Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η κυβέρνηση του Εμμανουέλ Μακρόν, με μια τεράστια αστυνομική επιχείρηση, προσπαθεί εδώ και τρεις ημέρες να εκκενώσει την για 9 χρόνια αυτόνομη κατειλλημμένη περιοχή ZAD, βόρεια της Νάντης, από τους ακτιβιστές κατοίκους της. Παρόλο που η ίδια κυβέρνηση ακύρωσε το σχέδιο δημιουργίας αεροδρομίου στην περιοχή, αιτία που γέννησε και το κίνημα του ZAD, φαίνεται πως δεν είναι διατεθειμένη να ανεκτεί τις ιδέες τους για έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Προς το παρόν, οι ζαντίστες μάχονται και συγκρούονται με την αστυνομία, ενώ δεκάδες συγκεντρώσεις ανακοινώνονται σε αλληλεγγύη.
50 χρόνια αγώνα
Όλα ξεκίνησαν την δεκαετία του 1960 όπου η τάση της αστικοποίησης και της συγκέντρωσης του πληθυσμού στην πρωτεύουσα ήταν ιδιαίτερα αυξημένη. Σε μια προσπάθεια αποκέντρωσης, η γαλλική κυβέρνηση αποφασίζει την δημιουργία ενός μεγάλου αεροδρομίου εκτός Παρισιού και συγκεκριμένα στη Notre-Dame-Des-Landes, μια περιοχή 25 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης Νάντη. Θα αντικαθιστούσε το αεροδρόμιο της πόλης και θα προσέλκυε το ενδιαφέρον των επενδυτών, ενώ θα βοηθούσε στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Φυσικά το αναπτυξιακό σχέδιο δεν υπολόγιζε ούτε τους αγρότες που ζούσαν στην περιοχή και καλλιεργούσαν εκεί ούτε το φυσικό πλούτο της περιοχής.
Έτσι οι πρώτοι που αντιστάθηκαν στο σχέδιο ανάπτυξης με κάθε κόστος ήταν οι αγρότες της περιοχής, οι οποίοι οργανώνονται ήδη από το 1972.
Τελικά, το σχέδιο αναβάλλεται για κάποιες δεκαετίες λόγω της πετρελαϊκής κρίσης, αλλά και της δημιουργίας ταχείας σιδηροδρομικής γραμμής στην περιοχή.
Το 2000 η κυβέρνηση του σοσιαλιστή Λιονέλ Ζοσπέν επαναφέρει το ζήτημα. Το σχέδιο ήταν άλλωστε ήδη έτοιμο και χαρακτηρίζεται υψίστης σημασίας για το δημόσιο συμφέρον. Αποφασίζεται η ταχύτερη δυνατή διεκπεραίωσή του και τότε είναι που ακτιβιστές και οικολόγοι ξεκινούν μια καμπάνια ενημέρωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που είχαν αφεθεί στην άκρη από την κυβέρνηση, ώστε να επιταχυνθεί το έργο, αλλά και στοιχείων για την μη αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός ακόμη αεροδρομίου στη Γαλλία.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Οι ακτιβιστές υποστήριζαν ότι ένα αεροδρόμιο στην περιοχή θα είχε ως αποτέλεσμα: την καταστροφή 2.000 στρεμμάτων αρχαίγονου δάσους και των υγρότοπων. Το έργο θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, αλλά και στην βιοποικιλότητά της.
Επιπλεόν θα κατέστρεφε καλλιεργήσιμες εκτάσεις μειώνοντας το εισοδημα των αγροτών της περιοχής, ενώ θα εκτόπιζε τους κατοίκους της περιοχής όπου έμεναν εκεί. Επίσης θα είχε επιπτώσεις στην υγεία και ποιότητα ζωής των κατοίκων που θα έμεναν κοντά στο αεροδρόμιο αλλά και στην κλιματική αλλαγή.
Τέλος, οι ακτιβιστές τόνιζαν ότι ένα ακόμη αεροδρόμιο ήταν αχρείαστο, όπως φυσικά και η σπατάλη εκατομμυρίων για τη δημιουργία τους ενώ θα μπορούσε να γινόταν η ανακαίνιση των ήδη υπάρχοντων αεροδρομίων στην περιοχή με πολύ λιγότερα λεφτά.
Η ZAD: Η μεγαλύτερη κατάληψη γης στην Ευρώπη
Το 2009 οργανώνεται ένα καμπ στην περιοχή που θα δημιουργούνταν το αεροδρόμιο, όπου εκατοντάδες ακτιβιστές συζητούν για το ζήτημα. Κατά τη διάρκεια του καμπ αποφασίζεται και η πρώτη κατάληψη της περιοχής. Στήνονται κατοικίες αλλά και φάρμες. Η ZAD (Zone a Defender δηλαδή Ζώνη υπεράσπισης) μόλις είχε γεννηθεί.
Το 2010 ολοένα και περισσότεροι ακτιβιστές συμμετέχουν στην ZAD με στόχο τη δημιουργία μιας αυτόνομης κοινότητας που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη και την αυτάρκεια. Τα αγροτεμάχια μετατράπηκαν σε συλλογικά καλλιεργημένους κήπους, δημιουργήθηκαν συλλογικοί χώροι καθώς και αρτοποιεία και μύλοι κλπ.
Μια ολόκληρη κοινότητα χτιζόταν σιγά σιγά παρά την ανακοίνωση της εταιρείας που θα κατασκευάσει και θα σχεδιάσει το νέο αεροδρόμιο (η εταιρεία που ανέλαβε ήταν η VINCI) ότι το αεροδρόμιο θα είναι έτοιμο το 2017.
Η ZAD προοδευτικά έγινε ένα είδος αυτόνομης κοινότητας, που περιλάμβανε από αγρότες και αναρχικούς μέχρι ακτιβιστές κατά της παγκοσμιοποίησης, φιλελεύθερους και αριστερούς. Οι ίδιοι οι ζαντίστες έδιναν έμφαση σε αυτό ακριβώς: στην διαφορετικότητα που περιέκλειε η ZAD.
Η ZAD μεγάλωσε τόσο που το πρότζεκτ για τη δημιουργία αεροδρομίου κατέστη αδύνατο. Ο Φρανσουά Ολάντ μετά την εκλογή του στον προεδρικό θώκο υποσχέθηκε ότι δεν θα επέμβει στην περιοχή, αλλά θα προσπαθήσει να εξαντλήσει όλα τα άλλα μέσα. Παρόλα αυτά, και με τα περιθώρια να στενεύουν για το πρότζεκτ, τον Οκτώβριο του 12 και με εντολή του τότε πρωθυπουργού η «επιχείρηση Καίσαρας» είχε στόχο να εκκενώσει πλήρως τη ZAD. Η επιχείρηση τελείωσε αποτυχημένα μετά την σθεναρή αντίσταση των ζαντιστών και των αλληλέγγυων.
Μετά την λήξη της επιχείρησης οι ζαντίστες γύρισαν στην περιοχή και ξαναέχτισαν όσα είχαν γκρεμιστεί.
Οι ζαντίστες συμμετείχαν σε κάθε τι κινηματικό από τις διαμαρτυρίες για τον αντιτρομοκρατικό νόμο μέχρι το Loi Travail(το κίνημα ενάντια στην εργασιακή μεταρρύθμιση).
Άλλωστε, η ZAD δεν ήταν μόνο ένα κίνημα ενάντια στη δημιουργία αεροδρομίου, αλλά και ενάντια στον καπιταλισμό και τον καταναλωτικό τρόπο ζωής, ήταν ένα πείραμα αυτονομίας, ενός διαφορετικού τρόπου ζωής ενάντια στην εκμετάλλευση και το κέρδος, όπου η διαφορετικότητα και η αλληλεγγύη κυριαρχούν. Η ZAD ενοχλούσε και ενοχλεί.
Κατερίνα Καραβία
Πηγή: 3 point magazine
