στη μεγάλη πόλη, όπου οι αποφάσεις θα λαμβάνονται συλλογικά, σε ένα μοντέλο κοινωνικής δράσης και συνοχής», λένε οι κάτοικοι.
Προ ημερών, ομάδα των κάτοικων που αποτελείτα από μηχανικούς, αρχιτέκτονες και τοπογράφους, παρουσίασε τις πρώτες μακέτες για το Πάρκο Τσέπης. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το πάρκο θα χωρίζεται σε πέντε θεματικούς χώρους, ενώ θα υπάρχει, μεταξύ άλλων, ταΐστρα για αδέσποτα ζώα, θέσεις για ποδήλατα, δανειστική βιβλιοθήκη, εγκατάσταση barbeque όπου θα γίνονται συναθροίσεις, χώροι άθλησης, καθώς επίσης εξέδρα για εκδηλώσεις. Ακόμη, θα υπάρχει λαχανόκηπος, που σχεδιάζεται να λειτουργήσει σε συνδιαχείριση με σχολεία. Για τη δημιουργία του πάρκου, θα χρησιμοποιηθούν κατά κύριο λόγο ανακυκλώσιμα υλικά. Το Σάββατο 16 Δεκεμβρίου, οι γείτονες της Αλεξάνδρου Σβώλου πρόκειται να συναντηθούν στο οικόπεδο, ώστε να προχωρήσουν στις πρώτες παρεμβάσεις στον χώρο (βαψίματα, καθαρισμούς). Ένα βήμα πιο κοντά στην ολοκλήρωση του πρώτου πράσινου αστικού πειράματος από τη βάση.
Δείτε παρακάτω τις μακέτες για το Πάρκο Τσέπης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης
