To σωματείο ηθοποιών των ΗΠΑ (Sag-AFTRA) (2) απεργεί εδώ και μέρες, μετά τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις με τη Συμμαχία Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP) – τα αφεντικά δηλαδή.
Η Φραν Ντρέσερ (η γνωστή σε όλ@ μας «Νταντά») είναι πρόεδρος του συνδικάτου και ηγείται της απεργίας με φλογερούς λόγους που επικρίνουν τα αφεντικά των στούντιο με αναφορές ακόμα και στη Γαλλική Επανάσταση. Η απεργία ξεκίνησε την ίδια μέρα της πτώσης της Βαστίλης (14 Ιουλίου 1789). Ηθοποιοί όπως η Μέριλ Στριπ, η Τζένιφερ Λόρενς, η Σαρλίζ Θερόν, ο Χοακίν Φίνιξ και ο Τζορτζ Κλούνεϊ έχουν εκφράσει ήδη την υποστήριξή τους στην απεργία.
Τα επίδικα της διαπραγμάτευσης περιλαμβάνουν τα δικαιώματα, την πληρωμή δηλαδή για επαναλαμβανόμενες προβολές ταινιών ή τηλεοπτικών εκπομπών, καθώς και τα δικαιώματα της ομοιότητας (likeness) ενός ηθοποιού εάν αναπαραχθεί χρησιμοποιώντας Τεχνητή Νοημοσύνη (AI).
Γινόμαστε θύματα από μια πολύ άπληστη οντότητα, είπε η Φ. Ντρέσερ στην ομιλία της την προπερασμένη Πέμπτη. Είμαι συγκλονισμένη, πρόσθεσε, από τον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν άνθρωποι με τους οποίους έχουμε συνεργαστεί. Δεν μπορώ να το πιστέψω, ειλικρινά, πόσο μακριά είμαστε σε τόσα πολλά πράγματα, πρόσθεσε.
Δικαιώματα από τις επαναπροβολές
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση για όσους εργάζονται στο Χόλιγουντ, οι περισσότεροι ηθοποιοί δεν είναι υπερβολικά πλούσιοι και δυσκολεύονται να βγάλουν τα προς το ζην. Η υγειονομική κάλυψη και οι αμοιβές από τα δικαιώματα των επαναλήψεων είναι ζωτικής σημασίας για την πλειονότητα των ηθοποιών. Επειδή οι επαναλήψεις πλέον γίνονται σε μεγάλο βαθμό μέσω streaming από τις διάφορες πλατφόρμες/κολοσσούς, υπάρχει ανάγκη να επανασχεδιαστεί το υπάρχον πλαίσιο των αποζημιώσεων/δικαιωμάτων των ηθοποιών από αυτές.
Το streaming έχει μεταμορφώσει τον κλάδο, καθιστώντας δύσκολη την αξιολόγηση της αξίας του περιεχομένου και τη διαπραγμάτευση μιας δίκαιης αμοιβής για τους ηθοποιούς. Οι ίδιοι, λοιπόν, ζητούν να λαμβάνονται υπόψη και τα επίπεδα τηλεθέασης από τη ροή του streaming. Τα στούντιο και πλατφόρμες (Netflix, Amazon και Disney) όμως τάσσονται κατά της κοινοποίησης πληροφοριών θεαματικότητας, πιθανώς επειδή κάτι τέτοιο μπορεί να επηρεάσει τη διαπραγματευτική τους ισχύ. Ή για να το πούμε απλά, όταν οι κολοσσοί κονταροχτυπιούνται η αδικία απέναντι στους εργαζόμενους είναι μια ασήμαντη λεπτομέρεια, μια μικρή παράπλευρη απώλεια.
Η μετασχηματιστική δύναμη της Τεχνητής Νοημοσύνης
Πριν από λίγο καιρό, αν και η συζήτηση για τη μετασχηματιστική δύναμη της Τεχνητής Νοημοσύνης (Τ.Ν.) απασχολεί πολλούς επιστήμονες και διανοητές καιρό τώρα, κανείς δεν περίμενε ότι η τεχνολογία αυτή θα έμπαινε τόσο βίαια και ανατρεπτικά στην καθημερινότητά μας. Ο ρυθμός εξέλιξης της Τ.Ν. είναι εκπληκτικός, μετατρέποντάς τη σε υπαρξιακή ανησυχία.
Μπορεί οι εικόνες που δημιουργούνται από αλγορίθμους Τ.Ν. να μη διαθέτουν επί του παρόντος την απαιτούμενη πολυπλοκότητα, λεπτότητα ή ποιότητα για να αντικαταστήσουν πλήρως την παραδοσιακή παραγωγή ταινιών, οι ραγδαίες εξελίξεις στη μηχανική μάθηση όμως έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία στον εργαζόμενο κόσμο στον χώρο του θεάματος.
Το AMPTP, οι εκπρόσωποι των μεγάλων στούντιο δηλαδή, ισχυρίστηκε ότι παρουσίασε μια «επαναστατική» πρόταση σχετικά με την Τ.Ν. Προσωπικά, όταν ακούω για επαναστατικές προτάσεις από την εργοδοσία κρατώ μικρό καλάθι, και όχι άδικα. Κάποιον λόγο θα είχε και ο επικεφαλής διαπραγματευτής του σωματείου εργαζομένων Sag-AFTRA, Ντάνκαν Κραμπτρί, που την απέρριψε αμέσως. Ο ίδιος, χαρακτηριστικά, δήλωσε: «Αυτό που μας πρότειναν ήταν οι κομπάρσοι καλλιτέχνες μας να μπορούσαν να σαρωθούν, να λάβουν για τη σάρωση αυτή αμοιβή μιας ημέρας, με τη σάρωση, την εικόνα και την ομοιότητά τους (likeness) να ανήκουν στις εταιρείες, διαθέσιμα για αιώνια χρήση σε οποιοδήποτε έργο, χωρίς πρότερη συγκατάθεση, περαιτέρω μελλοντικά δικαιώματα και αποζημίωση». Εάν πιστεύετε, πρόσθεσε, ότι αυτή είναι μια πρωτοποριακή πρόταση, σας προτείνω να το ξανασκεφτείτε.
Εγώ θα προσέθετα ότι η πρόταση ήταν πράγματι επαναστατική. Ποιος από εμάς θα φανταζόταν το 2023 να μιλάμε για τόσο ακραία εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο με τη βοήθεια της Τ.Ν.; Ηταν αδιαμφισβήτητα επαναστατική για τις εταιρείες, οι οποίες πρότειναν τον εργάτη μιας χρήσης, τη μοναδικότητα του οποίου, με τη βοήθεια της Τ.Ν., θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τζάμπα και για πάντα.
Οι διαφορές είναι ταξικές
Είναι γεγονός ότι η απεργία του Sag-AFTRA έχει τη δυνατότητα να ταράξει τα νερά στον χώρο του θεάματος, αλλά και να εμπνεύσει και άλλους τομείς εργασίας. Η υπερεκμετάλλευση της εργασίας είναι ενδημικό φαινόμενο πλέον, ακόμα και στη χώρα μας. Οι ηθοποιοί μέσω της πίεσης που ασκούν ελπίζουν να επαναφέρουν τα στούντιο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όσο τα στούντιο προσπαθούν να αποδυναμώσουν τα συνδικάτα, απειλώντας τα με εξουθένωση. Παιχνίδι χιλιοπαιγμένο, που οι καιροί απαιτούν για λόγους επιβίωσης πια, να κερδίσουμε εμείς. Γιατί, όπως είπε και η Ντρέσερ, με τους εργοδότες μάς χωρίζουν τόσα πολλά, δίνοντας επιτέλους την ταξική αντίθεση, που οι προβολείς του συστήματος θέλουν με επίταση να θολώσουν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(1) Τα άπλυτα βγήκαν στη φόρα.
(2) Το σωματείο (Sag-AFTRA) έχει περίπου 160.000 μέλη, ηθοποιούς, ερμηνευτές βιντεοπαιχνιδιών, ραδιοφωνικούς παρουσιαστές, μοντέλα και YouTube influencers.
Η Μακρίνα Βιόλα Κώστη είναι Διδάκτορας πληροφορικής, ερευνήτρια στο ΕΚΕΤΑ
