Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο πραγματικός απολογισμός κάθε κυβερνητικού έργου γίνεται κάθε φορά εμπράκτως στις εκλογές με την ψήφο των άμεσα ενδιαφερομένων, των πολιτών. Το γεγονός, δε, ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας απέχει τα τελευταία χρόνια καταμαρτυρεί, σε συνδυασμό με την ψήφο προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης, πως το αποτέλεσμα της διακυβέρνησης δεν ανταποκρίνεται τουλάχιστον στις κοινωνικές προσδοκίες. Θα αποτελέσουν οι προσεχείς εκλογές την εξαίρεση και με τι κριτήρια θα κρίνει ο ελληνικός λαός την κυβέρνηση της ΝΔ;
Μία απάντηση στο ερώτημα αυτό μας προσφέρει εμμέσως η ίδια η κοινωνία με κριτήριο την αξιολόγηση των σημαντικότερων προβλημάτων που την απασχολούν διεθνώς. Έτσι, σύμφωνα με έρευνα της Ipsos σε περίπου 19.500 άτομα σε 29 χώρες μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2023, τα ζητήματα που ανησυχούν περισσότερο τους πολίτες σήμερα είναι ο πληθωρισμός και η φτώχεια. Για παράδειγμα, το 43% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι ο πληθωρισμός και η συρρίκνωση του εισοδήματος τους ήταν ένα από τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα τους, ενώ ανησυχίες για τη φτώχεια και την κοινωνική ανισότητα αναφέρθηκαν από το 32% των ερωτηθέντων. Επιπλέον, ανησυχούσαν για την εγκληματικότητα και τη βία (27%), την ανεργία (27%) και τη διαφθορά (25%). Όσον αφορά δε την πανδημία Covid-19, μόλις το 9% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι εξακολουθούν να ανησυχούν για τον ιό.
Με αυτά τα κριτήρια και προβλήματα, που η παγκόσμια κοινωνία προτάσσει ως επείγοντα προς επίλυση, ας δούμε τις επιδόσεις της ελληνικής κυβέρνησης (στοιχεία Eurostat).
Στο μέτωπο του πληθωρισμού το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό. Ενώ το 2019 ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν 0,5% δηλαδή χαμηλότερος αυτού της Ευρωζώνης (1,2%), το 2022 ανήλθε σε 9,3% υπερβαίνοντας τον αντίστοιχο ευρωζωνικό (8,4%). Το 2023 υποχωρεί ο πληθωρισμός, αλλά παραμένει υψηλότατος στα τρόφιμα που πλήττουν τα αδύναμα εισοδήματα.
Στον τομέα της φτώχειας, επίσης, η επίδοση είναι καταθλιπτική. Ο πληθυσμός που βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας στην Ελλάδα, από 17,9% του συνόλου το 2019, ανήλθε σε 19,6% το 2021 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), όταν στην Ευρωζώνη η αύξηση ήταν πολύ μικρότερη (από 16,4% σε 17% αντίστοιχα). Γνωρίζουμε επιπλέον, πως το 2022 ήταν ακόμη χειρότερο λόγω πληθωρισμού.
Παρόμοια ήταν και η εξέλιξη στο πεδίο των εισοδηματικών ανισοτήτων με τον δείκτη Gini στην Ελλάδα να αυξάνει από 31 μονάδες το 2019 σε 32,4 το 2021, όταν το ίδιο διάστημα στην Ευρωζώνη οι ανισότητες μειώνονταν οριακά από 30,2 σε 30,1.
Θετική εξέλιξη υπήρξε, ωστόσο, στο μέτωπο της ανεργίας όπου συνεχίστηκε η μείωση του ποσοστού της κατά 4,9 ποσοστιαίες μονάδες την περίοδο 2019-2022 (από 17,3% σε 12,4%). Είναι σημαντικό βέβαια να συνυπολογίσει κανείς με τι όρους εργάζεται κανείς σήμερα, όροι που χαρακτηρίζονται από την επιδείνωση των συνθηκών εργασίας, δηλαδή την αύξηση υποαπασχόλησης και απλήρωτης υπερωριακής εργασίας, την απουσία συλλογικών συμβάσεων και ελέγχων κ.α..
Αντίθετα, σημαντική επιδείνωση σημειώθηκε στο ποσοστό εγκλήματος, βίας και βανδαλισμών το οποίο από 13,5% το 2018 αυξήθηκε σε 16,9% το 2019 και 18,1% το 2020. Το ίδιο διάστημα στην Ευρωζώνη το ποσοστό εγκληματικότητας μειωνόταν από 11,5% ας 10,7%.
Τέλος, στο πεδίο της διαφθοράς η κατάσταση έχει εντελώς ξεφύγει στη χώρα μας. Σύμφωνα με περσινή έρευνα της ΕΕ (Ευρωβαρόμετρο Ιούλιος 2022) :
→ 98% των πολιτών πιστεύει πως υπάρχει εκτεταμένη διαφθορά σε όλους τους τομείς της χώρας [ο Μέσος Ορος (Μ.Ο.) στην ΕΕ είναι 68%].
→ 51% των πολιτών πιστεύει πως η διαφθορά αυξήθηκε τα τελευταία τρία χρόνια στη χώρα μας [Μ.Ο. στην ΕΕ 41%].
→ 59% των πολιτών πιστεύει πως επηρεάζεται η καθημερινότητά του από τα επίπεδα διαφθοράς [Μ.Ο. στην ΕΕ 24%].
Είναι αξιοσημείωτο πως το 94% των Ελλήνων πίστευαν ότι υπήρχε διαφθορά στους εθνικούς δημόσιους θεσμούς συγκριτικά με το 74% για την ΕΕ συνολικά. Έκτοτε προέκυψε το σκάνδαλο με τις υποκλοπές με συνέπεια έρευνα του έγκυρου σουηδικού ινστιτούτου V – DEM να υποβαθμίσει την Ελλάδα από ”φιλελεύθερη” σε “εκλογική δημοκρατία” κατατάσσοντας τη χώρα μας στα τρία κράτη (μαζί με Αρμενία και Μαυρίκιο) με την πιο απότομη τάση προς τον αυταρχισμό διεθνώς! Τα αίτια αυτής της δημοκρατικής διολίσθησης σχετίζονται με το σκάνδαλο των κρατικών υποκλοπών και την καθυστέρηση στη διερεύνηση του, τις απόπειρες ελέγχου των ΜΜΕ, αλλά και τη στενή σχέση της εκτελεστικής με την δικαστική εξουσία.
Με την εγκατάλειψη του ΕΣΥ εν μέσω πανδημίας (η χώρα είχε την 4η χειρότερη επίδοση πανευρωπαϊκά) και το έγκλημα των Τεμπών έπεσε και το τελευταίο φύλλο συκής του περίφημου επιτελικού κράτους αποκαλύπτοντας τον παρασιτικό του χαρακτήρα σε βάρος του κοινωνικού κράτους και των δημοσίων υποδομών και υπηρεσιών γενικότερα.
Αν στα παραπάνω στοιχεία προστεθεί το ανεξέλεγκτο των funds σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, τότε το συμπέρασμα είναι πως έχουμε μία σαφή αποτυχία της νεοδημοκρατικής διαχείρισης 4ετίας με κοινωνικούς όρους. Μένει να δούμε αν η εκλογική ετυμηγορία της κοινωνίας θα επικυρώσει το συμπέρασμα αυτό.
Η Μακρίνα Βιόλα Κώστη είναι πληροφορικός, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο ΕΚΕΤΑ και υπ. βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ στην περιφέρεια Β’ Θεσσαλονίκης
